خبرگزاری مهر، گروه سیاست: در همه کشورها چارچوبی برای فعالیت سیاسی وجود دارد و طبیعی است که بازیگران سیاسی نمی توانند بیرون از زمین بازی سیاسی دست به کنش و فعالیت سیاسی بزنند.
گاهی قانون، گاهی عرف، گاهی تاریخ و گاهی هم سنت های نانوشته نقش چارچوب های کلی برای فعالیت های حزبی را بازی می کنند. در کشوری مانند بریتانیا که قانون اساسی مکتوب ندارد، این عرف و سنت های سیاسی است که بازیگران مدنی را وامی دارد در یک چارچوب مشخص رفتار کنند. در ایالات متحده اما شرایط متفاوت است و قوانین موجود مشخص می کند که چگونه باید فعالیت های سیاسی را پیش ببرند. در کشورهای فردسالار نیز سلیقه شخصی فرد حاکم و یا قوانینی که زیرنظر او به تصویب می رسد، راه را برای کنش ورزی سیاسی مشخص می کند.
در هر صورت، هیچ کشوری نیست که بدون قاعده، به بازیگران و فعالان حزبی اجازه بدهد در هر موضوعی ورود کرده، هر اظهارنظری را داشته باشند و هر رفتاری را که بخواهند انجام بدهند. دلیل این امر تجربه تاریخی کشورهاست که می دانند در صورتی که بدون هرگونه ضابطه ای بگذارند تا افراد درباره مسائل مختلف کنش داشته باشند آنگاه ممکن است که شاکله انسجام درونی کشور برهم ریخته و تبعات غیرقابل جبرانی داشته باشد.
با اینکه برای همه بازیگران سیاسی و مدنی واضح است که باید خطوط قرمز را در رفتار سیاسی خود رعایت کنند، اما معمولا تحریکات بیرونی به گونه ای است که این بازیگران را ترغیب می کند بیرون از ساختار موضع گرفته و فعالیت کنند.
مثلا برای همه فعالان سیاسی روشن است که فعالیت های دفاعی و نظامی در زمره مسائلی است که نباید دستمایه جدال های سیاسی و جناحی قرار گرفته و موضوعی برای رقابت حزبی شود. نه در بریتانیا، نه آمریکا و نه در بسیاری دیگر از کشورها، هیچ یک فضا به گونه ای نیست که اجازه داده شود بر سر مسائل دفاعی بحثی صورت گرفته و یا رقابتی درباره آن به وجود آید.
با این حال دولت های متخاصم روشن است که می کوشند بازیگران سیاسی در هر کشور را ترغیب کنند که درباره مسائل درون خطوط قرمز صحبت کرده و آنها که این خط را می شکنند را قهرمان نشان می دهند. هدف از این کار، ایجاد دو یا چند دستگی در دیگر کشورها و امتیازگیری از آن دولت به خاطر شکاف های داخلی است و بازیگرانی که متوجه این راز و رمز نباشند، به خیال اینکه به کشورشان خدمت می کنند، ناخواسته در زمین دشمنی بازی می کنند که می خواهد از رموز سیاسی کشور سردربیاورد.
این اتفاقی است که گاهی در کشور ما می افتد. با اینکه در عرف سیاسی، مسائل نظامی مانند ناموس یک کشور تحت مراقبت اطلاعاتی شدید قرار دارد، اما ناگهان برخی چهره های سیاسی بر آنکه بتوانند خود را در سطح جامعه مطرح کنند، مسائل نظامی و دفاعی را به سطح رسانه ها کشانده و طوری با خطوط قرمز کشور برخورد می کنند که گویی هیچ حد و مرزی برای رفتار سیاسی وجود ندارد.
نگران کننده تر آنکه در برابر این رفتار، طرف مقابل نیز معمولا رفتاری متقابل کرده و در چشم برهم زدنی، یک موضوع خاص دفاعی که باید در لایه های خاص اطلاعاتی محدود بماند مانند نقل وسط مجلس، از این دست به آن دست می شود و برنده این بازی، دشمنی است که می خواهد اطلاعات نظامی ایران را برای خود جمع آوری کرده و متناسب با آن واکنش نشان دهد.
تجربه تلخ کشیده شدن پای مسائل نظامی به بحث های سیاسی البته باعث شده است تا در سال های اخیر کمتر درباره چنین مسائلی بحث و جدل شکل بگیرد. با این وجود نفس اینکه هنوز برخی از فعالان سیاسی نمی‌دانند که نباید با مسائل دفاعی، موشکی و نظامی مانند سایر مسائل چالش سیاسی کنند، هنوز هم نگران کننده است.
شاید یکی از راهکارها برای آنکه خط قرمزهای سیاسی به بازیگران این عرصه به خوبی منتقل شود، افزایش دانش سیاسی این بازیگران است. حفظ اسرار نظامی، جلوگیری از ورود مسائل دفاعی به سطح عمومی و مراقبت از اینکه حیثیت دفاعی کشور تحت تاثیر رقابت های حزبی خدشه دار شود، از جمله مسائلی است که باید به تمامی فعالان در حوزه سیاست منتقل شده و آنها آموزش های لازم را در این زمینه فرابگیرند.
با نگاهی به تجربه بحث های انتخاباتی و سیاسی در ایالات متحده می توان دریافت که هر دو حزب بزرگ این کشور آنگاه که نوبت به مسائل نظامی می رسد کاملا مراقب هستند که کارخانجات اسلحه سازی ضرر نکرده و جان سربازان آمریکایی در هیچ نقطه ای به خطر نیفتد.
در ایران اما به ویژه در سالهای نخست پیروزی انقلاب و در دوران دفاع مقدس برخی از افراد با اهداف مختلف پای مسائل استراتژیک نظامی را به صحنه منازعات سیاسی می کشیدند. در چند سال اخیر هم به بهانه برخی مسائل تاریخ جنگ، دفاع مقدس دستمایه جدال های حزبی قرار گرفت که پسندیده نبود. البته تردیدی نباید داشت که تجربه آموختن از گذشته، چراغ راه آینده است اما باید دید که آیا این تجربه اندوزی چقدر برای کشور گران تمام می شود.
