آمریکا یا چین؛ کشورها کدامیک را انتخاب می‌کنند؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار - شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در واکنش به تعرفه‌های شدید آمریکا به کشورهای جنوب شرق آسیا سفر کرده تا جایگزین‌هایی برای بازار از دست‌رفته آمریکا بیابد و روابط اقتصادی جدیدی برقرار کند. به گزارش نشنال اینترست، این سفر در پی تشدید جنگ تجاری میان واشنگتن و پکن صورت گرفته است.

در بحبوحه جنگ تجاری، دولت ترامپ تعرفه‌هایی سنگین بر کالاهای چینی اعمال کرده و چین نیز با اقدامات متقابل، به دنبال یافتن شرکای اقتصادی جدید، به‌ویژه در منطقه جنوب شرق آسیا است که از نظر جغرافیایی نزدیک‌تر و از نظر سیاسی در دسترس‌تر است.

چین به‌دنبال ایجاد روابط قوی‌تر با ویتنام، مالزی و کامبوج است، به‌خصوص پس از آن‌که تعرفه‌های اولیه علیه این کشورها به‌طور موقت کاهش یافته و فضایی برای مذاکره ایجاد شده است. نشنال اینترست گزارش کرده است که این کاهش موقتی در تعرفه‌ها، بخشی از تلاش چین برای یافتن فرصت‌های تجاری تازه تلقی می‌شود.

شی جین‌پینگ در دیدار با نخست‌وزیر مالزی، انور ابراهیم، مورد استقبال گرم قرار گرفت. انور ضمن تحسین چین، تلویحاً از سیاست‌های آمریکا انتقاد کرد و چین را نماد ثبات و همکاری معرفی کرد. نشنال اینترست می‌نویسد که این موضع‌گیری مالزی را می‌توان نشانه‌ای از خستگی برخی کشورهای جنوب شرق آسیا از رفتارهای تنبیهی واشنگتن دانست.

در کامبوج، این سفر بیشترین دستاورد عینی را داشته است. در دیدار با مقامات بلندپایه، بیش از سی توافق‌نامه در زمینه‌های مختلف مانند هوش مصنوعی، زنجیره تأمین، بهداشت و گمرک میان دو کشور امضا شد. به گزارش نشنال اینترست، این توافق‌ها می‌توانند زیرساخت اقتصادی و نفوذ سیاسی چین در کامبوج را تقویت کنند.

همزمان، پایگاه دریایی ریام در کامبوج افتتاح شد که گرچه به‌صورت رسمی برای همه کشورها باز اعلام شده، اما بسیاری معتقدند چین دسترسی و امتیازات ویژه‌ای در آن دارد و بلافاصله مانورهای دریایی مشترک نیز آغاز شده است. نشنال اینترست با اشاره به این رویداد هشدار داده است که این پایگاه می‌تواند به یکی از نقاط اصلی نفوذ نظامی چین در منطقه بدل شود.

این پایگاه دریایی برای چین اهمیت راهبردی دارد؛ چراکه علاوه بر دسترسی به رودخانه مکونگ، امکان حضور نظامی پیشرفته در نزدیکی تنگه مالاکا را نیز برای پکن فراهم می‌سازد که گذرگاه حیاتی بین اقیانوس هند و آسیاست.

با وجود این پیشرفت‌ها، چین در همه جا با استقبال مواجه نیست. ویتنام که روابط تاریخی پرتنشی با پکن دارد، در حال نزدیکی به ایالات متحده است و اختلافات دیرینه مرزی و دریایی نیز به این روند دامن زده است. نشنال اینترست تأکید می‌کند که این تنش‌ها ممکن است مانعی جدی در مسیر راهبرد اقتصادی جدید چین باشند.

علاوه بر چالش‌های سیاسی، مشکلات عملی و حقوقی نیز برای چین وجود دارد. نبود سازوکار مؤثر برای تضمین اجرای قراردادها در جنوب شرق آسیا و خاورمیانه موجب شده برخی تاجران چینی دچار تأخیر در دریافت پول یا حتی سرقت شوند. به گزارش نشنال اینترست، این مشکلات می‌توانند فشار داخلی بر دولت چین را برای کاهش تنش با آمریکا افزایش دهند.

در مجموع، اگرچه چین تلاش می‌کند خلأ بازار آمریکا را با گسترش نفوذ در جنوب شرق آسیا جبران کند، اما هم موانع ژئوپلیتیک و هم مشکلات اجرایی، این راهبرد را با پیچیدگی‌ها و تردیدهایی همراه کرده‌اند. نشنال اینترست این تلاش‌ها را نوعی مانور تدافعی پکن در برابر فشارهای فزاینده واشنگتن توصیف کرده است.