هزینه جنگ ۶۰۰ روزه برای اسرائیل

باشگاه خبرنگاران جوان - ششصد روز از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ گذشته است و هنوز آتش برپاشده از دستور آغاز طوفان‌الاقصی از سوی محمد ضیف خاموش نشده و نبرد میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها در جریان است. آتشی که طولانی‌ترین نبرد تاریخ مسأله فلسطین را به نام خود ثبت کرده است.

روزنامه عبری کالکالیست به همین بهانه پرونده‌ای از آمار و ارقام از این نبرد طولانی منتشر کرده است. براساس این گزارش ۶۰۰ روز جنگ ۱۴۲ میلیارد شکل (۴۰ میلیارد دلار) هزینه داشته است. این درحالی است که کسری بودجه تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۱۰۶ میلیارد شکل (۳۰ میلیارد دلار) رسیده است. هزینه‌های جنگ به صورت تفکیک شده منتشر نشده است، اما ۸۰ درصد این هزینه نظامی و ۲۰ درصد آن هزینه‌های غیرنظامی است.

یکی از یادداشت‌های ویژه کالکالیست برای پرونده ۶۰۰ روز جنگ، به مسأله حوزه فناوری و استارتاپ‌ها برمی‌گردد. این روزنامه می‌نویسد علی‌رغم آنکه موتور این صنعت همچنان روشن مانده و در سال ۲۰۲۴ با افزایش ۳۱ درصدی جذب سرمایه‌گذاری نسبت به ۲۰۲۳، توانسته است ۱۲ میلیارد دلار سرمایه جذب کند، اما همه ارزیابی در این حوزه کمی و ارقام نیست. خروج ۸۳۰۰ متخصص این حوزه به خارج اسرائیل، هزینه‌های غیرمستقیم عدم تأسیس استارتاپ‌ها، یا هزینه‌های ناشی از تأخیر پروازها، حضور یک چهارم نیرو‌های این صنعت در جنگ بواسطه فراخوان نیرو‌های ذخیره و... آسیب جدی‌ای به این حوزه زده است و اینکه تصویر و اعتبار فناوری اسرائیل تا چه میزان آسیب دیده است پس از جنگ مشخص خواهد شد. اگر مانند امروز، کارآفرینان نوپا تقریباً بلافاصه پس از تأسیس شرکت‌شان سوار هواپیما می‌شوند و به نیویورک می‌روند و از آنجا مدیریت می‌کنند، پس از جنگ هم این اتفاق رخ دهد خواهیم دانست که آسیب عمیق و بلندمدت است.

مقاله دیگری به آمار مجروحان تحت مراقبت بخش توانبخشی پرداخته است. حدود ۱۷ هزار نفر در این جنگ به آمار مجروحین نیاز به توانبخشی (قطع عضو یا مشکلات روانی) افزوده شده و پیش‌بینی می‌شود با حساب ۶۲ هزار عضو پیش از ۷ اکتبر مرکز توانبخشی، در سال ۲۰۲۸ تعداد اعضا به ۱۰۰ هزار نفر برسد. رقمی که برای ارتش اسرائیل بسیار زیاد و پرهزینه است. این اعداد زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که ۸۰ درصد افراد مجروح پس از ۷ اکتبر زیر ۴۰ سال سن دارند و عمر طولانی و درمان آنها هزینه‌های زیادی را تحمیل خواهد کرد. میانگین سالانه هزینه هر سرباز عضو مرکز توانبخشی ۱۵۰ هزار شکل (۴۲ هزار دلار) برآورد شده است.

یکی از آسیب‌های مورد توجه در اقتصاد اسرائیل، صنعت هواپیمایی است. قیمت بلیت‌ها اکنون در مقایسه با ۲۰۲۳ دوبرابر شده است. بلیت نیویورک با هواپیمایی اسرائیل (ال آل) قبل از ۷ اکتبر ۹۰۰ دلار بوده است، اما اکنون با توجه به شرایط تا ۲ هزار دلار هم می‌رسد.

یادداشت دیگری از کالکالیست در این پرونده به تأثیر جنگ بر بخش خصوصی و هزینه زندگی خانوار‌ها پرداخته است. مخصوصاً که افزایش نرخ بهره تأثیر زیادی بر درآمد خانوار‌ها و کسب و کار‌های خصوصی و کوچک گذاشته است. نرخ بهره از کمتر از نیم درصد به ۴.۵ درصد افزایش یافته است. براساس افزایش مالیات‌ها در سال ۲۰۲۵ هرخانوار حدود ۷ هزار شکل (۲ هزار دلار) از درآمد خود را برای جبران کسری بودجه ناشی از جنگ پرداخت خواهد کرد که رقم قابل توجهی است. این در حالی است که برای سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ تا ۱۰ هزار شکل (۲.۸ هزار دلار) در سال خواهد رسید. برخی هزینه‌های پنهان در سال‌های آتی غیر کمی‌اند. به طور مثال در سال گذشته همکاری انتشارات تحقیقی اروپا با اسرائیلی‌ها ۲۰ درصد کاهش داشته است یا ۷۰۰ مورد تحریم دانشگاهی در جهان که هزینه‌های آن قابل سنجش نیست.

جنگ هزینه‌های پنهان دیگری را هم به اسرائیل تحمیل کرده است. به طور مثال طی ۵ سال ۱۹ میلیارد شکل (۵.۵ میلیارد دلار) برای بازسازی اطراف نوارغزه و صحرای نقب هزینه باید شود. یا پیش‌بینی می‌شود ۱.۷ میلیارد شکل (۰.۵ میلیارد دلار) برای مدارس و دانش‌آموزان اطراف غزه و مرز لبنان برای جبران پیامد‌های جنگ باید کنار گذاشته شود.

به هزینه‌های دیگر جنگ هم می‌توان اشاره کرد از جمله کاهش ۱۲.۳ درصدی ساخت وساز و خروج ۸۰ هزار کارگر روزانه فلسطینی. البته ۳۵ هزار کارگر خارجی که بیشتر از هند و سریلانکا هستند، تا حدودی سعی کرده‌اند کمبود کارگر را جبران کنند. پیمانکاران تخمین می‌زنند تحویل آپارتمان‌ها به‌دلیل کمبود کارگر با تأخیر ۹ ماهه روبه‌رو خواهد شد.

در پایان ذکر این نکته هم ضروری است که اسرائیل با استفاده از کمک‌های امریکا، پشتوانه طلا در بانک مرکزی، بالا بردن نرخ بهره، مالیات و... اقتصاد خود را در جنگ طولانی مدت تا حدودی کنترل کند و با بحران روبه‌رو نشود، اما هزینه‌های بالای ۶۰۰ روز جنگ و پیامد‌های آن در سال‌های آتی نمایان‌تر خواهد شد.

منبع: کانال تلگرامی انتفاضه فلسطین