بلایی که انسان بر سر قطب جنوب و شمال آورده است

باشگاه خبرنگاران جوان؛ جواد فراهانی - در طول دو قرن گذشته، آب حاصل از مخازن ایجاد شده در زمین باعث شده است که قطب‌های زمین کمی از محور چرخش خود منحرف شوند.

شایان ذکر است که پوسته زمین بر پایه ماگمای چسبناک و متحرک بنا شده است و هرگونه تغییر در توزیع جرم روی سطح، مانند تشکیل مخازن آب یا ذوب شدن یخچال‌های طبیعی، منجر به جابه‌جایی این پوسته می‌شود.

این را می‌توان به یک توپ چرخان با وزنه متصل به آن تشبیه کرد. برای حفظ تعادل، توپ کمی جابه‌جا می‌شود و محور چرخش آن تغییر می‌کند. روی زمین، این فرآیند به عنوان «انحراف قطبی واقعی» شناخته می‌شود و منجر به تغییر مکان قطب‌های جغرافیایی می‌شود.

این مطالعه که در مجله Geophysical Research Letters منتشر شده است، نشان می‌دهد که بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱، تقریباً ۷۰۰۰ سد و مانع در سراسر جهان باعث شده‌اند که قطب‌ها حدود یک متر جابه‌جا شوند و سطح اقیانوس‌های جهان ۲۱ میلی‌متر کاهش یابد. حجم آب این مخازن به قدری زیاد است که برای دو بار پر کردن گرند کنیون کافی است.

ناتاشا والنسیچ، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم زمین و سیاره‌ای دانشگاه هاروارد و نویسنده این مطالعه توضیح داد: «وقتی آب را پشت سد‌ها نگه می‌داریم، نه تنها آب از اقیانوس‌ها کشیده می‌شود و باعث کاهش جهانی سطح دریا می‌شود، بلکه جرم را نیز در سراسر جهان توزیع مجدد می‌کند.» «ما لزوماً به دلیل جابه‌جایی قطب‌ها به میزان حدود یک متر، وارد عصر یخبندان جدیدی نخواهیم شد، اما این جابه‌جایی پیامد‌هایی برای سطح دریا خواهد داشت.»

والنسیچ و همکارانش از یک پایگاه داده جهانی سد‌ها برای تعیین محل هر سد و حجم آبی که در خود جای داده است، استفاده کردند. آنها بررسی کردند که چگونه ذخیره آب در ۶۸۶۲ سد، بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱ بر تغییر قطب‌های زمین تأثیر گذاشته است.

معلوم شد که ساخت سد‌ها باعث شده قطب‌های زمین در دو مرحله جابه‌جا شوند. از سال ۱۸۳۵ تا ۱۹۵۴، سد‌های زیادی در آمریکای شمالی و اروپا ساخته شد و این مناطق را به سمت خط استوا کشید. قطب شمال ۲۰.۵ سانتی‌متر به سمت نصف‌النهار ۱۰۳ درجه شرقی که از روسیه، مغولستان، چین و شبه‌جزیره هندوچین می‌گذرد، حرکت کرد.

از سال ۱۹۵۴ تا ۲۰۱۱، سد‌هایی در شرق آفریقا و آسیا ساخته شد و قطب ۵۷ سانتی‌متر به سمت نصف‌النهار ۱۱۷ درجه غربی که از غرب آمریکای شمالی و جنوب اقیانوس آرام می‌گذرد، جابه‌جا شد.

بین سال‌های ۱۸۳۵ تا ۲۰۱۱، قطب‌ها حدود ۱۱۳ سانتی‌متر جابه‌جا شدند که حدود ۱۰۴ سانتی‌متر از این جابه‌جایی به قرن بیستم نسبت داده می‌شود.

نتایج نشان می‌دهد که محققان هنگام محاسبه افزایش سطح آب دریا در آینده باید میزان احتباس آب را در نظر بگیرند. والنسیچ می‌گوید در قرن بیستم، سطح آب دریا‌های جهان سالانه ۱.۲ میلی‌متر افزایش یافت، اما انسان‌ها یک چهارم از این حجم را پشت سد‌ها به دام انداختند که درصد قابل توجهی است؛ هرچند که افزایش سطح آب دریا‌ها در سراسر جهان به طور مساوی اتفاق نمی‌افتد.

منبع: Naukatv.ru