امیرکبیر چگونه بحران کم آبی تهران را حل کرد؟

باشگاه خبرنگاران جوان - در دوره ناصری (حکومت ناصرالدین شاه قاجار، ۱۲۲۷–۱۲۷۵ شمسی)، جمعیت تهران به طور دقیق ثبت نشده است، زیرا سرشماری‌های مدرن در آن زمان انجام نمی‌شد. با این حال، بر اساس تخمین‌های تاریخی و منابع موجود، جمعیت تهران در این دوره بین ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ نفر برآورد می‌شود.

بر اساس تخمین‌های تاریخی و منابع موجود، جمعیت تهران در  دوره ناصرالدین شاه قاجار بین ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ نفر برآورد می‌شود.

 این تعداد به دلیل نقش تهران به عنوان پایتخت قاجار و مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، به تدریج افزایش یافت. رشد جمعیت به ویژه در اواسط دوره ناصری، به دلیل مهاجرت از مناطق اطراف و توسعه شهر، مشهود بود.

یکی از مشکلات اصلی شهر تهران در دوره صدارت امیرکبیر، کمبود آب بود، به‌ویژه در فصل تابستان. به دستور امیرکبیر، آب رودخانه کرج به سوی شهر هدایت شد تا این معضل برطرف شود.

منابع تاریخی نشان می‌دهند که پیش‌تر، در زمان صدارت حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه، اقداماتی برای رفع این مشکل انجام شده بود. در عهد ناصری، جمعیت تهران به‌تدریج رو به افزایش بود و این رشد، نیاز به منابع آبی پایدار را بیش از پیش ضروری می‌کرد.

در این مورد روزنامه روزنامه وقایع اتفاقیه، سال ۱۲۶۷، نمره دهم، ص ۲ ـ  چنین نوشت:

«شاه نهر بزرگی که در دارالخلافه در بالای نگارستان حفر شده بود که آب از رودخانه کرج به شهر بیاید در عهد شاهنشاه فردوس‌آرامگاه [محمد شاه]، کنده شده و تاکنون آبی به شهر از نهر مزبور جاری نشده بود. درین اوقات که به اول بهار است و اهل شهر قدری کم آبی می‌کشیدند و به سبب اینکه تا حال آب در نهر مزبور متصل جاری نبود، قدری خرابی باو رسیده بودو محض رفاه رعایا و برایا و سکنه دارالخلافه، امنای دولت علیّه مخارج حفر و تعمیر وبنّائی نهر مزبور را که قریب به ده سنگ آب‌گیر دارد از دیوان اعلی داده و درست نموده از آب کرج لبالب و مملو بشهر جاری کرده، ده شبانه روز به کل محلات و خانه‌ها تقسیم شده و اغلب مساکین که هیچوقت در خانه‌های خود به اینطور آب جاری ندیده بودند و به آب چاه یا آب دستی سقا گدزان می‌کردند حوض‌ها و گودی‌ها در خانه‌های خود ساخته و در این ده شبانه روز از آب جاری پر کرده و همگی سیراب گردیده، شکرگذاری‌ها از ملاحظه امنای دولت علیّه به احوال اعالی و ادانی دارند.»

میرزا محمدتقی‌خان فراهانی، معروف به امیرکبیر (۱۲۲۲-۱۲۶۸ ه‍.ق)، صدراعظم برجسته ایران در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود. او در فراهان اراک در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد و با هوش و تلاش خود به مقامات بالای دولتی رسید.

 امیرکبیر در دوره صدارت کوتاه خود (۱۲۶۴-۱۲۶۸ ه‍.ق) اصلاحات گسترده‌ای انجام داد، از جمله تأسیس دارالفنون (نخستین مدرسه مدرن ایران)، اصلاح نظام مالی و اداری، مبارزه با فساد، توسعه صنعت و تجارت، و تقویت ارتش. او همچنین روزنامه وقایع اتفاقیه را راه‌اندازی کرد و به روابط خارجی اهمیت ویژه‌ای داد.

با وجود خدماتش، به دلیل مخالفت درباریان و حسادت‌ها، مورد غضب ناصرالدین‌شاه قرار گرفت و در سال ۱۲۶۸ ه‍.ق از صدارت عزل شد. سپس به کاشان تبعید و در حمام فین به دستور شاه به قتل رسید. امیرکبیر به دلیل اصلاحات پیشرو و وطن‌دوستی‌اش به عنوان یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ ایران شناخته می‌شود.

منبع: تابناک