به گزارش خبرنگار مهر، مجید شاکری، کارشناس اقتصادی، در برنامه تهران ۲۰، گفت: ما در مواجهه با کرونا با یک سه وجهی مواجه هستیم. یک گروه قرنطینه مطلق کردند که تنها یک کشور و آن هم چین این کاررا انجام داده است. این کشور امکانات ۱ میلیارد انسان را برای یک استان ۵۸ میلیونی استفاده کرد. هیچ کشور دیگری نمی‌تواند آن‌را انجام دهد حتی ایتالیا و اسپانیا نیز قرنطینه نظامی انجام ندادند بلکه به قرنطینه پلیسی اکتفا کردند و افراد می‌توانند از منزل بیرون آمده و خرید کنند.
وی ادامه داد: موضوع دیگر ایمنی گله‌ای است که یک زمانی آقای جانسون نماد آن بود و در حال حاضر سوئد به این سمت رفته است. موضوع سوم هم توان تست است که کره جنوبی به سمت آن موضوع حرکت کرد. ما در ایران به زیرساخت تست گسترده نزدیک هستیم.
این کارشناس اقتصادی درباره ویژگی ویروس کرونا، گفت: ویژگی کرونا این است که شما دقیقاً می‌دانید کدام مشاغل به تقاضایشان شوک وارد شده و به طرز ناگهانی با کاهش تقاضا مواجه شده اند در طرف مقابل هم می‌دانید که کدام مشاغل بر آنها بار تقاضا وارد شده است. پس می‌توانید بگویید این ویروس هم بازنده‌های قطعی مانند گردشگری، خدمات رستوران و.... داشته است و هم به یک طرف دیگر فشار تقاضا وارد کرده است مثلاً کالاهای بهداشتی، سرگرمی خانگی و...
حمایت از کسب و کارها عمیقاً نیازمند جزئی‌نگری است
شاکری درباره نکاتی که باید درزمینه حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده در شرایط کرونا مورد توجه قرار داده شود، گفت: پیشنهاد کردن هر برنامه عمیقاً نیازمند جزئی‌نگری است. حتی به آمریکا که در دو هفته اول از شیوه غرقابی استفاده کرد یعنی در عرض سه روز یک و نیم تریلیون دلار پول پاشید نیز این ایراد وارد بود. نه اینکه من ایراد گرفته باشم بلکه انسان‌های درجه یکی در آمریکا می‌گفتند که باید هدفگذاری دقیق‌تری انجام شود.
وی ادامه داد: جملاتی که در ابتدا از سوی مقامات دولتی کشورمان اعلام می‌شد خیلی کلی و ترسناک بود، مثلاً گفته می‌شد قرار است ۷۵ هزار میلیاد تومان به کسب و کارهای آسیب دیده تسهیلات داده شود اما هرچه به جلوتر حرکت می‌کنیم تا اندازه‌ای هرچند با سرعت کم، این هدفگذاری دقیق‌تر می‌شود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم دخالت دولت، گفت: نکته بعدی که وجود دارد این است که دولت‌ها به هرحال برای اینکه سطح تولید را نگه دارند حتماً باید مداخله کنند اما شکل آن مهم است. اینکه فردی فرض کند کسب و کارش را تعطیل می‌کند، در خانه می‌ماند و دولت مجبور است به او پول بدهد، تصور اشتباهی است و در هیچ جای دنیا اینگونه نیست.
بزرگترین بخت آمریکا این است که تمام بدهی‌هایش به پول خودش است!
وی ادامه داد: بزرگترین شانس آمریکا در این زمینه این است که تمامی بدهی‌های خارجی اش به پول خودش است به همین دلیل است که اینگونه می‌تواند عمل کند این وضعیت استثنایی است اما به طور کلی پس از یک بسته ۱.۵ تریلیون دلاری، یک بسته ۷۰۰ میلیارد دلاری و یک بسته ۲ تریلیون دلاری انبساطی سوال این است که اگر بعد از آوریل این ویروس ادامه پیدا کند باز هم می‌تواند این حمایت‌ها را ادامه دهد؟
شاکری گفت: چه آمریکا چه ایران، تفاوتی نمی‌کند هر دو محدودهستیم و نمی‌توانیم نامحدود عمل کنیم او هم این بازی را نمی‌تواند تا ابد ادامه دهد. آنها درحالی ۲ تریلیون دلار از اقتصادشان حمایت کردند که ۱.۳ تریلیون دلار اوراق قرضه فروختند. سوال اینجاست که آیا ماه بعدی هم می‌توانند این کار را انجام دهند؟
وی درباره لزوم حرکت دولت از سیاست‌های پولی انبساطی به سمت سیاست‌های مالی انبساطی، گفت: ما یک سیاست پولی انبساطی داریم که از طریق منابع بانکی مداخله می‌کنیم. ۷۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات دولت و تا حدودی ۱ میلیارد یورو صندوق توسعه، هر دو سیاست انبساطی پولی است. یک سیاست مالی انبساطی نیز داریم که دولت از منابع خود خرج می‌کند که سطح تولید را نگه دارد.
باید از سیاست‌های مالی انبساطی استفاده بیشتری کنیم
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: ما اشتباه می‌کنیم که از سیاست مالی استفاده نمی‌کنیم. سیاست‌های پولی تولید را نگه می‌دارند اما هم روی نرخ ارز فشار وارد می‌کنند هم تورم می‌آورند. اما سیاست‌های مالی معکوس این هستند؛ یعنی هم تورم را بالا نمی‌برند و هم بر ارز تأثیری ندارند.
وی در پاسخ به این سوال که در صورتی که دولت با کسری بودجه مواجه است چگونه می‌تواند اوراق بفروشد، گفت: این سوال همیشه مطرح است که دولتی که ۱۶۸ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته و باتوجه به کسری بودجه، امسال هم باید اوراق بفروشد، چگونه برای کرونا اوراق عرضه کند. در پاسخ دو بحث وجود دارد، اول اینکه چون اندازه تولید ناخالص داخلی ایران به نسبت بودجه جاری بزرگ شده و بدهی ثابت است، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی کم شده و این خودش رقم جدیدی برای فروش اوراق است.
عملیات بازار باز می‌تواند برای عرضه اوراق به کمک دولت بیاید
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: یک راه وجود دارد که می‌تواند کمک کند این بازار نقدتر و عمیق‌تر شود و آنهم عملیات بازار باز است که در آن بانک مرکزی به عنوان بازارگردان وارد بازار اوراق می‌شود نه اینکه به طور مستقیم از دولت بخرد. این کار باعث می‌شود میزان فروشی که وزارت اقتصاد می‌تواند برای اوراق انجام دهد، بدون اینکه نرخ بهره تغییر زیادی کند یا در نقد پذیری اوراق مشکلی به وجود بیاید بسیار بیشتر شود.
وی افزود: یک سوالی ممکن است به وجود بیاید و آن این است که ما شاید امسال بتوانیم اوراق بفروشیم، سال دیگر سررسید این اوراق با نرخ ۲۳ یا ۲۱ درصد است، آن وقت می‌خواهیم چه کاری انجام دهیم؟ در این مورد سه نکته وجود دارد؛ اولاً اینکه سال بعد سایز تولید ناخالص داخلی کشور بیشتر شده و دولت می‌تواند دوباره اوراق بفروشد. در این حالت اتفاق خاصی نمی‌افتد و بدهی قبلی با اوراق جدید جبران می‌شود اما از برداشتن پایه پولی بسیار بهتر است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: دوماً اینکه دولت شما نمی‌تواند بگوید تا ابد این کیفیت حکمرانی را ارائه می‌کنم و خودم را بدهکار نمی‌کنم. مانند کاسبی که می‌گوید چون کاسبی بلد نیستم، چک هم صادر نمی‌کنم. نکته سوم این است که شما در برهه‌های مختلف روش‌های مختلفی دارید. اوراق تنها چیزی است که اگر اقبال به آن بیشتر شود، نرخ بهره کمتر می‌شود و همزمان چون انسان‌ها پول به دولت قرض می‌دهند توان خریدشان کمتر می‌شود و اثر تورمی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: در بسته ۵۰ اقتصاددان تلاش شده تا سیاست مالی بیشتر شود.
