همزمان نیروهای ارتش سوریه نیز با حمایت هوایی روسیه، بر منطقه شرقی حلب پیشروی می‌کنند. تخمین زده می‌شود که بر اثر عملیات نیروهای دولتی سوریه در حلب، حدود 300نفر طی 2هفته گذشته کشته شده‌اند. در موصل هم طی یک‌ماه گذشته 600نفر کشته شده‌اند. شرایط این 2شهر بسیار شبیه هم است اما نحوه گزارش‌ رسانه‌های دنیا از آنها به‌شدت متفاوت است.

در موصل، نیروهای داعش مسئول تلفات غیرنظامیان هستند. این نیروها مانع خروج مردم از شهر شده‌اند تا از آنها به‌عنوان سپر انسانی استفاده کنند اما در حلب تصویر دیگری ارائه می‌شود. رسانه‌های دنیا روی بی‌رحمی بشار اسد و نیروهای ارتش سوریه و کشتار غیرنظامیان به‌دست آنها متمرکز شده‌اند. هیچ اشاره‌ای هم به این نمی‌شود که مردم خود می‌خواهند در شهر بمانند یا آنها را به‌زور نگه داشته‌اند.

استفان اوبراین، معاون دبیرکل سازمان ملل و هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه این سازمان، اعلام می‌کند که نیروهای مخالف دولت در منطقه شرق حلب مانع خروج مردم شده‌اند اما سخنان او از سوی رسانه‌ها مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد. این، تفاوت آشکار پوشش رسانه‌ای در موصل و حلب است.

خبرنگاران به موصل پا نمی‌گذارند؛ چرا که داعش سابقه زیادی در سربریدن خبرنگاران دارد. در شرق حلب اما شرایط متفاوت است. حدود 20درصد از 10هزار نیروی مخالف دولت در حلب شرقی را نیروهای جبهه النصره، از گروه‌های وابسته به القاعده که اخیر هم تغییر نام داده، تشکیل می‌دهند اما آنها هستند که اوضاع را کنترل می‌کنند.

جبهه النصره هم بارها خبرنگاران را به گروگان گرفته است. بنابراین خبرنگاران به این شهر هم پا نمی‌گذارند. بیشتر خبرنگارانی که جنگ حلب را پوشش می‌دهند یا در ترکیه مستقر هستند یا در لبنان. به همین دلیل، آنها به منابع دست اول دسترسی ندارند و مجبورند اخبار خود را از منابع دست دوم دریافت کند.

اما جای تعجب است که رسانه‌های بزرگ به راحتی به اخبار و اطلاعاتی که از مناطق تحت کنترل نیروهای مخالف دولت بیرون می‌آید، اطمینان می‌کنند. آنها ممکن است بگویند اخبارشان را از گروه‌های مستقل مستقر در شرق حلب دریافت می‌کنند اما فراموش کرده‌اند که هیچ فرد یا گروهی بدون هماهنگی با جبهه النصره نمی‌تواند در این منطقه فعالیت کند.

تقصیری متوجه گروه‌های مستقر در حلب نیست. آنها باید اخبار را آنگونه که به نفع‌شان است، منتقل کنند. تقصیر اصلی متوجه رسانه‌هاست که به راحتی اجازه می‌دهند خوراک‌شان از کانال این گروه‌ها تأمین شود. طی هفته‌های اخیر، تصاویر و ویدئوهای دلخراشی از تلفات غیرنظامیان از شرق حلب در رسانه‌های دنیا منتشر شده است اما سؤال این است که چرا در هیچ‌یک از این تصاویر و ویدئوها، اثری از زخمی‌ها یا کشته‌های آن 10هزار نیروی نظامی که در این منطقه مستقر هستند، نیست؟ این به‌معنای وجود سوگیری در اطلاعات و اخباری است که از این منطقه به بیرون منتقل می‌شود.

این البته چیز جدیدی نیست. در سال2003 هم حمله آمریکا به عراق به بهانه از بین بردن سلاح‌های کشتار جمعی صدام حسین بود. آن زمان هم رسانه‌های دنیا تنها منبع‌شان مخالفان دولت صدام بودند. خود این رسانه‌ها بعدها منابع‌شان را سرزنش کردند که چرا اطلاعات غلط در اختیارشان قرار داده‌اند. آیا باید مخالفان صدام را سرزنش کرد یا رسانه‌هایی که تنها به سخنان آنها بسنده کرده‌اند؟ همین اتفاق سال2011 در لیبی افتاد. بسیاری از مخالفان قذافی اطلاعاتی در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دادند که بدون درنگ در صدر خبرهای دنیا قرار می‌گرفتند. بعدها اما نهادهای حقوق بشری اعلام کردند بسیاری از این اطلاعات غلط بوده است.

در میان مردم دنیا ولع زیادی برای دریافت خبر از جنگ سوریه وجود دارد. در شرایطی که امکان حضور در مناطق درگیری وجود ندارد، رسانه‌ها به منابع دست دوم و غیرقابل اطمینان متکی شده‌اند؛ منابعی که یا خود بخشی از گروه‌های مخالف دولت هستند یا با آنها همراهی می‌کنند.

خبرنگارانی که به صحنه جنگ نزدیک هستند، همیشه هم فریب نمی‌خورند. بسیار اتفاق افتاده که آنها اخبار و اطلاعات دقیقی مخابره کرده‌اند اما آنهایی که در دفتر رسانه نشسته‌اند تصمیم می‌گیرند که چه چیزی خبر است و خبر باید به چه شکلی منتشر شود. در سال2002 و 2003، خبرنگاران روزنامه نیویورک‌تایمز، گزارش‌های متعددی در مورد نبود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق نوشتند اما گزارش‌های آنها برای همیشه در دفتر روزنامه‌شان دفن شد؛ چرا که فضای غالب این بود که صدام تهدیدی برای جهان است و باید حذف شود. قدرت‌ها در سوریه به‌دنبال منافع خود هستند.

هم مردم و هم رسانه‌ها باید به اطلاعاتی که از عراق و سوریه بیرون می‌آید به دیده تردید نگاه کنند. در کل در مورد سوریه به‌نظر می‌رسد دیپلمات‌ها واقع‌بینانه‌تر از روزنامه‌نگاران شرایط را دیده‌اند؛ روزنامه‌نگارانی که از ابتدا قضایا را ساده دیدند و همیشه نوشتند که اسد در حال سقوط است. سیمون کولیس، سفیر انگلیس در سوریه که سال‌ها در دمشق حضور داشت، سال2011 در گزارشی به دولت انگلیس نوشت: «اسد دست‌کم حمایت 40درصد از مردم را دارد.» سفیر باتجربه فرانسه در سوریه هم گزارشی مشابه به پاریس داده بود اما پاسخ روسای او این بود: «اطلاعات شما به درد ما نمی‌خورد. بشار اسد باید سقوط کند و سقوط می‌کند.»