باید درنظر داشت وقتی تالابی خشک میشود در واقع سطح خاک خشک میشود ولی رطوبت زیر خاک برای چند سال پایدار است. مشکل اما زمانی آغاز میشود که خشکی تداوم داشته باشد و باعث حذف رطوبت از پروفیل خاک شود؛ این اتفاق نامبارکی است که در دشت خوزستان و در اراضی کشورهای همجوار خوزستان رخ داده و باعث حذف رطوبت از پروفیل خاک شده است. تخریب پوشش گیاهی، قطع درختان و درختچهها، تبدیل مراتع درجه یک به مراتع فقیر براثر چرای بیرویه دام و رها شدن این مراتع طی 2 الی 3دهه اخیر از دیگر عوامل حذف رطوبت خاک در دشت خوزستان بوده است.
خشک شدن بخش وسیعی از تالابها در بینالنهرین عراق نیز خشک شدن 30درصد اراضی تالابی هورالعظیم ازیک سو و ازسوی دیگر تغییر اقلیم که باعث تسریع در خشک شدن رطوبت خاک شده از دیگر عواملی است که به بروز ریزگردها دامن زده است.توسعه ناپایدار کشاورزی نیز در شکلگیری کانونهای بحران گردوغبار داخلی نقش دارد بهویژه آنکه در موارد بسیاری با احداث سد، حقابه تالابها صرف توسعه اراضی کشاورزی شده است، بخشی از توسعه ناپایدار کشاورزی شامل دیمزارهای کم بازده است که اکنون رها و تبدیل به کانون گردوغبار شده است.کاهش نزولات جوی و افزایش دما ناشی از تغییرات اقلیم را هم باید به این عوامل افزود.
اما افزون برآنچه گفته شد عوامل فرعی هم درشکلگیری کانونهای گردوغبار سهیم است ازجمله این عوامل، اجرای طرحهای عمرانی نظیر جادهسازی و توسعه میادین نفتی است که تحت عنوان توسعه در خوزستان و سایر نقاط کشور به اجرا درآمده و باعث بههم خوردن پروفیل خاک شده است.
شور شدن اراضی ناشی از زهکشهای متعدد هم از عوامل فرعی بروز گردوغبار است دراین میان، احداث سد گتوند باعث تشدید شوری خاک منطقه و در نهایت تخریب پوشش گیاهی شده است، این درحالی است که وقتی خاک شور میشود شوری انسجام خاک را از بین میبرد و آن را آماده حرکت میکند.
- راهکارها
الف- برای رفع مشکل گردوغبار ناشی از کانونهای داخلی، ضروری است احیای پوشش گیاهی در دستور کار قرار گیرد و شرایط لازم برای حفاظت از پوشش گیاهی موجود فراهم شود.
ب- عوامل شورکننده اراضی خوزستان نیز مشکل سد گتوند که یکی از عوامل مهم در شوری اراضی است برطرف شود.
ج- تأمین حقابه تالابها در اولویت اول قراربگیرد.
8831581