محسن روشن‌پژوه-معاون مرکز پیشگیری و درمان سازمان بهزیستی- در رابطه با چگونگی پایش و اعلام آمار رسمی تعداد معتادین کشور که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شده است، بیان داشت: در آخرین آماری که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شد تعداد معتادین کشور دو میلیون و ۸۰۸ هزار نفر اعلام شد؛ اما باید توجه داشت که این تعداد مربوط به مصرف‌کنندگان مستمر مواد مخدر است.

او تاکید کرد: روش‌های مختلفی برای تخمین جمعیت مصرف‌کننده مواد مخدر صورت می‌گیرد که هر کدام برآوردی از جمعیت معتادین کشور است. در سال ۹۴ پیمایش خانه به خانه صورت گرفت و یا از روش‌های مختلف مثل مراکز ارائه خدمات گزارش‌های مرگ و میر و گزارش‌های مرتبط با مصرف مواد که از طریق اورژانس کشور اعلام شد استفاده شده‌است؛ یعنی شیوه‌های مختلف آماری برای پایش معتادین کشور وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه در کشور ما اعتیاد جرم محسوب می‌شود و ملاحظاتی در این خصوص از طرف خانواده‌ها وجود دارد عددها با آمار دقیق فاصله دارد.

روشن‌پژوه در ادامه گفت: پژوهش در حوزه اجتماعی کار دشواری است؛ بخصوص که پدیده مورد پژوهش دارای ملاحظات و یا انگ اجتماعی باشد؛ یعنی اگر آسیب اجتماعی محسوب شود کار پژوهشگر سخت می‌شود و اگر رفتار ضد اجتماعی هم به آن اضافه شود با بخش پنهانی از آن در جامعه مواجه هستیم که ممکن است رسیدن به عدد دقیق را برای پژوهشگر سخت کند بنابراین باید از روش‌های مختلفی برای این کار استفاده شود.

او گفت: در سال ۹۴، زمانی که برای پیمایش به منازل مراجعه می‌کردیم آمار کل کشور و شهرها و روستاها را به لحاظ وضعیت اقتصادی اجتماعی بررسی می‌کردیم البته به همه خانه‌ها مراجعه نشد؛ بلکه به صورت نمونه‌گیری این کار صورت گرفت و پرسشنامه‌هایی طراحی شد که خانوار بدون نگرانی و درج نام به آن پاسخ دهند. برای کاهش احتمال خطا سعی شد از سیستم پژوهشگرهای حرفه‌ای زنان و مردان به طور مساوی و بدون نام و نشانی استفاده شود این خوداظهاری‌ها کمک کرد که مردم با خیالی راحت‌تر با پژوهشگران ارتباط برقرار کنند با این حال پژوهش‌ها با محدودیت مواجه هستند چراکه در آخر باز مردم به صورت کامل نمی‌توانند راجع به مصرف خود گزارش دهند.

معاون مرکز توسعه و پیشگیری سازمان بهزیستی تاکید کرد که کم‌گزارش‌دهی از سوی مردم در خصوص مصرف مواد مخدر همواره مطرح بوده اما در آخرین پیمایش میزان کم‌گزارش‌دهی کمتر شده است و با توجه به آموزش‌های دقیق سیستم‌های پرسشگر و نظارت دقیق بر جمع‌آوری داده‌ها نمی‌توان گفت که آمار ارائه شده از واقعیت خیلی دور باشد البته این عدد مصرف مستمر مواد مخدر است و تفننی‌ها در آن گنجانده نشده است. همچنین این عدد شامل افراد ۱۵ تا ۶۴ سال می‌شود و برای بررسی آمار معتادین زیر ۱۵ سال نیاز به ورود آموزش و پرورش است.

47237