«آرش کمانگیر» واقعی است؟

باشگاه خبرنگاران جوان - رویداد فرهنگی «روز آرش کمانگیر» قهرمان اسطوره‌ای تاریخ ایران، به مناسبت جشن تیرگان و روز آرش، با حضور تعدادی از اهل فرهنگ و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ، به دبیری محمدتقی حرابادی، شاعر در محل بنیاد فرهنگی دادخواه برگزار شد. 

در ابتدای این رویداد، محمدعلی دادخواه، پژوهشگر فرهنگ کهن ایران با اشاره به داستان تیراندازی آرش‌ کمانگیر که مرزهای ایران را در مقابل تورانیان مشخص کرد، گفت: نمی‌توان رویدادهای این چنین را که در تاریخ اسطوره‌ای کشور بیان می‌شود، رد کرد. حرکت یک تیر از بلندای ایران تا به توران می‌تواند ریشه در واقعیتی داشته باشد. در واقع نقش دعا، آن هم دعای دسته‌جمعی را در پیدایش اعجازهای تاریخی ایران نباید نادیده گرفت. در آن مقطع کشور ایران مورد هجوم بیگانگان قرار گرفته بود، لطف و مهر ایزدی شامل حال ایرانیان شد و آرش که جان فدای ایران کرد، با همه وجود تیر خود را از کمان رها کرد که با دعای مردم و لطف خداوند، باد آن را تا دورترین نقطه برد. 

سپس محمد رسولی، شاهنامه‌پژوه با اذعان به درستی این واقعه، چگونگی پیدایش این اتفاق تاریخی را تشریح کرد و گفت: در خصوص تیر رهاشده از کمان آرش، که چگونه چنین مسیر طولانی را طی کرده، سه نظریه کلی وجود دارد؛ نخست اینکه برد این تیر کنایه از فرهنگ ایران است و چون زبان و فرهنگ ایرانی تا مناطق غربی چین بوده، گویند تیر آرش ایرانی تا آنجا رفته است، چنانکه تا به امروز در مناطق سین کیانگ و برخی دیگر از مناطق چین، رد و نشان واژگان زبان ایرانی وجود دارد. 

این استاد تاریخ ادامه داد: اما نظریه دوم این‌چنین است، هنگامی که خدای ایران بخواهد چیزی بشود، می‌شود. چون ایرانیان با تورانیان توافق کرده بودند که هر کجا تیر آرش فرود آمد، آنجا مرز ایران باشد، تیر رهاشده توسط آرش بر تن کرکسی که در حال پرواز بود نشست که همزمان وزش باد، شدید و موافق حرکت پرنده و تیر بود و کرکس نیز تا انتهای توان خود به پرواز ادامه داد و هنگامی که جان داد و افتاد به مرز رسیده بود. 

او با این اشاره که سومین نظریه توسط فریدون جنیدی مطرح شده است، بیان کرد: آرش نام یک تن نیست؛ بلکه تیره‌ای از مردمان شمال ایران بودند که در جنگاوری و دفاع از ایران، به ویژه در کمان‌داری و تیراندازی با آن بسیار مهارت داشتند و هنگام تجاوز تورانیان به میهن، آن مردمان تیرانداز شمالی با همه توان به وسیله تیر و کمان با آنها جنگیدند و به وسیله این سلاح آنها را تا مرز کشور راندند. این برداشت به‌ویژه از توجه به واژه «آرش» که نام ایر (ایران) در آن است، می‌تواند درست باشد. 

به گفته محمد رسولی، آرش یا آرشیان گروهی از ایرانیان بودند که با جان فدا کردن خود در راه ایران، دشمن متجاوز را شکست داده و مجبور به عقب‌نشینی از سرزمین‌های ایران کردند. 

در این رویداد فرهنگی تعدادی از شاعران و هنرمندان حاضر به شعرخوانی و خنیاگری ایرانی پرداختند.

منبع: موسسه بزرگمهر