هر ساله با نزدیک شدن به فصل گرما و وارد شدن سیستم‌های سرمایشی به شبکه برق، رشد چند برابری مصرف برق رخ می‌دهد و تأمین پایدار برق به بحث داغ روز‌های تابستان تبدیل می‌شود.

عموما در پیک تابستان ۱۲ هزار مگاوات افزایش مصرف، فقط از محل کولر‌های آبی به تقاضای برق کشور اضافه می‌شود و در مجموع حدود ۳۰ هزار مگاوات در بخش سرمایشی مصرف می‌شود که معادل مصرف برق در کشور مصر است و این میزان نشان از اهمیت توجه به افزایش بهره وری در این بخش دارد. به طور کلی۲۰ میلیون کولر آبی در کشور داریم که ۲۰ درصد مصرف در دوره اوج مصرف به این سیستم‌ها مربوط می‌شود.

در همین راستا اسفند ۱۴۰۱ تفاهم‌نامه مشترکی میان وزارتخانه‌های نیرو، صمت و سازمان ملی استاندارد به امضاء رسید که بر اساس آن کاهش رشد بی‌رویه مصرف برق در کشور از طریق ارتقای بهره‌وری انرژی در تجهیزات برقی و لوازم خانگی و همچنین ارتقای بهره‌وری انرژی برق در تولید کولر‌های آبی و الکتروموتور‌ها مورد هدف قرار گرفت.

با اجرایی شدن این تفاهم‌نامه تولید کولر‌های آبی دارای رده انرژی A و بالاتر با بازنگری استاندارد مصرف انرژی این لوازم الکترونیکی و به منظور ارتقای بهره وری انرژی کولر‌های آبی از ابتدای دی ماه ۱۴۰۲ اجرایی شد.

به گفته مسئولان صنعت برق با جایگزینی ۲۰ میلیون کولر آبی که موتور‌های با راندمان پایین دارند، ۴۳۰۰ مگاوات صرفه جویی برق محقق می‌شود که معادل احداث یک نیروگاه با اعتبار احداث ۵ میلیارد دلاری است.

در ادامه محمدمهدی پیغمبرزاده، معاون بهره وری انرژی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی با اشاره به هدف گذاری‌ها برای افزایش بهره وری کولر‌های آبی گفت: به طور متوسط طی یک سال بین ۸۰۰ هزار تا یک میلیون کولر جدید در کشور تولید می‌شود موتور‌های فعلی که در کولر‌ها وجود دارد موتور‌های القایی است که راندمان آنها حداکثر ۶۰ درصد است؛ اما موتور‌های BLDC که در دستور کار تولید قرار گرفته اند راندمانی در نزدیکی ۹۰ درصد دارند و برای اینکه کولر بتواند رده انرژی A و بالاتر کسب کند باید حتما از موتور‌های پربازده استفاده کند؛ به عبارتی راندمان آن باید بالای ۸۰ تا ۸۵ درصد باشد.

او افزود: اگر این اتفاق بیفتد برآورد ما این است که سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ مگاوات در سال کاهش توان مصرفی برق در بحث مصرف کولر‌ها داشته باشیم.

همچنین مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق و مدیرعامل شرکت توانیر در این خصوص گفت: در صورت استفاده از موتور‌های پربازده در کولر‌های آبی، میزان مصرف برق یک کولر ۵۰ درصد نسبت به میزان فعلی آن کاهش پیدا می‌کند.

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه در تابستان امسال چه میزان از محل افزایش بهره وری سیستم‌های سرمایشی در مصرف برق صرفه جویی می‌شود؟ گفت: در حال حاضر با توجه به استاندارد تعریف شده به صنایع کولرساز، خط‌های تولید این موتور‌ها ایجاد شده و امیدواریم که تا تابستان امسال با تعویض موتور کولر‌های فرسوده و جایگزینی موتور‌های پربازده، حدودا امکان ۵۰ مگاوات کاهش مصرف در این حوزه را داشته باشیم که میزان مصرف قابل توجهی است.

گفتنی است، بر اساس مصوبه شورای عالی انرژی هم تبلیغات کولر‌های گازی ممنوع شده تا استفاده از این نوع کولر‌ها در مناطق عادی که بار اضافی را به شبکه برق تحمیل می‌کند ترویج پیدا نکند. با وجود کولر‌های آبی، مشترکان این مناطق اساسا نیازی به استفاده از کولر گازی ندارند و نصب این نوع از لوازم سرمایشی، افزایش شدید مصرف برق را در پی دارد. با توجه به اینکه اکثر نقاط کشور در دسته مناطق عادی قرار دارند و الگوی مصرف در این مناطق ۳۰۰ کیلووات ساعت است، استفاده از این کولر‌ها باعث عبور مشترکان از این الگو و افزایش تعرفه برق در قبوض آنها می‌شود؛ بنابراین استفاده از کولر‌های گازی تنها برای نقاط گرمسیری کشور توجیه خواهد داشت.

رجبی مشهدی در این باره گفت: مصرف ۲۰ میلیون کولر آبی در کشور در فصل گرم سال، ۱۰ هزار مگاوات است و ۱۰ میلیون کولرگازی هم در کشور داریم که دو برابر کولر‌های آبی و معادل ۲۰ هزار مگاوات مصرف برق دارند.