مکانیزم ماشه از منظر حقوقی اهمیتی ندارد

باشگاه خبرنگاران جوان - حسین کنعانی مقدم کارشناس سیاست خارجی با اشاره به موضوع احتمال فعال سازی مکانیزم ماشه گفت: مکانیزم ماشه از دو منظر قابل بررسی است. یک، بحث قطعنامه ۲۲۳۱ و متن برجام است و دیگری، بحث طرح‌های سیاسی است که عمدتاً توسط آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها بر علیه جمهوری اسلامی طراحی می‌شود.

وی ادامه داد: در بحث حقوقی، اکنون اعتبار خاصی ندارد، زیرا آمریکا از برجام خارج شده است و سه کشور اروپایی، یعنی تروئیکای اروپایی نیز، به تعهداتی که در بحث برجام داشته‌اند عمل نکرده‌اند؛ در حالی که ایران به تعهدات خود عمل کرده است و سیستم مکانیزم ماشه نیز طوری طراحی شده بود که باید حتماً در رابطه با انجام تعهدات بررسی‌هایی به صورت حقوقی انجام بشود و هم از نظر میدانی مورد بررسی قرار بگیرد.

کنعانی مقدم افزود: به نظر می‌آید که هم اروپایی‌ها نمی‌توانند از این مکانیزم استفاده بکنند، به خاطر آنکه دیگر برجامی، وقتی که طرف ایرانی، یعنی طرف مقابل ایرانی، به تعهدات خود عمل نکرده است، عملاً آنها نیز از برجام خارج شده بودند. به این لحاظ، بیشتر یک جنگ روانی و سیاسی است که آن را دنبال می‌کنند. البته اگر به شورای امنیت برده بشود، ذیل قطعنامه ۲۲۳۱، چون حق وتو گرفته شده است، خب ممکن است آمریکایی‌ها با یک رأی خودشان بتوانند این کار را دنبال بکنند و بر علیه ایران اقدام بکنند. اما به نظر می‌رسد که این طرح در برجام از قبل طراحی شده بوده است و متاسفانه مسئولین آن زمان نسبت به این موضوع کوتاهی کرده‌اند. نمی‌شود ما در متن برجام چیزی را قرار بدهیم که اگر طرف مقابل بگوید من از اقدامات ایران راضی نیستم، می‌توانم از مکانیزم برگشت یا اسنپ‌بک (Snapback) استفاده کنم. اما این متاسفانه در برجام گذاشته شده بوده و غفلت شد. گرچه آن موقع تذکرات لازم به تیم داده شد و اینکه یک کلمه نوشتند که باید طرف‌های اروپایی و آمریکایی  (Satisfy) بشوند، خب معنی حقوقی آن این است که شاید از عملکرد ایران راضی نشوند و این اختیار را ما داریم به آن می‌دهیم که بتواند علیه ما اقداماتی را انجام بدهد که به هر حال ما نیز کارهایی را انجام دادیم که خیلی از آنها بدون بازگشت از لحاظ سرمایه‌گذاری‌ای بودند و ضررهای زیادی را هم به ما وارد خواهد کرد. به این لحاظ به نظر می‌آید که این طرح از قبل پیش‌بینی شده بوده در برجام و با زیرکی، غربی‌ها این را قرار داده بودند که در چنین شرایطی بتوانند از این مکانیزم استفاده کنند.

وی با اشاره به واکنش ایران در این زمینه گفت: ما اولاً، خب، از نظر حقوقی و بین‌المللی باید روی این مسئله به طور جدی فعال بشویم؛ خصوصاً در شورای امنیت سازمان ملل که به هر حال، مدافع قطعنامه ۲۲۳۱ است و آن را پیگیری می‌کند. بعد هم مکانیزم‌های بازدارنده دیگری را ما داریم که اگر آنها بخواهند فشار حداکثری را بر ایران اعمال کنند، خب ما هم آبراه خلیج فارس را داریم که می‌توانیم کاری بکنیم که دیگر نه اروپا، یعنی کشورهایی مثل انگلیس و فرانسه و آلمان، و نه رژیم صهیونیستی و آمریکا، نتوانند از این آبراه بین‌المللی استفاده کنند و برعکس، دوستان ما بتوانند از این راه بهره‌مند شوند.