جاسوسی که بیشترین ناسزا را به اسرائیل می‌گفت!

باشگاه خبرنگاران جوان - الی کوهن در ۶ دسامبر ۱۹۲۴ در اسکندریه، مصر، در یک خانواده یهودی ارتدوکس و صهیونیست با ریشه سوری (از شهر حلب) به دنیا آمد. خانواده او از طبقه متوسط بودند و در محله‌ای یهودی‌نشین زندگی می‌کردند. پس از تأسیس رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ و افزایش فشارها بر یهودیان مصر، کوهن در فعالیت‌های مخفی صهیونیستی برای انتقال اطلاعات و سازمان‌دهی فرار یهودیان از مصر نقش داشت. او در سال ۱۹۵۱ به دلیل فعالیت‌های صهیونیستی بازداشت شد و در سال ۱۹۵۶ مجبور به ترک مصر و مهاجرت به اسرائیل شد.

یک تاجر جعلی

پس از مهاجرت به اسرائیل در سال ۱۹۵۷، کوهن ابتدا به ارتش اسرائیل پیوست و سپس برای عضویت در موساد (سازمان اطلاعاتی و عملیات ویژه اسرائیل) اقدام کرد. در ابتدا درخواست او رد شد، اما در سال ۱۹۶۰، پس از تغییر رئیس موساد و نیاز به فردی با توانایی‌های خاص برای نفوذ به سوریه، او به عضویت موساد درآمد. کوهن تحت آموزش‌های فشرده جاسوسی قرار گرفت که شامل یادگیری زبان عربی فصیح، رمزنگاری و مهارت‌های نفوذ بود. موساد برای او هویت جعلی «کامل امین ثابت»، یک تاجر ثروتمند سوری که در آرژانتین زندگی کرده و به وطن بازگشته ایجاد کرد. برای تقویت این هویت، او ابتدا به آرژانتین فرستاده شد تا پیشینه‌ای معتبر برای خود بسازد. 

مأموریت در سوریه (۱۹۶۱-۱۹۶۵) 

در سال ۱۹۶۱، کوهن با هویت جعلی خود وارد دمشق شد و به سرعت با استفاده از جذابیت شخصیتی، سخاوت و مهارت‌های اجتماعی خود توانست اعتماد مقامات بلندپایه سوری از جمله نظامیان و سیاستمداران را جلب کند. او با امین الحافظ، رئیس‌جمهور بعدی سوریه، دوستی نزدیکی برقرار کرد و حتی به‌عنوان گزینه‌ای برای معاونت وزارت دفاع مطرح شد! کوهن اطلاعات حساس نظامی و سیاسی را از طریق فرستنده رادیویی، نامه و گاهی به‌صورت حضوری به اسرائیل منتقل می‌کرد. از مهم‌ترین دستاوردهای او می‌توان به ارائه اطلاعات دقیق از استحکامات نظامی سوریه در بلندی‌های جولان، از جمله موقعیت سنگرها و پایگاه‌های نظامی اشاره کرد او به بهانه کاشت درخت برای ایجاد سایه برای سربازان سوری، موقعیت‌های نظامی را علامت‌گذاری کرد که بعدها به اسرائیل در جنگ شش‌روزه (۱۹۶۷) کمک بسیاری کرد. همچنین کشف برنامه‌های مخفی ارتش سوریه برای ایجاد پدافند چندلایه و پروژه‌های انتقال آب که می‌توانست برای تأمین آب اسرائیل تهدید باشد از جمله داده‌های ارزشمند او بود. 

پخش زنده اعدام

در ژانویه ۱۹۶۵، او به دلیل استفاده مکرر از فرستنده رادیویی در آپارتمانش در دمشق، مقامات امنیتی سوریه با کمک فناوری شنود شوروی موفق به شناسایی سیگنال‌های او شدند. کوهن دستگیر شد و تحت بازجویی قرار گرفت. او در یک دادگاه نظامی به جرم جاسوسی محاکمه و به اعدام محکوم شد. با وجود تلاش‌های بین‌المللی، از جمله درخواست‌های پاپ پل ششم، دولت‌های فرانسه، بلژیک و کانادا و حتی میانجی‌گری اسرائیل از طریق شوروی، حکم اعدام لغو نشد. در ۱۸ مه ۱۹۶۵، الی کوهن در میدان مرجه دمشق به‌صورت علنی به دار آویخته شد. اعدام او به‌صورت زنده از تلویزیون سوریه پخش شد.

یک جاسوس در مسیر نخست‌وزیری سوریه

طبق برخی اسناد، مجید شیخ‌الارض، یک خبرچین آمریکایی در سوریه، به کوهن در ورود به دمشق و جابه‌جایی تجهیزات جاسوسی کمک کرد. برخی منابع، مانند برادر کوهن (موریس کوهن، جاسوس موساد)، ادعا کردند که او نفر سوم برای جایگزینی نخست‌وزیر سوریه بود، اما این ادعاها ممکن است اغراق‌آمیز باشند. پس از سقوط دولت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴، اسرائیل تلاش‌هایی برای یافتن بقایای جسد کوهن و اسناد باقی‌مانده او آغاز کرده است، اما تاکنون موفقیت چشمگیری نداشته است.

منبع: خبرفوری