برداشت ۱۵ میلیارد متر مکعب آب از چاه‌های فاقد پروانه

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی - امیر هدایتی مدیرکل دفتر امور آب کشاورزی گفت: با توجه به تکالیفی که در فصل امنیت غذایی و بهبود تولید بخش کشاورزی در ماده ۳۳ برنامه هفتم برعهده وزارت جهاد گذاشته شد، در بند الف برنامه هفتم مقرر شده که وزارت جهاد ۳ ماه قبل از آغاز سال زراعی الگوی کشت بهینه را معرفی کند که اصلی ترین داده آن آب باید در اختیار بخش کشاورزی داده شود، از این رو مکاتبات ما از اردیبهشت ماه برای آب دریافت قابل برنامه ریزی شروع می کنیم.

به گفته وی، باتوجه به آنکه اطلاعات آب قابل دریافت بخش کشاورزی در زمان مقرر بدست ما نرسید، برمبنای سنجه های ماده ۳۷ قانون برنامه هفتم در خصوص آب مصرفی بخش کشاورزی که به ۶۵ میلیارد متر مکعب برسد، از این رو مبنای محاسباتی وزارت جهاد و تدوین کننده های الگوی کشت در معاونت های تخصصی حدود ۷۴ میلیارد متر مکعب در نظر می گرفتند که با توجه به شرایط اقلیمی کشور و پیش بینی بدبینانه مصرف ۶۷ میلیارد متر مکعب آب تدوین شد که ۴۵ میلیارد متر مکعب بخش زراعت، ۲۰ میلیارد متر مکعب بخش باغبانی و ۲ میلیارد متر مکعب شیلات و محصولات گلخانه ای و سایر محصولات در نظر گرفته شد که براین اساس برنامه سال دوم را ۲ میلیارد بیش از پایان برنامه بستیم.

هدایتی ادامه داد: براساس داده های هواشناسی، وزارت نیرو در هفته دوم مهرماه و پیش بینی خشکسالی آب قابل بهره برداری سال زراعی فعلی ۵۱ میلیارد متر مکعب اعلام کرد که با تاخیر ۴ ماهه، تمامی سامامه حمایتی ارائه خدمات کود به محصولات کشاورزی و ثبت اراضی در سامانه های الگوی کشت در طول تابستان انجام شده بود که در نهایت الگوی کشت برمبنای ۵۱ میلیارد متر مکعب تدوین کردیم و عمده اقدامات مربوط به تاریخ کشت و کشت دیم با تاخیر آغاز می شود و با توجه به آنکه بارش ها از اواخر آذر آغاز می شود، تجویزهای تخصصی و فنی به کشاورزان از طریق سامانه ها و مراکز خدمات شهرستان داده شد.

مدیرکل دفتر امور آب کشاورزی با بیان اینکه کنترل حکمرانی آب بخش کشاورزی با مشکلاتی روبروست، افزود: در برنامه هفتم در بند پ و ث بر کنترل کردن آب زیرزمینی مبنی بر نصب کنتورهای هوشمند و جلوگیری از برداشت چاه های غیرمجاز تاکید شده اطت که با توجه به شرایط موجود، دستگاه های متولی تخصیص و تامین آب باید این تکالیف را انجام دهد، اما بدرستی انجام نشده است و در مستندات ارقامی مبنی بر ۱۵ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از چاه های غیرمجاز و فاقد پروانه به ثبت رسیده است که اساسا برنامه ریزی برای تدوین الگوی کشت را دچار مشکل می کند که در نهایت آمار وزارت نیرو مبنی بر ۵۱ میلیارد متر به وزارت جهاد اعلام کرده، میزان تخصیص آب از محل برداشت های مجاز است و از طرفی مستنداتی وجود دارد که تا ۱۵ میلیارد متر مکعب از آب های زیرزمینی غیرمجاز برداشت می شود که براین اساس ۶۶ میلیارد متر مکعب برداشت از منابع آبی مجاز و غیرمجاز به ثبت رسیده که اساسا برنامه ریزی برای تدوین الگوی کشت را دچار چالش می کند.

وی گفت: یکی از مشکلات آن است که سرمایه گذاری در حوزه آب های زیرزمینی طی ۳ دهه گذشته انجام نشده و ۹۷ درصد اعتبارات در حوزه آب سطحی سرمایه گذاری شده است، درحالیکه ۵۳ میلیارد متر مکعب مخازن‌ پشت سدهای کشور است که به نطر می رسد مطابق با برنامه سدسازی صیانت از منابع آب زیرزمینی به طور متناسب پیشرفت نداشته است که با توجه به آنکه سدهای ما عملا امروز خالی هستند، نشان می دهد که یک اهداف متناقض با تغییرات اقلیم حرکت کردیم و ۵۳ میلیارد متر مکعب مخزن تولید کردیم، درحالیکه به ۳ بخش شرب، کشاورزی و صنعتی از مخزن های کشور ۱۹ میلیارد متر مکعب آب در سال های نرمال داده می شود و در سال های غیرنرمال، تخصیص کمتر بوده است که این امر نشان می دهد باید در حوزه آبخیزداری و آب های زیرزمینی سرمایه گذاری بهتری داشتیم و اکنون باید تغییر رویکرد برای سال های آتی داشته باشیم، هرچند ممکن است اکنون دیر شده باشد.