چگونه کودکانی با پشتکار تربیت کنیم؟

باشگاه خبرنگاران جوان - پشتکار Perseverance به معنی تلاشی است که هر یک از افراد برای رسیدن به اهداف خودشان می‌کنند. ممکن است برخی از افراد در همان ابتدا برای رسیدن به اهداف خود، اقداماتی انجام دهند؛ اما به محض مشاهده مشکلات و سختی‌ها برای ادامه دادن فعالیت‌های خودشان پشیمان و ناامید می‌شوند.

این نشان‌ دهنده عدم وجود پشتکار در افراد است. افرادی که پشتکار دارند، یاد گرفته‌اند که حتی با وجود موانع و سختی‌ها، برای رسیدن به اهداف نهایی تلاش کنند.

هر پدر و مادری دغدغه این را دارد که فرزندش پشتکار داشته باشد. می‌خواهد فرزندش تلاش کند و شجاع باشد. خبر خوب این است که پشتکار را می‌توان آموزش داد، و پروراند درست مانند یک عضله!

برای پشتکار داشتن شجاع باشید

شجاعت ویژگی‌ای است که به رشد اعتماد به نفس کمک می‌کند. سختی و سختی کشیدن احتمالا ترسناک است. و شجاعت به معنای فقدان ترس نیست؛ بلکه به معنای این است که جرات کنیم خودمان باشیم!

پشتکار عصای جادویی است که سبب می شود کودک شما در هر زمینه ای که علاقه داردف در ورزش، موسیقی، دوستی، مدرسه و... جزو ِ بهترین ها باشد!

ابتدا با تعیین اهداف کوچک، اهدافی در خور توانایی های فرزندتان، به تدریج لذت و غرور رسیدن به آنچه می‌خواهند را به انها نشان دهید.

چگونه به فرزندان مان شجاعت را بیاموزیم؟

شجاعت مسری است. اگر  والدین صبور، خوش‌بین و پویا باشند و با شجاعت بر موانع غلبه کنند، یقین بدانید که کودکان از آنها الگو می گیرند و خود می آموزند که مثل آنها شجاع و با پشتکار باشند.

از سن ۵ سالگی، می‌توانید از او بخواهید که روزانه تلاش‌های کوچک انجام دهد. فقط چند دقیقه، تا کم‌کم به آن عادت کند. وقتی اولین مانع برطرف شد، به یک عادت تبدیل می‌شود. کودک دوباره شروع می‌کند و از این چالش‌های کوچک لذت می‌برد.

چگونه با ترس‌های‌مان روبه‌رو و از بند آنها خلاص شویم؟

اگر کودک بی‌صبر و  بی‌قرار است یا کارهای زیادی را همزمان انجام می‌دهد، ابتدا باید یاد بگیرد که آرام شود، سپس تمرکز کند.

حتی اگر کودک طفره می‌رود یا خیلی خوشحال نیست، در هل دادن او تردید نکنید. نگران نباشید، این کار او را ناامید یا خسته نمی‌کند. اما حتما او را تحسین  کنید!

موفقیت های هر چند ناچیز و کوچکش را جشن بگیرید و بگذارید خودش هم موفقیتش را درک کند و ابراز خوشحالی کند.

اگر خانواده با مشکلاتی روبرو است، ممکن است کودک از این مشکلات احساس ناراحتی کند و تلاش برایش دشوار باشد. حواس تان باشد که چه مسائلی را کجا مطرح کنید تا کودکان درگیر مشکلات خانواده نشوند.

سن و سال کودک را رعایت کنید و اجازه ندهید مسائل خانوادگی به هر نحوی موجب رنجش، نگرانی و عدم تمرکز او شوند.

در فرزندان تان شور و شوقِ انجام کاری را ایجاد کنید. اشتیاق شاه کلید انجام کار و پیگیری آن است.

مهم است که به فرزندتان کمک کنید تا اشتیاق انجام کار و پیگیری آن را دنبال کند و در آن پیشرفت کند.

۱۰ نکته برای تقویت شجاعت و پشتکار فرزندتان

۱. با فرزندتان فهرستی از مواقعی که پشتکار داشته است، تهیه کنید

این کار به کودک کمک می‌کند تا پشتکار خود را ببیند و به آن آگاه شود. گاهی بچه‌ها تلاش خود را فراموش می‌کنند یا آن را طبیعی می‌پندارند.

نوشتن یا گفتن این موارد، موفقیت‌های کوچک و تلاش‌هایشان را برجسته می‌کند و به آنها ثابت می‌کند که قابلیت پشتکار را دارند.

مثال: بعد از اینکه فرزندتان بعد از چندین بار تلاش، بالاخره توانست یک مسئله ریاضی سخت را حل کند، یا پس از زمین خوردن‌های مکرر، دوچرخه سواری را یاد گرفت، بگویید: «بیا با هم یادداشت کنیم که تو چقدر پشتکار داشتی! یادت هست چقدر برای حل آن مسئله تلاش کردی؟ یا چند بار زمین خوردی ولی دوباره بلند شدی تا دوچرخه سواری یاد بگیری.»

۲. مثبت بمانید و فکر نکنید که هرگز موفق نخواهند شد

نگرش و کلام والدین بسیار تاثیرگذار است. اگر شما ناامید شوید یا شکست‌های موقت را دائمی ببینید، این نگرش به کودک منتقل می‌شود. باور داشته باشید که او بالاخره موفق می‌شود و این باور را در کلمات و رفتارتان نشان دهید.

مثال: وقتی فرزندتان در یادگیری یک مهارت جدید (مثل نواختن ساز) مشکل دارد و ناامید شده، نگویید: «شاید این کار برای تو سخت است» یا «نمی‌دونم بالاخره یاد می‌گیری یا نه». بگویید: «می‌بینم که الان کمی سخت‌تر شده، ولی می‌دونم با تمرین بیشتر حتماً پیشرفت می‌کنی. یادت هست وقتی فلان کار را یاد گرفتی هم اولش چقدر تلاش کردی.»

۳. قبل از انجام عملی که نیاز به شجاعت دارد، آنها را تحت فشار قرار ندهید

شجاعت به معنای نترسیدن نیست، بلکه عمل کردن علیرغم ترس است. فشار آوردن قبل از آمادگی کودک، می‌تواند اضطراب او را افزایش داده و نتیجه معکوس بدهد. به او زمان بدهید تا با موقعیت آشنا شود و خودش برای اقدام آماده گردد.

مثال: اگر فرزندتان از صحبت کردن در جمع کلاس می‌ترسد، نگویید: «حتماً فردا باید جلوی کلاس صحبت کنی، دیگه بزرگ شدی!» بگویید: «می‌دونم صحبت جلوی کلاس می‌تونه ترسناک باشه. اگر دوست داری اول با من یا جلوی آینه تمرین کنیم؟ وقتی احساس آمادگی کردی، خودت به معلمت بگو که دوست داری صحبت کنی.»

۴. به فرزندتان یاد دهید که برای ذخیره انرژی خود، آرامش داشته باشد

پشتکار و شجاعت نیاز به انرژی روانی و جسمی دارند. وقتی کودک خسته، گرسنه یا مضطرب است، تحمل سختی و روبرو شدن با ترس برایش بسیار دشوارتر می‌شود. یادگیری تکنیک‌های ساده آرام‌سازی، به او کمک می‌کند انرژی خود را مدیریت کند.

مثال: قبل از یک امتحان مهم یا یک رویداد ورزشی که کودک برای آن استرس دارد، به او یاد بدهید چند نفس عمیق بکشد (نفست رو مثل بادکنک پر کن، نگه دار، بعد آروم آروم خالی کن). یا مطمئن شوید شب قبل خواب کافی داشته و صبحانه مقوی خورده است. بگویید: «وقتی استرس داری، چند نفس عمیق کمک می‌کنه بدنت آروم بشه و بهتر بتونی تمرکز کنی.»

۵. برای آنها کاری انجام ندهید و آنها را تشویق کنید

وسوسه کمک کردن سریع و حل مشکل برای کودک، طبیعی است. اما این کار فرصت یادگیری، تلاش و تجربه موفقیت ناشی از پشتکار را از او می‌گیرد. به جای انجام کار برای او، او را تشویق کنید خودش تلاش کند و مطمئنش کنید در صورت نیاز حمایتش می‌کنید.

مثال: اگر فرزندتان در بستن بند کفشش مشکل دارد، فوراً خم نشوید تا خودتان ببندید. بگویید: «می‌بینم که داره سخت میشه! یادت میاد آخرین باری که خودت موفق شدی چطور بستی؟ من اینجا کنارت هستم. دوباره امتحان کن، مطمئنم می‌تونی.» وقتی موفق شد، او را تحسین کنید.

۶. به فرزندتان به خاطر تلاش‌ها و پیشرفتش تبریک بگویید

تمرکز را فقط بر روی نتیجه نهایی (برد، نمره عالی) نگذارید. مهم‌تر از نتیجه، فرآیند تلاش، استقامت و پیشرفت‌های کوچک است. قدردانی از این موارد، انگیزه کودک برای ادامه دادن را تقویت می‌کند.

مثال: حتی اگر فرزندتان در مسابقه ورزشی برنده نشد، اما تمام تلاشش را تا آخر انجام داد، بگویید: «واقعاً بهت تبریک می‌گم که تا آخرین لحظه تلاش کردی و تسلیم نشدی! اون دفاع قوی‌ای که در دقیقه آخر داشتی خیلی عالی بود، پیشرفت خیلی خوبی داشتی.» یا اگر نمره ریاضی او از ۱۲ به ۱۵ رسیده، بگویید: «آفرین! این پیشرفت نشون میده تلاش‌هایت داره نتیجه میده.»

۷. کاری کنید که به آنها اعتماد به نفس بدهد

 اعتماد به نفس پایه شجاعت و پشتکار است. به کودک فرصت‌هایی بدهید که در زمینه‌های مختلف (هرچند کوچک) موفقیت را تجربه کند. این موفقیت‌ها باور «من می‌توانم» را در او تقویت می‌کند.

مثال: مسئولیت‌های کوچک و متناسب با سن به او بسپارید و به توانایی‌اش در انجام آنها اعتماد نشان دهید. مثلاً: «می‌تونی لطفاً امروز مسئول آب دادن به گلدون‌ها باشی؟ مطمئنم تو این کار رو خیلی خوب انجام می‌دی.» یا از او بخواهید هنگام خرید از مغازه کوچک محلی، پول را خودش پرداخت کند. موفقیت در این کارهای کوچک، سنگ بنای اعتماد به نفس برای کارهای بزرگتر است.

۸. همراه با آنها فعالیتی انجام دهید که نشان دهنده سرسختی شما باشد

کودکان بیشتر از آنچه می‌گویید، از آنچه انجام می‌دهید یاد می‌گیرند. اگر شما در برابر چالش‌های خودتان سرسختی و پشتکار نشان دهید، این بهترین الگو برای آنهاست. اجازه دهید ببینند که شما هم گاهی شکست می‌خورید، اما دوباره تلاش می‌کنید.

مثال: اگر در حال یادگیری یک مهارت جدید هستید (مثل آشپزی یک غذای جدید، کار با یک نرم‌افزار، یادگیری زبان)، در حضور فرزندتان درباره سختی‌های آن صحبت کنید و پشتکار خود را نشان دهید. مثلاً بگویید: «وای این دستور پخت واقعاً برام سخته، دفعه سومم هست که امتحانش می‌کنم! ولی انقدر تمرین می‌کنم تا درست بشه.» یا هنگام پیاده‌روی یا کوهنوردی خانوادگی، وقتی خسته شدید، بگویید: «خسته شدم، ولی می‌دونم اگه کمی استراحت کنم و ادامه بدم، حتماً به قله می‌رسیم.»

۹. با کمک به آنها برای غلبه بر موانع، اعتماد به نفس شان را حفظ کنید

هدف این نیست که موانع را برای کودک بردارید، بلکه این است که به او ابزارها و راهکارها را بیاموزید تا خودش بتواند از پس آنها برآید. این کمک، اعتماد به نفس او را برای مواجهه با چالش‌های بعدی افزایش می‌دهد.

مثال: اگر فرزندتان در دوست یابی مشکل دارد، نگویید «من با پدر/مادر دوستت صحبت می‌کنم». بگویید: «به نظرت چطور می‌تونی با فلانی دوست بشی؟ شاید بد نباشه اول سلام کنی و بپرسی می‌تونی با ما بازی کنی؟ اگر دوست داشت، می‌تونین با هم فلان بازی رو انجام بدین. دوست داری اول با من تمرین کنیم؟» شما راهکار پیشنهاد می‌دهید و حمایت می‌کنید، اما اقدام نهایی با خود کودک است.

۱۰. همواره برایشان تکرار کنید که شجاع هستند: این ایده در ذهنشان خواهد ماند

کلمات قدرتمندند. وقتی شما مدام به کودک بگویید که شجاع است (خصوصاً بعد از اقدامات کوچک شجاعانه‌اش)، این برچسب مثبت در ذهن ناخودآگاه او نهادینه می‌شود و به مرور باور می‌کند که واقعاً شجاع است. این باور، جرأت عمل را در او تقویت می‌کند.

مثال: بعد از اینکه فرزندتان برای اولین بار از سرویس بهداشتی مدرسه به تنهایی استفاده کرد، یا از شما درخواست کرد که چراغ اتاق را روشن بگذارید (با وجود ترسش از تاریکی)، یا در جمع فامیل شعری خواند، بگویید: «آفرین! خیلی شجاعی که این کار رو انجام دادی!» حتی گاهی بدون مناسبت خاصی به او بگویید: «می‌دونستی تو آدم خیلی شجاع و با پشتکاری هستی!»

منبع: عصر ایران