میوه‌ها؛ کلید شگفت‌انگیز سلامت بیشتر ریه‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان - دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در گزارشی اعلام کرد، میوه‌ها ممکن است به‌عنوان سپری طبیعی در برابر اثرات مضر آلودگی هوا بر ریه‌ها عمل کنند. بر اساس پژوهشی که در کنگره انجمن تنفس اروپا صورت گرفته، مصرف میوه می‌تواند اثرات آلودگی هوا بر عملکرد ریه‌ها را کاهش دهد. بیش از ۹۰ درصد از جمعیت جهان در معرض سطوحی از آلودگی هوا قرار دارند که از مقادیر مجاز تعیین‌شده سازمان جهانی بهداشت فراتر می‌رود. تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که قرارگیری در معرض سطوح بالاتر آلودگی هوا با کاهش عملکرد ریه همراه است. از سوی دیگر، رژیم غذایی سالم به‌ویژه رژیمی غنی از میوه‌ها و سبزیجات با عملکرد بهتر ریه‌ها ارتباط دارد.

دراین پژوهش، با استفاده از داده‌های پایگاه داده بیوبانک بریتانیا مربوط به حدود ۲۰۰ هزار شرکت‌کننده، الگو‌های تغذیه‌ای افراد از جمله میزان مصرف میوه، سبزیجات و غلات کامل را با عملکرد ریوی) شاخص FEV۱، یعنی حجم هوایی که فرد در یک ثانیه بازدم می‌کند (و میزان مواجهه آنان با آلودگی هوا به شکل ذرات معلق ریز (PM۲.۵) مقایسه کرد.

PM۲.۵ به ذرات بسیار ریز با قطر ۲٫۵ میکرومتر یا کمتر گفته می‌شود که از منابعی مانند اگزوز وسایل نقلیه و فرآیند‌های صنعتی در هوا رها می‌گردند. پژوهشگران در این تحلیل همچنین عواملی، چون سن، قد و وضعیت اجتماعی-اقتصادی را در نظر گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش پنج میکروگرم در هر متر مکعب از غلظت PM۲.۵، در میان زنانی که مصرف میوه کمی داشتند، کاهش عملکرد ریوی (FEV۱) به طور میانگین ۷۸٫۱ میلی‌لیتر بود؛ در حالی که در زنانی با مصرف بالای میوه، این کاهش تنها ۵۷٫۵ میلی‌لیتر گزارش شد.

این پژوهش تأیید می‌کند که رژیم غذایی سالم با عملکرد بهتر ریه در هر دو جنس، صرف‌نظر از سطح آلودگی هوا، مرتبط است. همچنین مشخص شد زنانی که روزانه چهار وعده یا بیشتر میوه مصرف می‌کردند، در مقایسه با زنانی که میوه کمتری می‌خوردند، کاهش کمتری در عملکرد ریوی ناشی از آلودگی هوا داشتند. این موضوع احتمالاً با وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی طبیعی در میوه‌ها قابل توضیح است. این ترکیبات ممکن است استرس اکسیداتیو و التهاب ناشی از ذرات ریز معلق را کاهش داده و بدین ترتیب، بخشی از آثار زیان‌بار آلودگی هوا بر عملکرد ریه را خنثی کنند.

در میان جمعیت مورد مطالعه، مردان به طور کلی مصرف میوه کمتری نسبت به زنان گزارش کردند. این تفاوت در الگو‌های تغذیه‌ای ممکن است توضیح دهد که چرا اثر محافظتی احتمالی میوه در برابر آلودگی هوا تنها در زنان مشاهده شد. با این حال، دسترسی به رژیم غذایی سالم در همه اقشار جامعه یکسان نیست و حتی اگر پژوهشگران اثر وضعیت اقتصادی را در تحلیل خود تعدیل کرده باشند، نمی‌توان احتمال باقی‌ماندن عوامل مخدوش‌کننده باقیمانده را کاملاً رد کرد.

باید از دوران دبستان، رژیم‌های غذایی سالم و غنی از گیاهان در سطح جامعه ترویج شوند؛ نه تنها برای پیشگیری از بیماری‌های مزمن، بلکه برای کاهش ردپای کربنی ناشی از رژیم‌های پرگوشت.

با این حال، این یافته‌ها مسئولیت دولت‌ها را برای ادامه سیاست‌های زیست‌محیطی در جهت کاهش آلودگی هوا تا حد ممکن از دوش آنها برنمی‌دارد؛ چراکه هیچ سطحی از مواجهه با آلودگی هوا «ایمن» محسوب نمی‌شود و نباید مسئولیت این مسئله بر دوش افراد گذاشته شود، زیرا انتخاب‌های غذایی آنان اغلب تحت تأثیر محدودیت‌های اقتصادی است.