آغاز نهضتی جهانی علیه خردکُشی؛ همایش بین‌المللی «خردخوشی» برای احقاق حق شهدای دانشمند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی - علیرضا سالاری دبیر همایش بین‌المللی خیزش در برابر خردکُشی در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: این همایش، در آستانه‌ی برگزاریِ نخستین دوره‌اش قرار دارد؛ آغازی که نه به‌مثابه یک رخداد گذرا، که به‌عنوان طلوع یک نهضت پایدار معنا می‌شود. نام این جنبش را در فارسی «خرد‌خوشی» و در انگلیسی «Safisight» نهاده‌ایم؛ «صفیه» که ریشه‌اش در «حکمت» است و نشان از پیوندی دارد با میراث گسترده‌ی دانشمندان در تاریخ بشر.

او افزود: هدف ما پرداختن به جنایتی عظیم که در طول زمان علیه خرد، دانش و معرفت رخ داده است. جنایتی که نه فقط علیه افراد، بلکه علیه خودِ حقیقت و حافظه‌ی جمعی بشر مرتکب شده‌اند. این جنایت گاه در تاریکی خانه‌ها رخ داده؛ در لحظاتی که خانواده‌ها، حتی خانواده‌های چندنسلی پدربزرگ‌ها، پدران، فرزندان و نوه‌ها قربانی شده‌اند. چنین کشتاری را نمی‌توان نادیده گرفت یا فراموش کرد. ثبت این واقعه در تاریخ و افشای عاملان آن، نخستین و واجب‌ترین گام ماست.

دبیر همایش بین‌المللی خیزش در برابر خردکُشی گفت: ما خواهان ادامه‌ی مستمر این نهضتیم؛ جنبشی که به‌طور پیوسته صدای دانش و حکمت را بلند کند و شکنندگی دستگاه‌هایی را که به‌شیوه‌ای سازمان‌یافته به نابودی دانشگران دست زده‌اند، برملا سازد. همان‌گونه که در سخنِ آغازین گفتم، باید، چون سیلی بنیان‌کن عمل کنیم. اما این «سیل» را باید در قالبِ سیلِ علمی، فکری و حکمی تصور کرد: سیلی از پژوهش، افشاگری، یادآوری و همبستگیِ عقلانی که پرده از جنایت‌ها برچیند و آنان را در معرض داوریِ وجدانی و تاریخی بگذارد.

سالاری ادامه داد: این همایش در اصل به‌خاطر شهدای دانشمندِ کشور خودمان برپا می‌شود؛ اما حضور سخنرانان و دانشمندان بین‌المللی نیز بی‌نقش نیست، زیرا دانش، ملی نیست و حکمت مرزی نمی‌شناسد. خردمندان متعلق به بشریت‌اند و اگر دانشمندی در معرض تهدید یا ترور قرار دارد، وظیفهٔ همهٔ اهل علم است که همدردی کنند و به دفاع از او برخیزند. تجربه نشان داده است که این جنایات مرز نمی‌شناسند: از ایران و عراق تا سوریه، پاکستان و مصر و گاه در پهنه‌هایی دیگر نیز. تاریخ نمونه‌هایی از این خشونت سازمان‌یافته علیه اندیشه را پیش چشم ما نهاده است.

او گفت: هدف ما از این همایش بسی ساده و در عین حال عمیق است: بیدار کردن وجدان جهانیِ اهل علم، هشدار دادن نسبت به این خطر و بسیجِ جمعی برای دفاع از دانش و حافظهٔ تاریخی. ما می‌خواهیم نشان دهیم که این واقعه صرفاً مشکلِ یک ملت نیست؛ تهدیدِ آزادیِ اندیشه، تهدیدِ همهٔ مردم جهان است. وقتی یکی از ما را هدف می‌گیرند، همهٔ ما در معرض خطریم؛ و این درکِ مشترک باید زنجیره‌ای از همبستگیِ علمی و اخلاقی را پدید آورد.

سالاری تصریح کرد: ما باید عاملان این جنایات را در دادگاهِ وجدانِ تاریخِ علم رسوا کنیم. آنان را باید در محاکمِ عادلانه — چه در عرصهٔ افکار عمومی و چه در محافل علمی و حقوقی پاسخگو نمود تا نام‌شان به‌عنوان کسانی که علیه خرد عمل کرده‌اند، ثبت شود. افشاگری، پژوهشِ مستند، شهادتِ تاریخ‌ساز و همبستگیِ بین‌المللی ابزار‌های ما در این راه خواهند بود.

دبیر همایش بین‌المللی خیزش در برابر خردکُشی گفت: این همایش آغاز راه است؛ آغاز حرکتی مستمر که می‌خواهد تاریخ را به نفع حقیقت و به زیان فراموشی اصلاح کند. ما قصدمان پاک‌سازیِ حافظهٔ جمعی و احقاقِ حقِ شهداست؛ و می‌خواهیم کاری کنیم که این جنایات نه‌تنها ثبت شوند، بلکه آموزه‌ای برای آیندگان گردند تا هیچ قدرتی جرئت تکرار چنین اعمالی را نیابد.