فشار ترامپ برای توافقی پرابهام؛ دوگانه صلح یا سلطه در قفقاز جنوبی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا فردا در کاخ سفید میزبان سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان خواهد بود. این دیدار که نقطه اوج ماه‌ها مذاکرات فشرده و پشت پرده است، ممکن است چشم‌انداز ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی را تغییر دهد.

گفته می‌شود بخش اصلی گفت‌و‌گو‌ها درباره یک پروژه تجاری و زیرساختی جدید است. رئیس جمهور آمریکا این پروژه را «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامیده که به اختصار TRIPP نیز خوانده می‌شود. TRIPP در واقع مسیر تجاری پیشنهادی آمریکا است که با عبور از جنوب ارمنستان، جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند؛ در حالی که حاکمیت کامل این مسیر در اختیار ارمنستان باقی می‌ماند. 

رسانه‌ها می‌گویند این چارچوب برای حل مناقشه‌برانگیزترین مسئله بین دو کشور یعنی «اتصال» طراحی شده است.

مقامات آمریکایی که نخواستند نام آنها فاش شود، در مصاحبه با روزنامه کی‌یف پست گفتند که این مسیر جدید «حاکمیت، تمامیت ارضی و صلاحیت قضایی ارمنستان» را حفظ خواهد کرد.

در همین حال، طرح TRIPP یک ابتکار نظامی یا دفاعی نیست و مقامات به صراحت اعلام کرده‌اند که آمریکا نه برای این مسیر تضمین امنیتی ارائه می‌کند و نه برای آن نیرو اعزام خواهد کرد. مشارکت آمریکا در ساخت این مسیر صرفا تجاری خواهد بود و آمریکا مسئولیت «عملکرد ایمن مسیر برای همه طرف‌ها» را بر عهده دارد. 

این دیدار سه‌جانبه در ادامه دیگر تلاش‌های ترامپ برای میانجیگری بین کشور‌ها است که عمدتا متوقف شده یا با شکست مواجه شده است. به گفته مقامات ارشد آمریکایی، سفر «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه کاخ سفید به جمهوری آذربایجان که زمستان سال گذشته انجام شد، سنگ بنای دیدار سه جانبه فردا را گذاشت. 

انتظار می‌رود یک هفته پس از این دیدار، گروه‌های کاری با مهلت تعیین شده توسط ترامپ، مذاکرات را آغاز کنند. گفته شده که توافقنامه‌ها درباره احداث این مسیر بلند مدت است و بعضا بیش از ۵۰ سال طول خواهد کشید.

در حالی که این دیدار سه‌جانبه یک پیشرفت بزرگ در روابط بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان محسوب می‌شود، دو مانع مهم همچنان باقی مانده است: درخواست ارمنستان برای آزادی زندانیانش در باکو و درخواست جمهوری آذربایجان از ارمنستان برای اصلاح قانون اساسی خود. مقامات آمریکایی اذعان کردند که اینها «جزئیات مهمی» هستند، اما مدعی هستند راهبرد دولت ترامپ این است که ابتدا طرفین را در مسیری برای صلح قرار دهد و سپس محیط بهتری برای رسیدگی به این مسائل بحث‌برانگیز ایجاد خواهد شد.

منبع: کی‌یف پست