پایان آزمون و خطا در درمان فشار خون با کمک یک ابزار آنلاین

باشگاه خبرنگاران جوان - دارو‌های زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند که این تنوع، انتخاب بهترین گزینه را دشوار می‌کند. تاکنون، انتخاب مؤثرترین دارو بیشتر به آزمون و خطا وابسته بوده است. اما به لطف مطالعه‌ای جدید، ممکن است این موضوع به تاریخ بپیوندد.

به نقل از نیواطلس، این مطالعه به رهبری پژوهشگران مؤسسه جورج برای سلامت جهانی در دانشگاه نیو ساوت ولز (UNSW) در استرالیا انجام شد. هدف این بود که مشخص شود دارو‌های رایج دقیقا چه مقدار فشار خون (BP) را کاهش می‌دهند، چه زمانی که به‌تنهایی استفاده شوند و چه زمانی که با سایر دارو‌های ضدفشار خون ترکیب شوند. همچنین بررسی شد که آیا مصرف دوز بالاتر واقعا تفاوتی ایجاد می‌کند و اینکه فشار خون اولیه بیماران چه اثری بر نتایج دارد.

نلسون وانگ، متخصص قلب و پژوهشگر در مؤسسه جورج و نویسنده اصلی مطالعه می‌گوید این موضوع واقعا مهم است، زیرا هر کاهش یک میلی‌متر جیوه در فشار خون سیستولیک، خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را دو درصد کاهش می‌دهد. اما با وجود ده‌ها دارو، چندین دوز برای هر دارو و این واقعیت که بیشتر بیماران به دو یا چند دارو نیاز دارند، عملا هزاران گزینه ممکن وجود دارد و هیچ راه ساده‌ای برای مشخص کردن میزان اثربخشی آنها در دسترس نیست.

یک فشار خون سالم معمولا کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود. عدد بالا (فشار سیستولیک) فشاری است که هنگام انقباض قلب در شریان‌ها ایجاد می‌شود؛ عدد پایین (فشار دیاستولیک) زمانی است که قلب بین ضربان‌ها در حال استراحت است.

در این مطالعه، پژوهشگران داده‌های ۴۸۴ کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده را که بیش از ۱۰۰ هزار نفر را شامل می‌شد، تجزیه و تحلیل کردند. همه آزمایش‌ها به‌طور دقیق کنترل شده بودند و دارو یا ترکیب دارویی با دارونما مقایسه شده بود. آنها پنج گروه اصلی دارو‌های ضدفشار خون را بررسی کردند.

این پنج گروه شامل «مهارکننده‌های ACE که مانع از تولید هورمونی در بدن می‌شوند و رگ‌ها را منقبض می‌کند، در نتیجه رگ‌ها شل شده و فشار خون پایین می‌آید»؛ «مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین که عمل همان هورمون را مسدود می‌کنند، مانع انقباض رگ‌ها می‌شوند و به آنها کمک می‌کنند شل بمانند»؛ «بتابلاکر‌ها که ضربان قلب را کُند می‌کنند و شدت پمپاژ قلب را کاهش می‌دهند و فشار خون پایین می‌آید»؛ «مسدودکننده‌های کانال کلسیم که مانع ورود کلسیم به سلول‌های عضلانی قلب و رگ‌های خونی می‌شوند، در نتیجه رگ‌ها شل و گشاد می‌شوند» و «قرص‌های آب که به بدن کمک می‌کنند نمک و آب اضافی را از طریق ادرار دفع کند، میزان مایع موجود در رگ‌ها کاهش می‌یابد و فشار پایین می‌آید»، بودند.

میانگین فشار خون شرکت‌کنندگان حدود ۱۵۴/۱۰۰ میلی‌متر جیوه بود و پژوهشگران بیشتر روی اثرات فشار خون سیستولیک تمرکز داشتند. آنها دریافتند مصرف یک دارو در دوز استاندارد به‌طور متوسط فشار خون را حدود ۹ میلی‌متر جیوه پایین می‌آورد. دو برابر کردن دوز باعث کاهش اضافی حدود ۱.۵ میلی‌متر جیوه شد. این یعنی دوز بالاتر مؤثر است، اما مزیت اضافه آن اندک است. مصرف دو دارو با هم در دوز استاندارد حدود ۱۵ میلی‌متر جیوه فشار را کاهش داد که آشکارا بهتر از یک دارو بود. دو برابر کردن دوز هر دو دارو باعث کاهش اضافی حدود ۲.۵ میلی‌متر جیوه شد.

افرادی که با فشار خون پایین‌تری شروع کردند، سود کمتری از دارو‌ها دیدند. به‌ازای هر ۱۰ میلی‌متر جیوه فشار خون اولیه کمتر، کاهش حاصل‌شده حدود یک میلی‌متر جیوه کمتر بود. بیشتر دارو‌های تکی (حدود ۸۰ درصد) «کم‌قدرت» بودند، یعنی کاهش فشار خون کمتر از ۱۰ میلی‌متر جیوه ایجاد کردند. بیشتر ترکیب‌های دو دارویی «متوسط قدرت» را داشتند و فقط حدود یک‌دهم ترکیب‌ها کاهش «پرقدرت» ۲۰ میلی‌متر جیوه یا بیشتر ایجاد کردند.

این پایان کار مطالعه نبود. پژوهشگران این داده‌ها را دریافت کردند و مدلی ساختند که می‌توانست پیش‌بینی کند این داروها، چه به‌تنهایی و چه در ترکیب، چه تاثیری بر فشار خون بیمار دارند. ابزار بررسی اثربخشی درمان فشار خون که به‌دست آمد، همبستگی بالایی میان فشار‌های سیستولیک پیش‌بینی‌شده و مشاهده‌شده هنگام اعتبارسنجی در کارآزمایی‌های بیرونی نشان داد؛ یعنی وقتی آزمایش شد، دقت بالایی از خود نشان داد. این ابزار اکنون به‌صورت آنلاین در دسترس است.

استفاده از این ابزار، رویکرد سنتی قبلی یعنی شروع با دوز پایین، افزایش آهسته، اندازه‌گیری و قضاوت را به چالش می‌کشد، رویکردی که همراه با احتمال بالای گمراه شدن توسط خوانش‌های فشار خون، ایجاد سکون درمانی یا سنگین شدن بار روی بیماران همراه بود. دکتر آنتونی راجرز، نویسنده مسئول مطالعه و رئیس اپیدمیولوژی بالینی در کالج پزشکی امپریال لندن می‌گوید: با این روش جدید، شما مشخص می‌کنید که فشار خون را چقدر باید پایین بیاورید، بر اساس شواهد یک برنامه درمانی ایده‌آل برای رسیدن به آن انتخاب می‌کنید و بیمار را هر چه زودتر بر اساس آن درمان شروع می‌کنید.

پژوهشگران قصد دارند این رویکرد جدید را در یک کارآزمایی بالینی آزمایش کنند، جایی که بیماران بر اساس میزان کاهش موردنیاز فشار خونشان، با راهنمایی ابزار آنلاین، درمان دریافت خواهند کرد.