تبعات مصرف خودسرانه دارو‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان - دکتر عادله صاحب‌نسق به مناسبت فرا رسیدن هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها، با اشاره به اینکه مسمومیت دارویی شایع‌ترین نوع مسمومیت در کشور است، بر لزوم پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و رعایت اصول نگهداری ایمن آنها تأکید کرد.

فلوشیپ فوق تخصص فارماکوتراپی و مراقبت‌های ویژه با بیان اینکه مصرف خودسرانه دارو‌ها بدون تجویز پزشک می‌تواند خطرات جدی برای سلامت داشته باشد، گفت: با مصرف بی‌رویه یا نادرست داروها، به‌ویژه در کودکان و سالمندان، احتمال بروز مسمومیت و حتی مرگ افزایش می‌یابد.

وی افزود: شایع‌ترین علت بروز مسمومیت در جهان، مصرف دارو‌ها بیش از مقادیر درمانی است و در کشور نیز بخش قابل‌توجهی از موارد ثبت‌شده در مراکز اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم، به مسمومیت دارویی مربوط می‌شود.

صاحب نسق تصریح کرد: دهان شایع‌ترین مسیر ورود سموم به بدن است، از این رو دارو‌ها باید دور از دید و دسترس کودکان، در ارتفاع بالا و داخل کمد‌های مجهز به قفل نگهداری شوند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی ادامه داد: در هنگام بیماری کودکان، والدین باید مراقب باشند تا داروی تکراری به کودک داده نشود و داروی تب‌بر مانند استامینوفن را تنها براساس سن و وزن کودک و با مشورت پزشک یا داروساز مصرف کنند، زیرا مصرف بیش‌ازحد این دارو می‌تواند موجب آسیب کبدی شود.

وی بر لزوم نظارت خانواده‌ها بر مصرف دارو در سالمندان تأکید کرد و گفت: فراموشی، تشابه ظاهری دارو‌ها یا ناتوانی در خواندن برچسب‌ها از عوامل تکرار مصرف دارو در سالمندان است؛ بنابراین بهتر است مصرف دارو‌ها یادداشت شود یا از جعبه‌های تقسیم‌بندی‌شده استفاده شود.

صاحب‌نسق اظهار داشت: مصرف بی‌رویه دارو‌های مسکن، استامینوفن یا دارو‌های اعصاب و روان می‌تواند موجب تخریب کبد و کلیه یا بروز مسمومیت‌های شدید شود. همچنین دارو‌های بیماران افسرده یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند باید با دقت و دور از دسترس آنها نگهداری شود.

وی با اشاره به اهمیت حفظ خونسردی در مواجهه با فرد مسموم گفت: در صورت مشاهده بسته‌های داروی مصرف‌شده در کنار فرد بی‌هوش، از القای استفراغ خودداری کرده و بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید. در این موارد، تماس فوری با شماره ۱۹۰ (مرکز اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم، داخلی ۳، کد ۲) یا با اورژانس ۱۱۵ ضروری است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی بیان کرد: بسیاری از شربت‌های دارویی، بعد از باز شدن درب آن، حداکثر تا یک ماه امکان استفاده دارند که در مورد شربت‌های آنتی بیوتیکی، این مدت کوتاه‌تر و برای دو هفته و برای قطره‌های چشمی، حداکثر یک ماه می‌باشد.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، صاحب‌نسق تصریح کرد: بنابراین، بایستی از مصرف باقی مانده آن، بعد از مدت مذکور خودداری کرد. چرا که خطر آلودگی میکروبی، کاهش اثربخشی دارو و یا تبدیل دارو به مواد سمی وجود دارد و سلامت فرد را به خطر می‌اندازد.

متخصص داروسازی بالینی در پایان تأکید کرد: رعایت توصیه‌های دارویی پزشکان و داروسازان، پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و نگهداری صحیح دارو‌ها در خانه، از مهم‌ترین راهکار‌ها برای پیشگیری از بروز مسمومیت‌های دارویی است.

هفته اول آبان‌ماه به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها نام‌گذاری شده و هدف از اجرای برنامه‌های آن، افزایش آگاهی عمومی در خصوص مصرف ایمن دارو‌ها و کاهش بروز مسمومیت‌های دارویی و شیمیایی در جامعه است.

منبع: ایسنا