تاریخ ایران پس از انقلاب اسلامی روز‌های مهمی و خاطره انگیزی را در خود جای داده است و در تقویم ایران پس از بهمن ۵۷ نام‌های مهمی ثبت شده است. یکی از این روز‌های تاریخی ۲۹ فروردین است که به نام ارتش جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است. ارتشی که پس از انقلاب اسلامی و با اتکا به جوانان و نیرو‌های داخلی و راهبری امام خمینی ره و فرمانده معظم کل قوا حضرت آیت الله خامنه‌ای نمادی از بازدارندگی و افتخار و پیشرفت برای ایران اسلامی بود.

اما چرا ۲۹ فروردین به نام ارتش نام گذاری شد؟

با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۵۷، بحث انحلال یا بقای نهاد‌ها و دستگاه‌های باقی‌مانده از دوره رژیم شاهنشاهی مطرح شد. یکی از این نهاد‌ها ارتش ایران بود. برخی افراد و گروه‌ها با انگیزه‌های متفاوت مطرح می‌کردند که ارتش باید منحل شود. چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق که در جریان اعتراضات مردمی و درگیری‌ها به پادگان‌ها و مراکز ارتش ورود پیدا کردند و توانستند اسلحه‌ها و تجهیزات بسیاری به دست آورند، از جمله این گروه‌ها بودند.

در واقع از ۱۹ بهمن ۵۷ و دیدار همافران نیروی هوایی ارتش با امام خمینی (ره) ارتشی‌ها با سرعت بیشتری به انقلاب اسلامی پیوستند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از همان اولین روز، کار خود را برای دفاع از انقلاب اسلامی ایران شروع کردند. اولین درگیری و نا آرامی در منطقه ترکمن صحرا و در نزدیک مرز‌های شوروی (سابق) توسط گروهک‌های چپ و مزدوران استکبار با هدف خودمختاری منطقه آغاز شد که با اعزام یگانی از کارکنان داوطلب نیروی زمینی ارتش سرکوب شد. ارتش به سراغ کنترل ناآرامی‌های سایر مناطق مثل کردستان و آذربایجان غربی رفت. همزمان جنگ روانی علیه ارتش در داخل و خارج کشور به راه افتاده بود و به دنبال آن بود تا ارتش را یک نیروی ضد مردمی و عامل امپریالیسم معرفی کند که همچنان سرکوب مردم را ادامه می‌داد و بایستی منحل می‌شد و جای خود را با یک ارتش خلقی یا بی طبقه توحیدی عوض می‌کرد.

همین جوسازی‌ها سبب شد تا شهید سپهبد، ولی الله قرنی اولین رییس ستاد مشترک ارتش در نامه‌ای استعفای خود در روز‌های اول فروردین ۱۳۵۸ را به امام خمینی (ره) تقدیم کند. کمتر از یک ماه بعد، سپهبد قرنی توسط گروهک فرقان ترور شد و به شهادت رسید تا علاوه بر آثار جنگ روانی سنگینی که بطور مستقیم و غیر مستقیم توسط دشمنان خارجی، طیف ضدانقلاب، منافقین، حزب توده و عناصر نا آگاه در ارتش جریان داشت، بی انضباطی، سستی و عدم تمکین از فرماندهان نیز به مشکلات ارتش اضافه شود. مشکلات فراوان ارتش سبب شد تا فرماندهان وقت ارتش جمهوری اسلامی ایران با درخواست وقت ملاقات از امام خمینی (ره) برای بیرون رفتن از این وضعیت چاره اندیشی کنند و از امام (ره) بخواهند ایشان فرماندهی خود بر کل نیرو‌های مسلح را مجدداً اعلام نمایند. تا با استفاده از این حکم حکومتی قوام و انضباط بر ارتش برگردد؛ بنابراین امام خمینی (ره) در روز ۲۸ فروردین با صدور پیامی ۲۹ فروردین را روز ارتش اعلام کردند و از ارتشیان درخواست کردند تا در این روز به رژه نظامی بپردازند و از طرف دیگر نیز از مردم خواستند تا به حمایت از ارتش بپردازند.

دربخشی از پیام امام خمینی (ره) آمده بود:

«روز چهارشنبه ۲۹فروردین روز ارتش اعلام می‌شود. ارتش محترم در این روز در شهرستانهای بزرگ با ساز و برگ به رژه بپردازند و پشتیبانی خود را از جمهوری اسلامی و ملت بزرگ ایران و حضور خود را برای فداکاری در راه استقلال و حفظ مرزهای کشور اعلام نمایند.

ملت ایران موظفند از ارتش اسلامی استقبال کنند و احترام برادرانه از آنان نمایند. اکنون ارتش در خدمت ملت و اسلام است و ارتش اسلامی است، و ملت شریف لازم است آن را به این سِمت رسماً بشناسند و پشتیبانی خود را از آن اعلام نمایند. اکنون مخالفت با ارتش اسلامی که حافظ استقلال و نگهبان مرزهای آن است جایز نیست. ما و شما و ارتش، برادرانه باید برای حفظ و امنیت کشورمان کوشش کنیم و به شرارت اشرار و اختلال مفسدان خاتمه دهیم».

امام خمینی (ره) در بخش‌های دیگر پیام خود نیز مشکلات دیگر پیش روی ارتش را نیز مورد توجه قرار دادند تا توطئه‌های داخلی و خارجی علیه ارتش جمهوری اسلامی ایران را نقش بر آب کنند.

بدین ترتیب ارتش جمهوری اسلامی ایران تثبیت شد و اولین رژه در نظام جمهوری اسلامی ایران به مناسبت روز ارتش با بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی در ۲۹ فروردین سال ۵۸ برگزار شد و در طول این سال‌ها همه ساله به مناسبت روز ارتش، نیرو‌های نظامی و پاسداران برای نشان دادن توانایی و آمادگی خود، به تجلیل از این روز در سراسر کشور پرداخته و با برگزاری رژه‌های گسترده برای جهانیان به نمایش قدرت می‌پردازند.

 ‌

می‌توان گفت؛ این روز نشان دهنده پاسداری و عزم جهادی نیرو‌های نظامی برای حفظ امنیت و دفاع از کشور می‌باشد که ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا) پیکره اصلی نیرو‌های مسلح ایران را تشکیل می‌دهد و وظیفه اصلی آن نیز «حفاظت از استقلال و تمامیت ارضی کشور» است.

اما رویکرد امام خمینی در روز‌های قبل از پیروزی  انقلاب اسلامی رویکردی متفاوت بود. رویکرد اساسی امام خمینی (س) به ارتش در آستانه انقلاب در مصاحبه با روزنامه فرانسوی لوژورنال در تاریخ هفتم آذرماه ۵۷ چنین  انعکاس یافت: «سربازان و افسرانی که با مردم پیوند دارند و خود آنان از وجود رژیم شاه رنج می‌برند دیر یا زود به مردم می‌پیوندند.» 

 امام همچنین پیش از آن در مصاحبه با روزنامه «السفیر» در دوم آذر ماه ۵۷ اعلام کرد: «طبق اخباری که به ما می‌رسد حوادثی در ارتش اتفاق افتاده و می‌افتد که نشانه بیداری آنهاست و ما مطمئنیم که دیر یا زود به ندای ملت پاسخ برادرانه خواهند داد.»

اولین رژه در نظام جمهوری اسلامی ایران به مناسبت روز ارتش با حضور امام خمینی (ره) در ۲۹ فروردین سال ۵۸ برگزار شد و در این ۴۵ سال در چنین روزی رژه ارتش جمهوری اسلامی با حضور مقامات سیاسی و لشکری برگزار می‌شود.