سهم تسهیلات خرید از بهای تمام‌شده مسکن به کمتر از پنج درصد رسید

باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری -   در حالی که در گذشته پرداخت تسهیلات خرید و ساخت نقش مؤثری در خانه‌دار شدن مردم داشت، طی سال‌های اخیر با افزایش قیمت تمام‌شده ساخت‌وساز و رشد نرخ مصالح ساختمانی، این تسهیلات دیگر پاسخگوی هزینه‌های تأمین مسکن نیستند و حتی برخی سازندگان نیز از ادامه فعالیت در این حوزه منصرف شده‌اند.

طبق آمار اعلام‌شده، میزان تسهیلات ساخت مسکن در قالب طرح نهضت ملی حدود ۶۵۰ میلیون تومان است؛ در حالی که از میان بانک‌هایی که موظف به پرداخت این تسهیلات هستند، تنها یک یا دو بانک به‌طور کامل آن را پرداخت کرده‌اند. همین مسئله موجب کندی اجرای طرح‌های ملی در حوزه مسکن شده است.

بازار مسکن هم‌اکنون با چالش‌های متعددی روبه‌روست. کارشناسان معتقدند برای افزایش قدرت خرید متقاضیان باید برنامه‌ریزی مؤثری انجام شود و در عین حال منابع مالی بانک‌ها نیز در این بخش افزایش یابد تا بازار مسکن به سمت رونق حرکت کند.

در همین راستا، سید محسن فاضلیان عضو هیئت‌مدیره بانک مسکن اظهار داشت: از دو دهه پیش تاکنون سهم تسهیلات خرید مسکن از هزینه کل خرید روندی کاهشی داشته و با وجود افزایش مبلغ تسهیلات، امروز به کمتر از پنج درصد رسیده است. وی با اشاره به تقاضای پنج‌میلیون واحد مسکونی در کشور افزود: تشکیل خانوارهای جدید، مهاجرت به شهرهای بزرگ، انباشت تقاضای گذشته و گسترش بافت‌های فرسوده از مهم‌ترین عوامل افزایش نیاز به مسکن در کشور هستند.

فاضلیان توضیح داد: از سال ۱۳۸۵ و با آغاز طرح مسکن مهر، سالانه حدود ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته می‌شد، اما در دهه ۱۳۹۰ این روند کاهش یافت و با رشد جمعیت و افزایش تعداد خانوارها، تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن بر هم خورد.

به گفته او، در سال‌های گذشته صندوق پس‌انداز مسکن بانک مسکن تا ۷۰ درصد هزینه خرید خانه را پوشش می‌داد، اما با افزایش شدید تورم، این سهم در دهه‌های اخیر به حداکثر ۱۵ درصد کاهش یافته است. در حال حاضر سهم تسهیلات ساخت از هزینه ساخت واحدهای مسکونی بین ۴۵ تا ۶۰ درصد متغیر است، اما به دلیل عدم همکاری برخی بانک‌ها در طرح نهضت ملی، روند پرداخت این تسهیلات نیز با کندی مواجه شده است.

وی افزود: تمامی روش‌های تأمین مالی در بازار پول و سرمایه کشور حول محور تعادلی نرخ بهره تنظیم می‌شوند و برای پاسخ‌گویی به تقاضای واقعی مسکن باید در سیاست‌های ساخت و عرضه تجدید نظر شود. با توجه به تورم شدید و افزایش هزینه‌های ساخت، افزایش سقف تسهیلات در شرایط فعلی به دلیل محدودیت منابع بانکی و کاهش توان بازپرداخت اقساط از سوی دهک‌های پایین درآمدی امکان‌پذیر نیست.

فاضلیان خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۸۵، در قالب طرح مسکن مهر دو میلیون و ۴۲۰ هزار واحد مسکونی با هزینه‌ای حدود ۴۸ همت ساخته شد؛ در حالی که ساخت همین تعداد واحد با قیمت‌های پایه سال جاری نیازمند حدود پنج هزار همت منابع مالی است— رقمی که تأمین آن در وضعیت کنونی از توان شبکه بانکی خارج است.

وی در خصوص منابع مالی قانون جهش تولید مسکن و طرح نهضت ملی اظهار کرد: یکی از راهکارهای مؤثر، استفاده از ظرفیت مولدسازی دارایی‌ها و مشارکت پیمانکاران بزرگ است. به این ترتیب، می‌توان با واگذاری زمین و سهیم کردن سازندگان در واحدهای نهایی، تأمین مالی پروژه‌ها را خارج از شبکه بانکی انجام داد و در نتیجه، بدون افزایش نقدینگی، ساخت واحدها را سریع‌تر و با کیفیت بالاتر به انجام رساند.

عضو هیئت‌مدیره بانک مسکن همچنین به استفاده از ظرفیت صندوق‌های زمین و ساختمان و املاک و مستغلات اشاره کرد و گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل تشریفات اداری و بازدهی پایین این صندوق‌ها، استقبال متقاضیان کاهش یافته است. وی ابراز امیدواری کرد که با اصلاح سازوکارها و حمایت نهادهای مرتبط، این مشکل برطرف شود.

 امید می‌رود با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری بیشتر بانک‌ها در پرداخت تسهیلات خرید و ساخت، در آینده نزدیک قدرت خرید متقاضیان مسکن و روند اجرای طرح‌های ملی بهبود یابد.