یک تصویر، یک روایت ۲/کابینه آیت الله مهدوی کنی

باشگاه خبرنگاران جوان - یازدهم شهریور ماه ۱۳۶۰، سه روز پس از آن انفجار هولناک دفتر نخست‌وزیری که سایه‌ سیاهی بر سر کشور افکنده بود، مجلس شورای اسلامی به کابینه آیت‌الله مهدوی‌کنی رأی اعتماد داد: ۱۷۰ رأی موافق، ۱۳ رأی ممتنع و تنها ۴ رأی مخالف، گویی در آن روز، تاریخ دوباره مسیر خود را انتخاب می‌کرد.

دومین رییس‌جمهور و نخست‌وزیر ایران در حالی که هنوز طعم تازه مسئولیت بر لبانشان بود، در هشتم شهریور۱۳۶۰ قربانی نقشه‌ شوم مسعود کشمیری دبیر وقت شورای امنیت ملی و عامل نفوذی شدند. در پی آن حادثه در نهم شهریور نشست اضطراری شورای موقت ریاست جمهوری در سکوتی غبارآلود تشکیل شد. آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله موسوی اردبیلی در میان سه نام، بار دیگر نگاه‌ها را به سوی آیت‌الله مهدوی‌کنی دوختند؛ مردی که برای دومین بار بر کرسی کفالت ریاست جمهوری نشست تا راه برگزاری انتخابات فوق‌العاده هموار شود. در کابینه دوم آیت الله مهدوی کنی، بازماندگان دولت شهید محمدجواد باهنر با دو تغییر کلیدی به مجلس معرفی شدند: سید کمال‌الدین نیک‌روش به عنوان وزیر کشور و سید هادی نژادحسینیان به عنوان وزیر راه و ترابری.

تصویر رسمی کابینه، با نوری زرد و گرم که گویی از دل آرشیوهای کهنه دهه‌های گذشته بیرون آمده، هر عضو را در صفی منظم و با وقار جاودانه کرده است. پس‌زمینه ساختمان‌ دولتی، حس قدرت و رسمی بودن را منتقل می‌کند. مردانی با چهره‌هایی جوان، مصمم و لباس‌های ساده، برخی در کت‌وشلوار و برخی در پوشش‌ روحانی. آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی با عبا و عمامه در میانه ایستاده و نگاهش را مستقیم به دوربین دوخته است؛ نماد محوریت روحانیت در مدیریت آن روزگار و چهره‌ای که هم متانت دارد و هم اندوه روزهای پرحادثه شهریور ۶۰. اطراف او ترکیبی از وزرای حزب جمهوری اسلامی، مجاهدین انقلاب و چهره‌های مستقل دیده می‌شود؛ ائتلافی موقت برای عبور از شرایط بحرانی. نگاه‌ها غالباً به دوربین خیره‌ شده‌اند تو گویی هرکدام می‌خواهند سهمی از این لحظه تاریخی داشته باشند. پشت لبخندها و سکوت این تصویر نوعی سنگینی هم دیده می‌شود؛ سنگینی روزگاری که ترورهای پیاپی، جنگ در جبهه‌ها و فشارهای داخلی آنها را به جایی رسانده بود که در چهره‌هایشان همزمان خستگی، جدیت و تعهد موج می‌زند.

سیدکمال‌الدین نیک‌روش، علی‌اکبر پرورش و محمد غرضی، هر یک با ژستی متفاوت که نشانگر حوزه تخصصی‌شان؛ یعنی سیاست داخلی، آموزش و پرورش و نفت ایستاده‌اند. حسن غفوری‌فرد با نگاه مصمم به آینده انرژی کشور، حبیب‌الله عسگری اولادی با لباس رسمی تجارت و هادی منافی با چهره‌ای آرام و مهربان در حوزه بهداشت و درمان حضور دارند.

پله‌های ساختمان نخست‌وزیری در پس‌زمینه عکس نه‌تنها محل عکاسی رسمی کابینه است بلکه گویی نماد راه دشواری است که این دولت کوتاه‌عمر باید در آن مقطع حساس طی می‌کرد؛ راهی که هم‌زمان با جنگ تحمیلی و بحران‌های سیاسی داخلی بود. این دولت اگرچه عمرش کوتاه بود(۱۱ شهریور تا ۷ آبان ۱۳۶۰) اما در بزنگاهی حساس نقش پیوند دهنده میان حوادث خونین شهریور ۶۰ و دولت بعدی را ایفا کرد. هر فرد در این تصویر نه تنها نماینده وزارتخانه خود بلکه نماینده تصمیم‌های کلیدی و مسیر تاریخی ایران در آن دوره است.