چرا باید به بازی‌های رایانه‌ای جدی‌تر نگاه کرد؟

باشگاه خبرنگاران جوان - آرین طاهری، پژوهشگر حوزه بازی‌های رایانه‌ای گفت: بازی را باید به‌عنوان یک رسانه در نظر گرفت، چراکه وقتی از این دیدگاه به بازی نگاه می‌کنیم، ابعاد تجاری و سرگرمی‌سازی آن به شکل صنعتی نیز قابل بررسی می‌شود. علاوه بر این، بازی کاربرد‌های دیگری در حوزه‌های آموزشی، درمانی و سایر زمینه‌ها دارد که در کشور خودمان نیز رایج است؛ بنابراین بهتر است بازی را باید از زاویه یک رسانه ببینیم تا بتواند انواع کاربرد‌های اجتماعی و فرهنگی مرتبط با نقش رسانه را پوشش دهد.

وی افزود: هر رسانه‌ای که توانایی اثرگذاری در یک حوزه خاص را دارد، بازی‌های ویدئویی نیز می‌توانند نقشی تأثیرگذار ایفا کنند؛ به شرط آنکه ظرفیت‌هایشان به درستی مورد استفاده قرار گیرد و درک کنیم که اصولاً امکان بهره‌گیری از بازی‌ها در این زمینه‌ها وجود دارد.

این پژوهشگر گفت: برای به کارگیری پتانسیل بازی‌ها به‌عنوان یک رسانه مؤثر، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق داریم. بخشی از این برنامه‌ریزی به سیاست‌گذاری‌های فرهنگی در کشور مرتبط است که می‌بایست به طور ویژه به این دسته از بازی‌ها توجه داشته باشد؛ مانند فعالیت‌های اجتماعی یا آموزشی.

بازی‌های هدفمند، بیشترین رسالت اجتماعی را دارند

وی یادآور شد: این دسته به اصطلاح تحت عنوان بازی‌های هدفمند شناخته می‌شوند؛ بازی‌هایی که بیشتر رسالت اجتماعی دارند. این نوع بازی‌ها می‌توانند در آموزش، حفاظت از محیط زیست و دیگر عرصه‌هایی که دارای جنبه‌های روشن اجتماعی هستند، نقش مهمی ایفا کنند. با این حال، این حوزه با بازی‌های تجاری رایج تفاوت دارد. شرکت‌های بازی‌سازی تجاری عموماً به تولید این نوع بازی‌ها علاقه‌مند نیستند، چراکه جنبه‌های اقتصادی آنها همیشه مورد تضمین نیست.

طاهری گفت: توسعه بازی‌های هدفمند نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و در مرحله پیش از آن، سیاست‌گذاری‌های حکومتی مشخص است. ادارات و نهاد‌های اجرایی مختلف باید در این زمینه به صورت مشترک اقدام کنند. همچنین ضروری است بازی نه تنها به چشم یک ابزار سرگرمی، بلکه به عنوان یک رسانه مؤثر و هدفمند شناخته شود تا بتوان از ظرفیت‌های آن به بهترین شکل بهره برد.

وی افزود: همان‌طور که یک فیلم جدی و تأثیرگذار می‌تواند جایگاه خاص خود را پیدا کند، به نظر می‌رسد در حوزه سیاست‌گذاری نیز سرمایه‌گذاری روی بازی‌های هدفمند در کشور می‌تواند گام مثبتی باشد.

این نویسنده حوزه بازی‌های رایانه‌ای گفت: فرایند تولید بازی‌های هدفمند، ساختاری دارد که به طور قابل‌توجهی با تولید بازی‌های تجاری متفاوت است. اگر بخواهیم این تفاوت را با دقت بیشتری توضیح دهیم، باید گفت که مفهوم بازی‌سازی هدفمند بیشتر به علوم اجتماعی نزدیک است و اهداف مشخصی همچون آموزشی، فرهنگی یا اجتماعی را دنبال می‌کند. برخلاف بازی‌های تجاری که عمدتاً بر جذابیت بازار و سود تمرکز دارند، تولید بازی‌های هدفمند نیازمند تعامل و هماهنگی میان گروهی متشکل از متخصصان بازی‌سازی و یک گروه یا مشاور علمی-پژوهشی است.

وی یادآور شد: این تیم علمی‌پژوهشی باید به طور مستمر با تیم بازی‌ساز همکاری کرده و اهداف دقیق آموزشی یا فرهنگی مدنظر نهاد حامی پروژه را تبیین کند. نهاد حامی ممکن است از ابتدا انتظارات خاصی داشته باشد که تیم علمی وظیفه دارد این خواسته‌ها را برای تیم تولید ترجمه و شفاف‌سازی کند. این فرایند ترجمه، پیوند میان دانش و آگاهی پژوهشگران در زمینه موضوع مورد نظر با قابلیت‌های بیانی و هنری رسانه بازی را برقرار می‌کند.

تیم تولید باید توانایی تبدیل مفاهیم پژوهشی به متن رسانه‌ای بازی را داشته باشد

طاهری گفت: تیم تولید باید توانایی تبدیل مفاهیم پژوهشی به متن رسانه‌ای بازی را داشته باشد، به گونه‌ای که هدف‌های تعیین‌شده به صورت مؤثر محقق شوند. این امر مستلزم طراحی خاصی برای گروه تولید است که با ساختار تیم تولید بازی‌های تجاری تفاوت دارد، چرا که تمرکز این نوع پروژه‌ها بر جنبه‌های آموزشی و محتوایی به همان اندازه اهمیت دارد که طراحی و جذابیت خود بازی اثربخش است.

وی یادآور شد: از منظر تاریخی، هوش مصنوعی و بازی‌های رایانه‌ای دارای ارتباطی عمیق و هم‌زمان در توسعه و پیشرفت خود هستند. تلاش‌هایی که برای توسعه هوش مصنوعی صورت گرفته از همان ابتدا به شکلی ملموس با تولید و پیشرفت بازی‌های رایانه‌ای گره خورده است. این موضوع نشان می‌دهد که هوش مصنوعی در صنعت بازی، حداقل از این زاویه تاریخی، پدیده جدیدی نیست. از دوران تولید بازی‌های ساده مانند شطرنج برای کنسول‌هایی، چون آتاری گرفته تا بازی‌های پیشرفته و پیچیده امروز روی کنسول‌ها و پلتفرم‌های متعدد، هوش مصنوعی همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از این حوزه بوده است.

این پژوهشگر گفت: در صنعت بازی، زمانی که صحبت از هوش مصنوعی می‌شود، دیگر نمی‌توان آن را به‌عنوان یک تحول شگفت‌انگیز تلقی کرد؛ چراکه این فناوری سال‌هاست که به‌صورت پیوسته بهبود یافته و کاربرد‌های گسترده‌ای پیدا کرده است. از تسریع روند‌های تولید گرفته تا ایجاد تجربه‌های بهتر برای کاربران، استفاده از هوش مصنوعی همیشه حضور داشته و نقش مهمی ایفا کرده است. اما اگر سؤال این باشد که آیا هوش مصنوعی قادر است جایگاه بنیادی و ماهیت رسانه بازی را تغییر دهد، پاسخ منطقی منفی است. دلیل این امر مرتبط با ذات رسانه بازی است که اساساً بر مبنای قواعد مشخص طراحی شده است. وجود قواعد ثابت لازمه شکل‌گیری یک بازی است و بدون آن بازی تبدیل به یک تعامل بی‌ساختار خواهد شد.

بازی وابسته به قواعد است

وی افزود: حتی اگر هوش مصنوعی توانایی یادگیری پیشرفته‌تری پیدا کند یا بتواند قواعد بازی را به‌طور مستمر بازنگری کند، ماهیت اصلی صنعت بازی ثابت خواهد ماند؛ زیرا بازی وابسته به قواعد است، و رسانه قواعدمحور آن ماهیت خود را همچنان حفظ خواهد کرد. این موضوع نشان می‌دهد که تأثیرات هوش مصنوعی بر صنعت بازی بیشتر ابزارگونه خواهد بود تا ماهیت‌گونه.

طاهری گفت: در خصوص آینده صنعت بازی، فارغ از بحث هوش مصنوعی، می‌توان این صنعت را به صورت جزئی از اقتصاد دیجیتال در نظر گرفت. رشد اقتصادی بازی‌های رایانه‌ای مستقیماً پیوند عمیقی با تحولات اقتصاد دیجیتال خواهد داشت، همان‌طور که روند‌های فعلی پرداخت درون‌بازی نشان می‌دهد. مدل‌های اقتصادی جدید مانند پرداخت‌محوری در حال گسترش هستند، و این سبک اقتصاد نسبت به مدل‌های سنتی مانند خرید کامل بازی یا نسخه‌های پولی اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

نویسنده حوزه بازی‌های رایانه‌ای گفت: به نظر می‌آید که ارتباط بین اقتصاد بازی‌های رایانه‌ای و اقتصاد دیجیتال نه تنها پایدار خواهد بود بلکه تقویت خواهد شد. حضور فناوری‌هایی همچون بلاکچین و دیگر زیرساخت‌های دیجیتال نیز قادر خواهد بود اثرات قابل توجهی بر آینده صنعت بازی بگذارد و موجب تحولات چشمگیری در این حوزه شود.

منبع: مهر