جنگل‌زدایی؛ خطری برای اقلیم و زندگی جوامع محلی

علیرضا  نجیمی رئیس امور زیستگاه‌های سازمان محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: جنگل‌زدایی یکی از بزرگترین چالش‌های زیست‌محیطی در جهان امروز است که تاثیرات گسترده و عمیقی بر تغییرات اقلیمی، تنوع زیستی، و معیشت جوامع محلی دارد. جنگل‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی کره زمین، نقش حیاتی در تنظیم اقلیم، حفظ تنوع زیستی و تامین معیشت میلیون‌ها نفر ایفا می‌کنند. با این حال، قطع بی‌رویه درختان و تبدیل جنگل‌ها به زمین‌های کشاورزی، چراگاه‌ها، و مناطق مسکونی، منجر به پیامد‌های جبران‌ناپذیری می‌شود.

او ادامه داد: یکی از مهم‌ترین پیامد‌های جنگل‌زدایی، تغییرات اقلیمی است. جنگل‌ها به عنوان «ریه‌های زمین» عمل کرده و با جذب دی‌اکسیدکربن از جو، به کاهش گاز‌های گلخانه‌ای و تنظیم دمای زمین کمک می‌کنند. با قطع درختان، میزان دی‌اکسیدکربن در جو افزایش یافته و منجر به گرمایش جهانی می‌شود. جنگل‌زدایی نه تنها ظرفیت جنگل‌ها برای جذب کربن را کاهش می‌دهد، بلکه کربنی که در درختان ذخیره شده نیز با سوختن یا تجزیه به جو بازمی‌گردد. این روند باعث تشدید تغییرات اقلیمی و ناپایداری‌های اقلیمی مانند افزایش دما، تغییرات الگو‌های بارشی، و وقوع بیشتر بلایای طبیعی همچون سیل و خشکسالی می‌شود.

نجیمی تصریح کرد: علاوه بر تاثیرات اقلیمی، جنگل‌زدایی تنوع زیستی را نیز به شدت تهدید می‌کند. جنگل‌ها زیستگاه میلیون‌ها گونه گیاهی و جانوری هستند که بسیاری از آنها منحصر به فرد و در خطر انقراض‌اند. قطع درختان و تخریب زیستگاه‌ها منجر به از دست رفتن گونه‌ها، کاهش تنوع ژنتیکی و از بین رفتن تعادل اکوسیستم‌ها می‌شود. بسیاری از گونه‌ها قادر به تطبیق با تغییرات سریع محیطی نیستند و در نتیجه منقرض می‌شوند. این کاهش تنوع زیستی نه تنها بر حیات وحش، بلکه بر کل اکوسیستم‌های زمین تاثیر می‌گذارد و کارکرد‌های حیاتی مانند گرده‌افشانی، کنترل آفات، و تنظیم چرخه‌های مواد غذایی را مختل می‌کند.

او ادامه داد: جنگل‌زدایی همچنین تاثیرات گسترده‌ای بر معیشت جوامع محلی دارد. بسیاری از جوامع بومی و روستایی در سراسر جهان به منابع جنگلی برای تامین نیاز‌های اساسی خود مانند غذا، دارو، سرپناه و سوخت وابسته‌اند. با تخریب جنگل‌ها، این جوامع منابع اصلی معیشتی خود را از دست می‌دهند و با مشکلاتی همچون کمبود غذا، فقر، و مهاجرت اجباری مواجه می‌شوند. جنگل‌زدایی همچنین فرهنگ‌ها و دانش‌های سنتی را که نسل‌ها از طریق تعامل با جنگل‌ها به وجود آمده‌اند، تهدید می‌کند. این موضوع به ویژه برای جوامع بومی که هویت فرهنگی و معنوی‌شان با جنگل‌ها پیوند خورده است، بحرانی است.

نجیمی بیان کرد: در نهایت، جنگل‌زدایی به عنوان یک معضل جهانی نیازمند توجه و اقدام فوری است. برای مقابله با این پدیده، باید اقدامات متعددی از جمله حفاظت از جنگل‌ها، بازسازی مناطق جنگلی، تشویق به استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار و ترویج آگاهی عمومی صورت گیرد. بدون تردید، حفظ جنگل‌ها نه تنها برای مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی ضروری است، بلکه برای تأمین معیشت پایدار و حفظ فرهنگ‌ها و سنت‌های جوامع محلی نیز حیاتی است.

خبرنگار:عطیه رضایی