آموزش زبان‌های خارجی در مدارس؛ از تصویب تا چالش‌های اجرایی

باشگاه خبرنگاران جوان؛ نرگس امام‌جمعه - تسلط بر زبان‌های خارجی به عنوان یک مهارت کلیدی در عرصه‌های مختلف زندگی شناخته می‌شود. در حالی که زبان انگلیسی به عنوان زبان جهانی ارتباطات و تجارت شناخته می‌شود، اهمیت یادگیری سایر زبان‌های خارجی نیز نباید نادیده گرفته شود.  آموزش زبان‌های دیگر به جز انگلیسی به دانش‌آموزان، می‌تواند تأثیرات مثبتی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد.

یادگیری زبان‌های مختلف به دانش‌آموزان این امکان را به افراد و به ویژه دانش آموزان می‌دهد که با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های متفاوت آشنا شوند.  این امر به گسترش افق‌های فکری و افزایش توانایی درک و همدلی با دیگران کمک می‌کند. همچنین، تسلط بر چندین زبان می‌تواند به تقویت مهارت‌های شناختی، افزایش خلاقیت و بهبود توانایی حل مسئله کمک کند.

از نظر اقتصادی، جهان امروز به شدت به ارتباطات بین‌المللی وابسته است. دانش‌آموزانی که توانایی صحبت کردن به چند زبان را دارند، در بازار کار رقابتی‌تر خواهند بود و فرصت‌های شغلی بیشتری را برای خود فراهم می‌کنند.  علاوه بر این، یادگیری زبان‌های دیگر می‌تواند به تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی دانش‌آموزان کمک کند و آن ها را برای فعالیت در محیط‌های چندفرهنگی آماده سازد.

آموزش زبان‌های خارجی به جز انگلیسی نه تنها به توسعه فردی دانش‌آموزان کمک می‌کند؛ بلکه نقش مهمی در ایجاد جامعه‌ای متنوع و همزیست ایفا می‌کند. از این رو، لازم است که سیستم‌های آموزشی به اهمیت یادگیری زبان‌های دیگر توجه ویژه‌ای داشته باشند و برنامه‌های آموزشی متنوعی را در این زمینه ارائه دهند.

تصویب مصوبه آموزش زبان‌های خارجه به جز انگلیسی و عربی

در همین راستا موسی‌الرضا کفاش، معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در شورای عالی آموزش و پرورش گفت: «در سال‌های گذشته مصوبه‌ای مبنی بر آموزش زبان‌های خارجه به جز انگلیسی و عربی تصویب شده است. بر اساس این مصوبه مجوز آموزش زبان‌های فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، عربی و چینی در مدارس صادر شده است.»

معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان در پاسخ به این سوال که چه تمهیدانی برای رفع کمبود معلم‌های خارجه اندیشیده شده‌اند؛ تصریح کرد: «برای جذب معلمان تمهیداتی اندیشیده شده‌اند. وزارت آموزش و پروررش برای رفع کمبود نیروی انسانی خود با معلمان مراکز تخصصی آموزش زبان و کانون‌های زبان که شرایط استخدام در آموزش و پرورش را دارند، همکاری می‌کند.»

آموزش زبان‌های خارجی به جز زبان انگلیسی به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که با افکار و فرهنگ‌های مختلف آشنا شوند و مهارت‌های زبانی خود را گسترش دهند.

افزون بر این علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با بیان این که در سازمان برای تامین منابع کتب درسی اقداماتی انجام شده‌اند؛ گفته بود: «محتوای کتب فرانسه و آلمانی برای مدارس آماده شده است.»

زیرساخت کافی برای اجرای آموزش زبان‌های خارجه  در مدارس مهیا نیست

علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با بیان این که زیرساخت کافی برای اجرای آموزش زبان‌های خارجه به جز عربی و انگلیسی در مدارس مهیا نیست به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: «من از آخرین وضعیت تامین منابع در سازمان خبر ندارم و در حال پیگیری هستم.»

بر اساس گزارش‌ها دوم آبان ۱۳۸۱ شورای عالی آموزش و پرورش، طرح توسعه آموزش زبان‌های آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیولی و روسی را به تصویب رساند. مصوبه‌ای که کمی پس از آن برای اجرا ابلاغ شد؛ اما گزارش‌های صاحب‌نظران آموزشی حکایت از عملیاتی نشدن آن حتی برای یک دهه بعد داشت.  با تصویب مصوبه آموزش زبان‌های خارجه در مدارس توسط شورای عالی آموزش و پرورش پیش‌بینی می‌شد زبان‌های خارجه به جز انگلیسی و عربی در مدارس کشور ارائه شوند؛ اما همچنان این مصوبه در مدارس دولتی اجرایی نشده است.

آموزش زبان‌های خارجه به غیر از انگلیسی به صورت غیر رسمی در مدارس غیر دولتی

همچنین احمد محمود زاده، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی گفت: « زبان‌های خارجه به غیر از انگلیسی و عربی به صورت پایلوت و غیر رسمی در برخی از مدارس به دانش آموزان آموزش داده می‌شود.»

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان این که تنها راه جذب ورود به وزارت آموزش و پرورش، آزمون استخدامی است؛ افزود: «آزمون‌های استخدامی آموزش و پرورش برای ارزیابی مهارت‌های معلمی و صلاحیت علمی برای جذب افراد توانا برگزار می‌شود.» 

احمد محمودزاده گفت: «برای ورود زبان‌های جدید به مدارس دولتی باید زیرساخت‌های پژوهشی آن همچون کتب درسی و معلمان فراهم شود؛ اما مدارس دولتی هنوز به استاندارد‌های لازم نرسیده است.»

گفتنی است که امتحانات دروس زبان‌های خارجه بر اساس قوانین توسط وزارت آموزش و پرورش برگزار می‌شوند. در سال گذشته شورای عالی آموزش و پرورش موضوع ماده واحده آموزش زبان‌های خارجی را اصلاح کرد و به وزارت آموزش و پرورش اجازه داد حسب نیازها و تقاضای اجتماعی جدید و با رعایت اصل تنوع بخشی به زبان‌های خارجی علاوه بر آموزش زبان انگلیسی، برای آموزش زبان عربی، فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، روسی، اسپانیولی و چینی نیز اقدام کند.