روستاهای کشور گنجینه ظرفیت‌اند، نه نماد محرومیت

باشگاه خبرنگاران جوان - سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، امروز (یکشنبه ۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴) در نشست مشترک با عبدالکریم حسین‌زاده معاون رئیس‌جمهوری در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور که در دفتر وزیر برگزار شد، با تبیین ضرورت تحول در نگرش به توسعه‌ روستاهای کشور اظهار کرد: نباید در برنامه‌ریزی برای توسعه‌ روستاها به رویکردهای کوتاه‌مدت بسنده کرد. توسعه‌ واقعی نیازمند نگاه بلندمدت، راهبردی و اجتماعی است. تغییرات اقتصادی در بستر تحولات اجتماعی شکل می‌گیرد؛ زمانی که فرهنگ و سبک زندگی روستا دگرگون شود، نیازها، الگوهای اقتصادی و حتی زبان و ادبیات نیز متحول خواهد شد.

او با اشاره به اهمیت تدوین افق ۲۰ ساله برای توسعه‌ روستایی افزود: به‌جای هدف‌گذاری‌های شتاب‌زده، باید مسیر توسعه را در چهار دوره‌ پنج‌ساله ترسیم کنیم تا دستیابی به اهداف ملی در افق بلندمدت ممکن شود. امروز بیش از سه‌هزار بوم‌گردی در کشور فعال است و برای رسیدن به چهارهزار بوم‌گردی باید با برنامه‌ریزی دقیق، گام‌به‌گام و واقع‌بینانه پیش رفت.

وزیر میراث‌فرهنگی در ادامه، با تاکید بر اینکه وابستگی بیش‌ازحد به نظام بانکی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای واقعی روستاها باشد، گفت: نباید مسئله‌ توسعه‌ روستا را به پرداخت وام و نظام بهره‌ای محدود کنیم. چنین سیاستی نه‌تنها موجب پایداری نمی‌شود، بلکه در آینده می‌تواند روستاییان را با چالش بدهی و کاهش توان اقتصادی مواجه کند. راهکار مؤثر، ایجاد اقتصاد محلی پویا، خودکفایی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی روستاهاست.

صالحی‌امیری با اشاره به ضرورت احیای هویت فرهنگی و اجتماعی در روستاها تصریح کرد: توسعه‌ فیزیکی بدون بازسازی روح و فرهنگ روستا معنا ندارد. باید موسیقی، صنایع‌دستی، تولیدات محلی، خوراک، پوشاک، شعر و گویش بومی را احیا کنیم. آنچه روستا را زنده نگه می‌دارد، هویت و روح فرهنگی آن است؛ وگرنه ساخت‌وساز بدون محتوا، تنها منجر به ایجاد شهرک‌هایی بی‌روح خواهد شد.

وی یکی از راهکارهای عملی وزارتخانه را برندسازی و الگوسازی در حوزه‌ روستاهای شاخص کشور دانست و افزود: می‌توان در هر استان چند روستای نمونه را به عنوان برند ملی انتخاب و با تمرکز بر حمایت‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، این روستاها را به الگوی توسعه‌ محلی تبدیل کرد. در گام بعد، می‌توان با تولید محتوای آموزشی و ترویجی از این نمونه‌ها، سایر روستاها را نیز به سمت توسعه‌ پایدار هدایت کرد.

وزیر میراث‌فرهنگی با اشاره به موفقیت ثبت جهانی روستاهای شفیع‌آباد، کندلوس و سهیلی گفت: در مدت کوتاهی، این روستاها توانستند توجه ملی و بین‌المللی را جلب کنند و رسانه‌ ملی نیز در معرفی آن‌ها نقش مؤثری داشت. با این حال، باید مراقبت کنیم که این دستاوردها استمرار داشته باشند و سازوکار لازم برای تداوم جایگاه جهانی آن‌ها فراهم شود.

وی با تاکید بر لزوم تفاهم و هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی کشور برای تحقق اهداف توسعه‌ روستایی افزود: پیشنهاد من امضای تفاهم‌نامه‌ای مشترک میان دستگاه‌های مرتبط است تا پروژه‌های قابل اجرا، واقعی و متناسب با ظرفیت‌های محلی تدوین شود. وزارت میراث‌فرهنگی آمادگی دارد داده‌ها و ظرفیت‌های اطلاعاتی خود را در اختیار این همکاری قرار دهد. ما امروز با کمبود داده مواجه نیستیم، بلکه به اراده‌ ملی و هماهنگی ساختاری نیاز داریم.

صالحی‌امیری در ادامه گفت: حرکت در مسیر توسعه‌ پایدار روستایی نیازمند اراده‌ ملی و اجماع در سطح حاکمیتی است. ساخت اجتماعی و فرهنگی روستاها باید در چارچوب این اراده‌ ملی شکل گیرد. پس از انقلاب، در بسیاری از طرح‌ها شهرک‌هایی ساخته شد که فاقد روح و فرهنگ روستایی بودند. امروز باید به بازآفرینی هویت فرهنگی و زیست بومی در این مناطق بازگردیم.

او در پایان تاکید کرد: برای تحقق توسعه‌ متوازن، باید از نگاه کلیشه‌ای به مفهوم «محرومیت روستایی» فاصله بگیریم. روستاها محروم نیستند، بلکه مستعدند. هر روستا ظرفیتی بالقوه دارد که با مدیریت هوشمند و برنامه‌ریزی منسجم می‌تواند به نقطه‌ جهش و پیشرفت تبدیل شود. در گام نخست، لازم است چند روستای منتخب در هر استان به عنوان الگو برگزیده و با حمایت ملی تقویت شوند تا مسیر توسعه‌ فرهنگی و اقتصادی در سایر نقاط کشور نیز هموار شود.

عبدالکریم حسین‌زاده معاون رئیس‌جمهوری در امور توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، امروز (یکشنبه ۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴) در نشست مشترک با سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ضمن تأکید بر اهمیت انسجام مدیریتی و همکاری تیمی اظهار کرد: ما نه صرفاً سیاست‌گذار هستیم و نه صرفاً مجری؛ بلکه با همکاری مشترک می‌توانیم تیمی اثرگذار شکل دهیم که بال‌های پرواز توسعه پایدار روستاها را فراهم کند. سکونتگاه‌های روستایی هر یک ظرفیت‌های منحصر به فرد خود را دارند؛ برخی گردشگری، برخی صنایع محلی و برخی ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی نهفته‌ای که با مرمت و احیای مناسب می‌توان آن‌ها را شکوفا کرد.

حسین‌زاده با اشاره به تجربه گذشته و اهمیت نگاه مثبت به توسعه‌ روستاها افزود: از ابتدای همکاری، تلاش کردیم واژه «محرومیت» را از زبان مدیریت توسعه حذف کنیم و به جای آن بر توسعه پایدار و ظرفیت‌های روستایی تمرکز داشته باشیم. ایران سرزمینی ثروتمند است و فرصت‌های واقعی آن باید به ارزش و ثروت تبدیل شود.

وی با بیان اهمیت نگاه بلندمدت گفت: فرصت‌ها محدود است و مردم انتظار دارند در کوتاه‌ترین زمان خروجی ملموس ببینند. ما می‌توانیم در سه سال باقی‌مانده، با اقدامات شفاف و تیمی، مداخلات اثربخش انجام دهیم تا مردم با مشارکت خود، روند توسعه روستاها را تسریع کنند.

معاون رئیس‌جمهوری به نقش سرمایه‌گذاری مادی و معنوی در توسعه روستاها اشاره کرد و تاکید کرد: آمادگی داریم تمامی ظرفیت‌های مدیریتی و منابع موجود را در کنار شما قرار دهیم تا هم‌افزایی ایجاد و حقوق زیستی مردم با کیفیت شایسته‌تر و محترمانه‌تر تامین شود. هدف ما این است که سکونتگاه‌های روستایی نه تنها احیا شوند، بلکه به نمونه‌های موفق توسعه پایدار در کشور تبدیل شوند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: تجربه کاری و دانش تیمی باعث شده که برنامه اقدام مشترک و تعهدآور طراحی کنیم که به مردم اعلام و در رسانه‌ها نیز شفاف منتشر شود. این برنامه شامل انتخاب روستاهای نمونه در ۳۱ استان است که ظرفیت‌های واقعی فرهنگی، تاریخی و اقتصادی آن‌ها شناسایی و به فرصت‌های ارزشمند تبدیل خواهد شد.

حسین‌زاده در پایان اظهار کرد: امیدوارم این همکاری‌ها زمینه‌ساز تحول واقعی در توسعه روستاها باشد و بخشی از برنامه‌های مشترک ما در عمل به ثمر برسد. با همکاری و مشارکت مردم، می‌توانیم سکونتگاه‌های روستایی را به نمونه‌های موفق توسعه پایدار در سراسر کشور تبدیل کنیم.

منبع: وزارت میراث فرهنگی