چرا برخی چهره‌ها به سمت یوتیوب کوچ کردند؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ نفیسه خلیلی - معصومه نصیری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر سواد رسانه‌ای درباره چرایی فاصله گرفتن برخی چهره‌ها از پلتفرم‌های داخلی و کوچ آنها به سمت یوتیوب گفت: بخشی از آن به دلیل نبود چارچوب‌ها و قواعد در پلتفرم‌هاست و بخش دیگر آن مسئله درآمدزایی به عنوان یکی از آیتم‌های جذاب برای تولیدکنندگان محتواست. 

نصیری با اشاره به اینکه البته چهره‌های فرهنگی بخاطر این دو عامل به سمت پلتفرم‌ها نمی‌روند، افزود: هرچند درآمد مهم است، اما بحث تعامل با مخاطب و احساس سرزندگی و پویایی در پردازش به سوژه‌های مورد نیاز مخاطب، به گونه‌ای که پژواک صدای واقعی مردم باشند، دلایل میلِ کوچ چهره‌ها به سمت پلتفرم‌ها و ارائه محتوا در آنجاست. البته این بدان معنا نیست که تمام محتوا‌هایی که در پلتفرم‌ها پرداخته می‌شود مورد نیاز جامعه است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه قطعاً توجه مخاطب و اقتصاد توجه گرفتن و پرداختن به سوژه‌ها به شکل آزادانه و مبتنی بر نظام مسائل جامعه از دلایل مهم استفاده افراد از پلتفرم‌ها برای تولید و ارائه محتوا در آنجاست، ادامه داد: باید حواسمان باشد که بخشی از این بروز و ظهور‌ها مربوط به چارچوب‌ها و قواعد حاکم بر سوژه‌های رسانه‌ای است، که رسانه‌ها، فعالان فرهنگی و یا چهره‌ها در یوتیوب با دست بازتری می‌توانند به آن بپردازند و در رسانه رسمی بنا به دلایل مختلف درون سازمانی و برون سازمانی، امکان پرداختن به این موضوعات وجود ندارد، یا یک نوع خودسانسوری عادت شده در فضای رسانه‌ای رسمی وجود دارد که افراد احساس می‌کنند باید در پرداختن به سوژه‌ها مراعات کنند، که نشات گرفته از تجربه زیسته خودشان است.

وی در پاسخ به این پرسش که یوتیوب چه نوع آزادی می‌دهد که رسانه‌های دیگر نمی‌دهند؟ توضیح داد: آزادی که یوتیوب به افراد می‌دهد شامل نحوه ورود افراد به سوژه‌ها، پرداخت آزادانه به سوژه‌ها و احساس عدم سانسور افراد است. البته این بدان معنا نیست که هر آنچه در آنجا مطرح می‌شود دقیق است، یا یوتیوب دلسوز ماست. 

این پژوهشگر سواد رسانه در بخش دیگر گفت‌و‌گو درباره جایگاه رسانه‌های رسمی با وجود ادامه این روند گفت: قطعاً جایگاه رسانه‌های رسمی تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت. رسانه رسمی در آینده نه چندان دور، به بلندگوی بخش‌های رسمی کشور تبدیل خواهد شد و اگر دیر بجنبد و یا از پلتفرم‌ها جا بماند، آنها جایش را می‌گیرند و مردم نگاه و صدای خود را در فضای دیگری دنبال می‌کنند. 

نصیری درباره به‌روز‌رسانی و سیاست جدید یوتیوب مبنی بر کاهش درآمد یوتیوبر‌های فارسی و تاثیر آن بر روی تصمیم برنامه‌سازان برای ادامه مسیر در این بستر توضیح داد: قطعاً سیاست‌های جدید بر تصمیم تولیدکنندگان تاثیر خواهد داشت، اما نه به‌گونه‌ای که شاهد بازگشت به عقب و به سمت رسانه‌های رسمی باشیم. قطعاً تولیدکنندگان محتوا به سمت استفاده از روش‌های دیگر خواهند رفت.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: برای افرادی که در نظام سپهر افکار عمومی، گفتمان‌سازی و جریان‌سازی مهم است، چون کمتر منبع درآمدی مورد توجه‌شان قرار می‌گیرد، متاثر از این سیاست‌های جدید قرار نمی‌گیرند. به‌نظر می‌رسد این فضا، فضای بازگشت به عقب نیست و ما فضا‌ها و مدل‌های جدید تولید محتوا را تجربه خواهیم کرد. به همین دلیل، رسانه‌های رسمی ما باید پویایی خود را تقویت کنند و بازنگری‌ای در نحوه ورود به موضوعات داشته باشند. وگرنه ممکن است معنا و مفهوم خود را در فضای الگوریتم‌ها و پلتفرم‌ها از دست بدهند.