۲۰۳۰ تا ۲۱۰۰: جابه‌جایی ثقل جمعیت جهان از چین به آفریقا

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - طبق پیش‌بینی‌های جدید «اداره آمار آمریکا» (IDB)، تا سال ۲۱۰۰ میلادی ترکیب جمعیتی جهان به شدت تغییر خواهد کرد؛ به طوری که ساکنان قاره آفریقا جوان‌تر خواهند بود و در مقابل، شرق آسیا و اروپا با پیری مفرط جمعیت رو‌به‌رو می‌شوند. این تغییرات، توازن قدرت را به شکلی محسوس به سمت «جنوب جهانی» (Global South) یا همان کشورهای جهان سوم برمی‌گرداند.

چرا این موضوع اهمیت دارد؟

آکسیوس گزارش داد که این بازآرایی رادیکال، با ظهور ابرقدرت‌های جمعیتی در آفریقا و خطر بزرگترین کاهش جمعیت تاریخ در چین، نظم ژئوپلیتیک فعلی را زیر و رو خواهد کرد. این تحول می‌تواند کشور‌های آفریقایی را به سریع‌ترین اقتصاد‌های در حال رشد جهان تبدیل کند یا مجموعه‌ای از بحران‌های انسانی ایجاد کند که آغاز قرن آینده را تحت‌الشعاع قرار دهد.

آمار و ارقام کلیدی

آفریقا: مرکز ثقل جمعیتی جهان خواهد شد. برآورد می‌شود جمعیت این قاره از سال ۲۰۳۰ تا ۲۱۰۰ بیش از دو برابر شود یعنی تقریبا ۱۵۵ درصد رشد.

آسیا و اروپا: به دلیل کاهش نرخ باروری و پیری جمعیت، آسیا با ۹ درصد و اروپا با ۱۶ درصد کاهش جمعیت رو‌به‌رو خواهند شد.

آمریکای جنوبی و شمالی: جمعیت آمریکای جنوبی ۱۲ درصد کاهش می‌یابد، در حالی که آمریکای شمالی تنها ۴ درصد رشد خواهد داشت که آن هم عمدتا ناشی از مهاجرت است، نه نرخ زاد و ولد.

نگاهی دقیق‌تر به کشور‌ها

جمهوری دموکراتیک کنگو: به یک «ابرکشور» تبدیل خواهد شد و جمعیت آن از ۱۳۹ میلیون در سال ۲۰۳۰ به ۵۸۴ میلیون نفر در قرن آینده می‌رسد (بیشترین رشد در میان تمام کشور‌های جهان).

نیجریه: در همین بازه زمانی، ۲۸۳ میلیون نفر به جمعیت خود اضافه خواهد کرد. کشور‌هایی مثل تانزانیا، اتیوپی، اوگاندا، آنگولا و نیجر نیز هر کدام شاهد افزایش ۱۰۰ میلیون نفری خواهند بود.

چین: با سقوطی چشمگیر، جمعیت آن از ۱.۴ میلیارد به ۶۶۲ میلیون نفر کاهش می‌یابد؛ این تندترین شیب کاهش جمعیت یک کشور است که در تاریخ ثبت خواهد شد.

آمریکا: رشد اندکی خواهد داشت و از ۳۴۳ میلیون فعلی به ۳۷۰ میلیون نفر می‌رسد که عامل اصلی آن مهاجرت پیش‌بینی شده است و نه زاد و ولد.

هند: جایگاه نخست خود را به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور با ۱.۵ میلیارد نفر حفظ خواهد کرد. هند تنها غول جمعیتی جهان است که در این قرن با کاهش جمعیت رو‌به‌رو نمی‌شود.

تحلیل وضعیت

آکسیوس ادامه داد که آفریقایِ در حال رشد، بخش بزرگی از نیروی کار، مصرف‌کنندگان و مراکز شهری آینده جهان را تامین خواهد کرد. در مقابل، پیر شدن و انقباض جمعیتی در اروپا و شرق آسیا (از جمله روسیه، ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا و اسپانیا)، قدرت نظامی را محدود، تولید اقتصادی را کند و رقابت برای جذب مهاجران را تشدید می‌کند.

نکاتی برای آینده

۷۵ سال زمان زیادی است و حوادثی مثل جنگ‌های جهانی غیرمنتظره، فجایع اقلیمی، فروپاشی‌های اقتصادی یا تحولات مذهبی می‌تواند این روند‌ها را تغییر دهد. با این حال، باید به دو نکته توجه داشت: ۱. کشور‌های با رشد سریع (مثل نیجریه و اتیوپی) باید این شتاب جمعیتی را به ثبات سیاسی و زیرساختی تبدیل کنند. ۲. کلان‌شهر‌های آفریقایی مثل لاگوس، کینشاسا و دارالسلام می‌توانند مراکز جدید فرهنگ و نوآوری جهان باشند یا به کانون‌های تنش و بحران‌های انسانی تبدیل شوند.

منبع: آکسیوس