محسنی اژه‌ای: حکومت تکلیف خود را با بخش خصوصی روشن کند

باشگاه خبرنگاران جوان- به گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای، در ادامه سلسله نشست‌های مستمر خود با جوامع نخبگانی کشور، نشستی هم‌اندیشانه را با جمعی از فعالان و کنشگران حوزه هوش مصنوعی برگزار کرد.

استفاده از فناوری‌های جدید و هوش مصنوعی انتخابی نیست

رئیس قوه قضاییه طی سخنانی در این نشست، ضمن تاکید بر نقش فرافناوری‌ها و فناوری‌های نوین در بهبود و ارتقاء کیفیت زیست بشری در ساحت‌های مختلف، اظهار کرد: باید کارگزاران نظام و جامعه نخبگانی کشور و به طور کلی عموم مردم، به درک درست و روشنی نسبت به کاربرد‌های بهینه هوش مصنوعی نائل شوند؛ باید همگان بدانند که دیگر استفاده صحیح از هوش مصنوعی و فن اوری‌های نوین، یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است؛ باید بدانیم که اگر از این فرافناوری بهره نگیریم، زیستن و حکمرانی ما، پیشرفت و استقلال و زیر سلطه نبودن ما، با مشکل و مانع مواجه می‌شود. 

رئیس دستگاه قضا با بیان اینکه باید در توسعه استفاده صحیح از هوش مصنوعی، تعجیل داشته باشیم، تصریح کرد: در حوزه کاربرد هوش مصنوعی، نسبت به کشور‌های پیشرو، خیلی عقب هستیم؛ باید بر این عقب‌ماندگی فائق آییم؛ در اینجا زمان به ضرر ما در حال سپری شدن است، فلذا باید تعجیل کنیم و کوچکترین درنگ و تعللی نداشته باشیم؛ باید دقیقه به دقیقه را قدر بدانیم و گسترش استفاده از هوش مصنوعی را معطل برخی امور زاید نکنیم.

رئیس قوه قضاییه ادامه داد: چنانچه می‌خواهیم در مقوله هوش مصنوعی به سطح کشور‌های پیشرو برسیم، باید با سرعتی بالاتر از حد متعارف در این عرصه حرکت کنیم و سرمایه‌گذاری بیشتری را در این حوزه انجام دهیم. 

رئیس عدلیه با اشاره به تکلیف نخبگان حوزه هوش مصنوعی برای آگاهی‌سازی عموم درخصوص اهمیت کاربرد این فرافناوری، بیان داشت: شما نخبگان و متخصصان حوزه هوش مصنوعی، تکلیف دارید که کارگزاران حکومتی، فعالان بخش خصوصی و به طور کلی عموم مردم را به این درک و بینش برسانید که توسعه استفاده از هوش مصنوعی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و باید به میزان اهمیت آن، برایش وقت و سرمایه صرف کرد. 

قاضی‌القضات افزود: در خودِ قوه قضاییه، درصد کمی از اعتبارات، به حوزه توسعه به‌کارگیری هوش مصنوعی تخصیص می‌یابد؛ دلیل این امر، می‌تواند آن باشد که ما مسئولان قوه قضاییه هنوز آنچنان که باید و شاید به آن درک درست و روشن نسبت به اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در حوزه حکمرانی قضایی نائل نیامده‌ایم؛ شما متخصصان و نخبگان این حوزه، ما را یاری کنید و ما را به آن درک درست و روشن رهنمون سازید.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ادامه به اهمیت تبیین‌گری در حوزه کاربرد‌های هوش مصنوعی در دنیای جدید اشاره کرد و اظهار داشت: رسانه‌ها و بویژه رسانه ملی باید در حوزه تبیین اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در زندگی بشری، آگاهی‌بخشی مصاعف داشته باشند و ضروری است شیوه‌ها و اُسلوب آموزشی در این عرصه، تقویت شود و حتی مدیران و مسئولان نیز قبل از احراز سمت‌ها و پست‌ها، در حوزه کاربرد هوش مصنوعی، آموزش‌های لازم را دریافت کنند. 

رئیس قوه قضاییه در ادامه ضمن تبیین و تشریح آسیب‌هایی که ممکن است بواسطه به‌کار‌گیری هوش مصنوعی عارض شود، بیان داشت: در حوزه هوش مصنوعی، یکی از آسیب‌هایی که ممکن است در حال یا آینده عارض شود، مسئله درز داده‌هاست؛ شاید دغدغه بسیاری از مدیران در مواجهه با هوش مصنوعی و مُتفرعات آن، همین بحث احتمال درز داده‌ها باشد؛ در قبال این چالش، ضروری است که به یک راه‌حل منسجم دست پیدا کنیم تا هم امنیت داده‌های خود را تضمین کنیم و هم از مواهب و مزایای هوش مصنوعی بهره‌مند گردیم؛ البته باید توجه داشت که در این حوزه می‌توان ریسک‌پذیر بود و چنانچه با ۵ درصد احتمال بروز خطر و آسیبِ قابل جبران و ۹۵ درصد منفعت مواجه‌ایم، در کاربرد آن، تشکیک نکنیم.

رئیس دستگاه قضا در ادامه با اشاره به الزامات توسعه هوش مصنوعی در کشور گفت: همانطور که تاکید کردم در حوزه هوش مصنوعی با عقب‌ماندگی مواجه‌ایم؛ برای غلبه بر این عقب‌ماندگی، در وهله نخست شما متخصصان و نخبگان این حوزه، فهرستی جامع و کامل از الزامات توسعه هوش مصنوعی و موانع رشد آن در کشور و آسیب‌های احتمالی که بواسطه آن عارض می‌شود، تهیه و تدوین کنید و آن فهرست را در اختیار مسئولان و عموم مردم قرار دهید.

رئیس عدلیه در ادامه با تاکید بر ضرورت تحکیم ارتباط متقابل میان قوه قضاییه و نخبگان و فعالان حوزه هوش مصنوعی، تصریح کرد: ما در حمایت از شما نخبگان و فعالان حوزه هوش مصنوعی تردید به خود راه نمی‌دهیم؛ در مقابل از شما کمک و مساعدت می‌خواهیم؛ شما به ما کمک کنید تا کاری کنیم پرونده‌های قضایی و حقوقی مردم با سرعت و دقت بیشتری مورد رسیدگی قرار گیرند؛ یکی از مسائل ما که برای مردم و مراجعان به دستگاه قضایی نیز بعضاً مشکل‌ساز می‌شود، مسئله اطاله دادرسی‌هاست؛ شما به ما کمک کنید تا بتوانیم با بهره‌گیری از ابزار‌های هوش مصنوعی، زمان رسیدگی به پرونده‌های قضایی را تقلیل دهیم و بر دقت رسیدگی‌ها بیفزاییم.

قاضی‌القضات افزود: در حوزه کارشناسی پرونده‌های قضایی نیز ما با مسائلی مواجه‌ایم و یکی از دلایلِ عمده اطاله دادرسی‌ها، وجود ایرادات و نواقص در برخی کارشناسی‌هاست؛ مبنای برخی کارشناسی‌ها مشخص نیست؛ فی‌المثال، زمینِ گودبرداری شده‌ای که می‌خواست وثیقه شود، توسط اعضای مشهور یک هیئت کارشناسی در ابتدا، ۲۹۵ میلیارد تومان قیمت خورد و همان زمین در فاصله زمانی ۱۱ ماهه با وجود آنکه نوسانات قیمتی در بازار زمین، چندان محسوس نبود، توسط هیئت کارشناسی آخر، ۸ هزار میلیارد تومان قیمت خورد! یعنی هم ۱۱ ماه طول کشید تا فرآیند کارشناسی آن زمین تمام شود و هم آنکه یک اختلاف کارشناسی فاحش در قیمت آن زمین بوجود آمد. اینها از مشکلات و مسائل ماست؛ در سال تعداد معتنابه و کثیری، زمین و ملک برای وثیقه‌گذرای کارشناسی می‌شود؛ برای هر تصادف حداقل ۳ کارشناسی صورت می‌گیرد؛ برای مزایده‌ها و مناقصه‌ها، کارشناسی صورت می‌گیرد و قس‌علیهذا؛ مخلص کلام آنکه ما از یک طرف، با این همه کارشناسی مواجه‌ایم و از سویی دیگر، نواقصی در فرآیند‌های کارشناسی وجود دارد؛ برای مرتفع کردن این نواقص، ما از شما متخصصان و نخبگان حوزه هوش مصنوعی یاری می‌طلبیم. 

پیشنهاد رئیس عدلیه برای تهیه لیست‌های عفو در مقاطع زمانی مختلف

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای اظهار کرد: سالانه مناسبت‌هایی برای عفو محکومانِ واجد شرایط، مقرر است؛ ما برای تدوین فهرست نهایی این محکومان، در سراسر کشور نیروی انسانی و زمان قابل‌توجهی را صرف می‌کنیم؛ از سویی دیگر، وقتی این فهرست برای من ارسال می‌شود، من خود را مقیّد می‌دانم که در باب آن فهرست، دقت و اِمعان‌نظر داشته باشم؛ فلذا از شما می‌خواهیم تا به ما کمک کنید با به‌کارگیری ابزا‌های هوش مصنوعی بتوانیم شاخص‌هایِ معینِ مرتبط با مقوله‌ی عفو‌های مناسبتی را بهینه‌تر و کارآمدتر تجویز کنیم و فرآیند مربوطه را سریع‌تر پیش ببریم. 

رئیس دستگاه قضا در ادامه با اشاره به کمک‌هایی که قوه قضاییه می‌تواند داشته باشد تا حوزه هوش مصنوعی در کشور توسعه یابد، تصریح کرد: ما به سازمان بازرسی کل کشور تکلیف کرده‌ایم که اجرای قوانین مرتبط با توسعه استفاده از فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در دستگاه‌ها را پیگیری کند؛ از سویی دیگر، تلاش خواهیم کرد تا با همکاری قوای مجریه و مقننه، و با بهره‌گیری از نقطه‌نظرات نخبگان حوزه هوش مصنوعی، قوانینی را در راستای توسعه استفاده از این فرافناوری، وضع کنیم و سایر قوانین مربوطه را نیز درصورت لزوم اصلاح کنیم. 

رئیس عدلیه با اشاره به افزایش بهره‌مندی از ظرفیت هوش مصنوعی در قوه قضاییه افزود: استفاده از ابزار‌های هوش مصنوعی در قوه قضاییه توسعه پیدا کرده است، اما این میزان توسعه کافی نیست و در این عرصه نیاز به شتاب بیشتر داریم.

رئیس قوه قضاییه در ادامه با اشاره به شباهت‌های مقوله هوش مصنوعی با مقوله فضای مجازی از حیث فراگیری و اهمیت نوع بینش و نگاه مسئولان به این فناوری‌ها و فرافناوری‌ها، بیان داشت: مقوله هوش مصنوعی از جهاتی مشابه مقوله فضای مجازی است؛ در اوایل سال ۱۳۹۰، یعنی بیش از ۱۴ سال پیش، رهبر معظم انقلاب، مسئولان کشور را به مقوله فراگیری و توسعه کاربرد فضای مجازی توجه و التفات دادند؛ اکنون پس از ۱۴ سال، باید یک آسیب‌شناسی مدوّن و جامع انجام دهیم تا بررسی کنیم چقدر توانسته‌ایم از فضای مجازی و مزایا و مواهبِ قابل‌توجه آن در جهت منافع و مصالح کشور و مردم بهره بگیریم. چنانچه در این عرصه، اشکالاتی وجود داشته، آیا همه این اشکالات متوجه تحریم و دشمن و کمبود بودجه است یا اینکه در مقولات دیگر مرتبط با فضای مجازی نیز اشکال و ایراد داشته‌ایم؟ 

سوال مهم رئیس عدلیه در مورد تصدی جایگاه‌های حکومتی

رئیس دستگاه قضا با اشاره به اهمیت تقویت بخش خصوصی در کشور خاطرنشان کرد: در حوزه توسعه هوش مصنوعی باید به بخش خصوصی فضا و امکان عرض اندام بیشتری دهیم؛ بار‌ها تاکید کرده‌ام که در کشور باید تکلیف خود را با بخش خصوصی روشن کنیم؛ چنانچه به ترتیب فعلی، عمل شود، نفع و پیشرفت و توسعه کشور، اجرای عدالت، کاهش فاصله طبقاتی و ... حاصل نمی‌شود.