بررسی هوش مصنوعی در حوزه خبرنگاری/ هوش مصنوعی فرصت یا تهدید؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - ندا سلیمانی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و پژوهشگر مطالعات فرهنگ‌ و رسانه با حضور در خبر رسانه درباره تاثیر هوش مصنوعی بر حوزه خبرنگاری سخن گفت.

وی در پاسخ به این سوال که امروزه هوش مصنوعی تهدید یا فرصت است؟ بیان کرد: بنظرم دوگانه ابزار خطر درباره هوش مصنوعی در تمام حوزه‌ها مطرح است که بسته به نوع کارکرد و استفاده دارد و نمی‌توان یک برچسب زد و گفت تهدید یا فرصت است. با هم صحبت می کنیم که هوش مصنوعی شامل هر دو جنبه می‌شود و می‌توانو منجر به تحول و اثر جدی‌ای باشد.

سلیمانی ادامه داد: اگر بخواهیم ببینیم هوش مصنوعی در حوزه خبر، خبرنگاری و تولید محتوا چه کارکرد و جایگاهی داشته است، به سه کارکرد جدی متنوع در این حوزه اشاره می‌کنم. تولید خودکار محتوا، یکی از این موارد است. اهالی رسانه با این موضوع آشنا هستند و می‌دانند که تولید محتوا در حوزه‌هایی که اخبار روتین دارند، مانند حوزه‌های مالی، ورزشی و گزارشات و اخبار محلی در این زمینه خیلی بهره برده‌اند که البته بهره مثبت است. تولید اخبار در حوزه اخبار محلی از سال ۲۰۱۶تقریبا متدوام اتفاق افتاده است. 

وی افزود: موضوع بعدی تحلیل داده‌های کلان است. همکاران ما در رسانه‌ می‌دانند که برای تولید خبر و محتوا حتما نیاز به پیشینه و داده‌ دادیم، خیلی اوقات تجمیع این داده‌ها در فرصت کم و تحلیل، زمان بسیاری از اصحاب رسانه و خبرنگاران کسب می‌کند. این اتفاق به سرعت توسط هوش مصنوعی رخ داده است. لذا تولید محتوای داده محور به یک جهش خوبی رسیده است و باعث شده است تا در روند‌ها و پیشبینی‌ها تولید خوبی داشته باشد. 

پژوهشگر مطالعات فرهنگی و رسانه درباره اهمیت شخصی سازی محتوا گفت: شخصی سازی محتوا و اخبار تولیدی مورد سوم است که همه ما از آن استفاده می‌کنیم. یعنی فیلدهای خبری که ما می‌بینیم، حاصل کارکرد هوش مصنوعی است، یعنی متناسب با ذائقه، تخصص و نیاز‌های دیگر می‌توان اخبار مرتبط را به صورت زنجیر وار دریافت کرد که همه ما از آن استفاده می‌کنیم.

وی از چالش‌های هوش مصنوعی در زندگی امروزه بیان کرد: به هرحال چالش‌هایی که هوش مصنوعی برایمان ایجاد کرده است، چالش‌های کمی نیست. دو سال گذشته از کاربری عمومی هوش مصنوعی گذشته است. کاربری فنی هوش مصنوعی از سال ۲۰۱۴ در اختیارصاحبان تولید محتوا قرار گرفته است، اما کاربرد عمومی هوش مصنوعی خیلی خوب در قالب اپلیکیشن‌ها و پیشخوان‌ها قرار گرفته، تحول خوبی را رخ داده است. 

وی تاکید کرد: هوش مصنوعی خیلی خوب محتوای غیرواقعی را با سبک واقعی با موضوعیت خبری قرار می‌دهد. سلب محتوای انسانی یکی از موارد حائز اهمیت است، چه کسی مسئولیت خطای محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی را بر عهده می‌گیرد؟  این مسئله بیشتر اخلاقی است.

سلیمانی گفت: مورد دیگر سوء گیری الگوریتم است که می‌تواند محتوا را سوء گیری و جهت گیری کنند. این سوء گیری‌ها می‌تواند سیاسی، نژاد پرستانه و دیگر موارد باشند که می‌تواند شناخت مخاطب را از دست دهد. 

وی تاکید کرد: مورد بعدی از دست دادن حس استقلال حرفه‌ای و حس روایتگری خبرنگاری است. لذا ما با اخباری مواجه می‌شویم که فارغ از اینکه جعلی هستند، روایتگری هم ندارد. دانشمندان خیلی به این موضوع پرداختند؛ اما از آنجایی که خبر مستند به اتفاقات رخ نداده و تازه است، این دغدغه که هوش مصنوعی جای ما را بگیرد، حقیقت این مورد درباره خبر خیلی جایگاهی ندارد. زیرا ما ارزش‌های خبری و زاویه دید انسانی را داریم، از این رو دغدغه‌ای که خبرنگاری و آموزش زیر سوال می‌رود، در مورد خبرنگاری چنین چیزی وجود ندارد.

پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه گفت: منتقدان و دانشمندان مطالعات انسانی در رسانه بیان کرده‌اند که بحران اعتماد اجتماعی در مصرف محتوای رسانه‌ای ما را به جایی می‌برد که گرایش به سمت و سوی محتوای اصیل می‌ر‌ود. اما اینطور نیست اتفاقا مخاطبان به دنبال محتوای اصیل می‌رود. 

وی ادامه داد: در واقع هوش مصنوعی می‌تواند تحلیل راحت، تسهیل حجم‌داده و قدرت تحلیل را انجام دهد، دقیقا شبیه به یک دستیار باشد. لذا پاسخ مشخصی برای نقض حریم خصوصی وجود ندارد؛ اما هوش مصنوعی یک مخزن اطلاعاتی است که داده‌هایی که به آن می‌دهیم را ذخیره می‌کند. لذا توصیه می‌کنیم مردم و مخاطبان در استفاده از هوش مصنوعی در تغذیه داده‌ها خودشان مرزهای داده‌ها را رعایت کنند و اطلاعات شخصی و دیگر موارد خودشان رعایت کنند. 

وی در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه سواد رسانه‌ای می‌تواند به کاربران عام کمک کند؟ گفت: سواد رسانه‌ای جدی ترین مهارت کاربران است. سواد رسانه‌ای مهارتی نیست که یک دوره ببینیم و تمام شود و مداوم و با تغییرات رسانه نیاز به آپدیت داریم.