دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا با «اختلاف نظر‌های جدی» در مورد مسائل کلیدی به پایان رسید

باشگاه خبرنگاران جوان؛ اعظم پورکند - وال استریت ژورنال در مطلبی نوشت: تهران همواره بر حفظ توان غنی‌سازی اورانیوم تاکید دارد ولی واشنگتن با آن مخالف است، با این حال، این دور از مذاکرات را «مثبت» توصیف می‌کند. 

آمریکا و ایران در حالی روز شنبه دور جدید مذاکرات هسته‌ای را برگزار کردند که غنی‌سازی اورانیوم توسط تهران همچنان موضوع اختلاف نظر بود. این گفت‌و‌گو‌ها با اختلافات اساسی به پایان رسید، اما دو طرف توافق کردند که بار دیگر ملاقات کنند. 

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، به تلویزیون دولتی گفت: برخی از اختلافات ما بسیار جدی است. اما آیا می‌توانیم به توافق برسیم؟ من امیدوارم، اما بسیار محتاطانه برخورد می‌کنم. 

یک مقام ارشد دولت ترامپ در بیانیه‌ای این نشست را مثبت و سازنده خواند، اما از تشریح جزئیات اختلافات خودداری کرد. این مقام گفت که دو طرف به زودی در اروپا دوباره دیدار خواهند کرد. 

این مذاکرات که بیش از ۴ ساعت به طول انجامید، سومین دور از گفت‌و‌گو‌های این ماه بود و با حضور عراقچی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، برگزار شد. ویتکاف پس از دیدار روز جمعه با ولادیمیر پوتین در مسکو، به عمان پرواز کرده بود. 

در این دور از مذاکرات برای اولین بار، تیم‌های فنی دو طرف نیز حضور داشتند تا درباره جزئیات محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران و احتمال کاهش تحریم‌ها بحث کنند. 

مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم

مانند دو دور قبلی، بخشی از گفت‌و‌گو‌ها به صورت غیرمستقیم و با میانجیگری عمانی‌ها انجام شد، اما مذاکره‌کنندگان ارشد دو کشور نیز به صورت مستقیم با یکدیگر تبادل نظر کردند. 

 مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، پیش از مذاکرات تأکید کرد که ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد، اما باید سوخت مورد نیاز خود را وارد کند تا مسیر دستیابی به بمب هسته‌ای مسدود شود. 

ایران که همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید دارد، حاضر به وابستگی به منابع خارجی برای تأمین سوخت نیست و اصرار دارد که حق غنی‌سازی اورانیوم را حفظ کند. این توانایی می‌تواند برای تولید برق استفاده شود، اما در عین حال مسیر دستیابی به سلاح هسته‌ای را نیز باز می‌گذارد. 

چالش‌های اصلی در مذاکرات 

این مسئله به یکی از موانع اصلی در مذاکرات فعلی تبدیل شده است. اختلافات دیگر شامل درخواست آمریکا برای محدودیت برنامه موشکی ایران است. 

در دوران اوباما، آمریکا با غنی‌سازی محدود اورانیوم توسط ایران موافقت کرد، که منجر به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) شد. این توافق ابتدا به ایران اجازه می‌داد اورانیوم را تا سطح ۳.۶۷درصد غنی‌سازی کند، اما پس از خروج ترامپ از برجام در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ایران در واکنش به بدعهدی غرب ذیل توافق هسته‌ای، برنامه هسته‌ای خود را گسترش داد و اکنون اورانیوم را تا ۶۰درصد غنی‌سازی می‌کند. این سطح از غنی‌سازی، ایران را به تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای تبدیل کرده که به چنین توانایی دست یافته است. اورانیوم ۶۰درصد را می‌توان به سرعت به ۹۰درصد (مورد نیاز برای ساخت بمب) ارتقا داد. 

انفجار در بندرعباس همزمان با مذاکرات

همزمان با این مذاکرات، انفجاری در بندرعباس، بزرگترین بندر تجاری ایران، رخ داد که دست‌کم ۱۸ کشته و بیش از ۵۰۰ زخمی برجای گذاشت. مقامات ایرانی عملیات در این بندر را متوقف کردند و در حال بررسی علت انفجار چندین کانتینر هستند. بر اساس ادعای مقامات آمریکایی و ردیاب‌های حمل‌ونقل، این بندر در دو ماه گذشته محموله‌ای از «مواد پیش‌ران موشکی» را از چین دریافت کرده بود. 

 تهدید‌های ترامپ و چشم انداز توافق 

ترامپ مهلت دو ماهه‌ای برای نتیجه‌گیری از مذاکرات تعیین کرده و بار‌ها تهدید کرده است که در صورت عدم توافق، از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد. او روز جمعه به خبرنگاران گفت: فکر می‌کنیم به توافق خواهیم رسید. من ترجیح می‌دهم به جای گزینه‌های دیگر، یک توافق داشته باشیم. 

اما اظهارات عراقچی مبنی بر اینکه این مذاکرات فرآیندی زمان‌بر و دشوار است، نشان می‌دهد که حتی در صورت دستیابی به توافق، این روند سریع نخواهد بود.  ایران در سال‌های اخیر تحت فشار تحریم‌ها، با رکود اقتصادی مواجه شده و امیدوار است با توافق احتمالی، از این تحریم‌ها رهایی یابد. 

تیم فنی آمریکا به ریاست مایکل آنتون، رئیس دفتر برنامه‌ریزی سیاست وزارت خارجه و سخنگوی سابق شورای امنیت ملی در دولت اول ترامپ، هدایت می‌شد. در مقابل، مذاکره‌کنندگان باتجربه ایرانی، مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی حضور داشتند. 

عراقچی گفت که دور بعدی مذاکرات ممکن است شامل حضور یک کارشناس از سازمان بین‌المللی انرژی اتمی (آژانس) باشد. 

با وجود ابراز خوش‌بینی دو طرف، اختلافات عمیق بر سر غنی‌سازی، تحریم‌ها و برنامه موشکی ایران، رسیدن به توافق را دشوار کرده است. در حالی که ترامپ بر زمان‌بندی فشرده تأکید دارد، ایران می‌گوید این مذاکرات نیاز به صبر و حوصله دارد.

منبع: وال استریت ژورنال