عوامل کاهش رتبه علمی و تمهیدات لازم برای رفع آن چیست؟

دبیر کل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) گفت: رتبه علمی کشور اکنون در پایشگاه اطلاعات علمی اسکوپوس ۱۶ و وب آف ساینس ۱۷ است و دلیل افت یک‌پله‌ای شرکت نکردن در همه کنفرانس‌های بین‌المللی، نداشتن دسترسی به پایگاه‌های اطلاعاتی و تجهیزات فرسوده تحقیقاتی است.

پیمان صالحی در نشست خبری با اصحاب رسانه درباره رتبه علمی کشور توضیح داد: آنچه در رتبه علمی مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد، مقالات چاپ شده، مقاله کنفرانس‌های بین‌المللی، کتاب‌های چاپ‌شده بین‌المللی، مقالات مروری و تالیف فصولی از کتب نیز شامل می‌شود و براساس آن رتبه تعیین می‌شود.

وی افزود: هم اکنون آخرین رتبه ما در پایگاه اطلاعات علمی اسکوپوس (scopus) ۱۶ و در وب اف ساینس (web of science) ۱۷ است.

معاون پژوهشی وزیر علوم بیان کرد: رتبه ما در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در دو پایگاه یادشده ۱۶ و ۱۶ بوده است، در سال ۱۳۹۹ در اسکوپوس رتبه ۱۵ و وب آف ساینس ۱۶، در سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۱۵ و ۱۷ بودیم و هم اکنون رتبه ۱۶ و ۱۷ داریم.

وی گفت: بررسی‌های ما نشان می‌دهد تعداد مقالات ما با ترکیه یکسان است و یکی از موضوعاتی که موجب عقب افتادگی ما شده مقالات کنفرانسی است؛ ترکیه در سال ۲۰۲۳ در مجموع چهار هزار و ۴۶۳ مقاله کنفرانسی و ایران ۲ هزار و ۲۵۸ مقاله داشته است. بنابراین یکی از موارد عقب افتادگی کم شدن شرکت ما در کنفرانس‌های بین‌المللی است که به مسائل مالی بازمی‌گردد.

صالحی گفت: با هدف افزایش حضور در نشست‌های بین‌المللی و چاپ کتاب‌های بین‌المللی سعی کردیم دو آئین نامه امسال در هیات امنا تصویب کنیم؛ یکی آئین نامه جامع پژوهانه و آئین نامه تعاملات بین‌المللی که هر کدام بودجه جداگانه داشته باشند.

معاون پژوهشی وزیر علوم اظهار داشت: عامل دیگر دسترسی نداشتن به پایگاه‌های اطلاعاتی است و تلاش می‌کنیم با تسویه حساب دسترسی به پایگاه‌ها، دسترسی استادان و محققان به پایگاه‌ها ممکن شود. از سوی دیگر تجهیزات ما فرسوده و تجهیزات تحقیقاتی پیشرفته هم بسیار گران قیمت است. امیدواریم بتوانیم از صندوق توسعه ملی مجوز برای خرید تجهیزات دریافت کنیم.

صالحی گفت: در سطح جهان بسیاری از ناشران در این روند قرار دارند که مجلات خود را به صورت دسترسی باز و پولی می‌کنند و اساتید برای چاپ مقالات باید ۵۰۰ تا یک هزار دلار برای چاپ مقالات شان در این مجلات پرداخت کنند. این امر موجب می‌شود مقالات چاپ شده ما در سطح بین‌المللی کاهش یابد.

وی بیان کرد: طبق گزارشی که تهیه شده تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی از پنج سال پیش تاکنون ۹۰ هزار نفر کاهش یافته و این رقم قابل توجهی است؛ زیرا دانشجویان موتوری هستند که کار مطالعاتی را انجام می‌دهد و این کاهش بر روند تحقیقات تاثیر می‌گذارد و تمهیداتی که برای رفع این مشکل اندیشیده شده است عبارتند از؛ پژوهانه به دانشجویان جوان، آیین نامه پسادکترا، آیین نامه تعاملات بین‌المللی.

صالحی گفت: یکی دیگر از موضوعات برای ارتقای رتبه علمی کشور مجوز‌هایی است که وزارت علوم برای جذب هیات علمی دریافت کرده است و طبق گزارش‌ها وزارت علوم بیش از ۵ هزار مجوز جذب اخذ کرده است و این مجوز کمک می‌کند تا دوباره نیروی تازه‌ای را وارد عرصه تحقیقات کنیم.

وی ادامه داد: اقدام دیگری که در وزارت علوم با همکاری تمام سازمان‌ها انجام شده این است که رتبه برتر کنکور در رشته‌های مورد نیاز که در تولید علم مهم هستند را بورسیه می‌کنیم و مسیر ادامه تحصیل و شغل آنها تا هیات علمی هم پیش‌بینی شده است.

منبع: ایرنا