روزه‌داری یا گرسنگیِ الکی!

باشگاه خبرنگاران جوان - کانال اندیشکده در پیامرسان ایتا در یادداشتی به دلایل روزه‌داری و آثار آن پرداخت و نوشت:

بی‌شک از کودکی تا به حال، همه ما درباره‌ی دلایل واجب شدن روزه‌داری در ماه رمضان مطالب گوناگونی را شنیده‌ایم؛ اما حقیقت امر، چیزی است که کمتر گفته و شنیده شده است.

وقتی انسان به چیزی که مطلوب یا محبوب اوست دست پیدا می‌کند، لذتی در وجود او حاصل می‌شود که آن را «رضا» می‌نامیم. انسان به آنچه باعث رضایت او می‌گردد یا تصور می‌کند که باعث رضایتش شود، میل و رغبت پیدا می‌کند که به آن «شهوت» می‌گوییم. 

وقتی انسان به چیزی که مطلوب یا محبوب اوست دست پیدا نمی‌کند، حالتی در وجود او حاصل می‌شود که آن را «حزن» می‌نامیم. 

وقتی انسان به حسب شواهدی، متوجه می‌شود که احتمالاً به چیزی که مطلوب یا محبوب اوست دست پیدا نمی‌کند، حالتی در وجود او حاصل می‌شود که آن را «خوف» می‌نامیم. 

وقتی انسان دچار «حزن» یا «خوف» می‌شود، نسبت به عاملی که بر اساس تشخیص او باعثِ نرسیدنش به مطلوب یا محبوبش شده یا خواهد شد، خشمگین می‌شود و اصطلاحاً «غضب» رخ می‌دهد! 

به حسب طبیعت مادی بشر، عمده‌ی رفتار و گفتار ما در طول عمر، ابتدا بر اساس «شهوت» و در صورت وجود مانع، بر اساس «غضب» شکل می‌گیرد. یعنی این دو حالت نفسانی شکل‌دهنده روند طبیعی زندگی ما هستند! 

«حِلم» یا «بلوغ فکری» حالتی است که در آن، فرد بجای تحت تأثیر «شهوت» و «غضب» بودن، می‌تواند این دو حالت را تحت مدیریت خود در آورد! یعنی خود تصمیم بگیرد که چه چیز در او ایجاد میل و رغبت کند و در چه زمانی خشم در او ظهور کند! به همین جهت، فرد «حلیم» صاحب «صبر» است. 

«گرسنگی» مهم‌ترین و کارآمدترین ابزار در «تربیت نفس» و مهار «شهوت» و «غضب» و در نتیجه بدست آوردن «حلم» است. 

«عبودیت» که فلسفه اصلی خلقت ماست عبارت است از «رضا و غضب خدا» را بر «رضا و غضب خود» مقدم داشتن و بروز چنین حالتی الا به داشتن «حلم» امکان‌پذیر نیست! چرا که باید رضا و غضب خود را کنار گذاشته و متوجه رضا و غضب خدای متعال شویم. 

ماه رمضان فرصتی است تا در ظلّ رحمت واسعه‌ی الهی، با روزه‌داری بکوشیم تا عنان کار را از شهوت و غضب گرفته و کنترل خویش را بدست بگیریم و به مراتبی از حلم دست پیدا کنیم! این مراتب از مدیریت خوردن و نوشیدن و روابط جنسی آغاز، به مدیریت گفتار و رفتار و اجتناب از حرام گسترش یافته و در نهایت به مدیریت فکر و ذکر و خالی کردن آن از هر آنچه سبب غضب الهی است و اندیشیدن به هر خیری که موجب رضای الهی است ختم می‌شود؛ یعنی مراتب عبودیت! 

به زبان ساده‌تر، خدا با واجب کردن روزه ماه رمضان، برای ما فرصتی فراهم کرده تا بکوشیم بجای اینکه ما تحت کنترل شهوت و غضب خود باشیم، آنها را تحت کنترل خود در آوریم و از زندگی حیوانی به سوی زندگی انسانی هجرت کنیم! و روزه‌داری بدون علم به این حکمت متعالی، چیزی جز گرسنگی کشیدن بیهوده نیست!