آنچه باید درباره آتش‌بس هند و پاکستان بدانیم

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - هند و پاکستان ساعاتی پیش موافقت خود را با آتش‌بس فوری بین دو طرف اعلام کردند. مقامات نظامی هر دو کشور توافق کردند که تمامی تیراندازی‌ها و اقدامات نظامی در زمین و هوا متوقف شود و اداره فرودگاه‌های پاکستان اعلام کرد که حریم هوایی این کشور برای همه پرواز‌ها به طور کامل باز شده است. 

به گفته هند، دو کشور مجددا در ۱۲ مه (دوشنبه، ۲۲ اردیبهشت) گفت‌و‌گو خواهند کرد. در ادامه «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که هند و پاکستان پذیرفته‌اند که «پیرامون مجموعه‌ای وسیع از موضوعات در یک سایت بی‌طرف» مذاکره کنند.

به گفته «اسحاق دار» وزیر خارجه پاکستان بیش از ۳۰ کشور در تلاش‌های دیپلماسی برای حصول توافق آتش‌بس مشارکت داشته‌اند. او از تلاش همه کشور‌ها قدردانی کرده و گفت که پاکستان همیشه برای صلح منطقه‌ای تلاش کرده است. سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع هندی می‌گوید که توافق امروز «مستقیماً» بین هند و پاکستان انجام شد؛ این بر خلاف اظهارات دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا است که می‌گوید آتش‌بس نتیجه یک شب میانجیگری آمریکا بوده  است.

اعلام آتش‌بس با استقبال ساکنان هر دو کشور و به ویژه منطقه کشمیر مواجه شده است. الجزیره به نقل از مردم این منطقه می‌گوید تصمیم برای آتش‌بس «عاقلانه» بوده از اینکه جان انسان‌های بیشتری از دست برود، جلوگیری می‌کند. 

درگیری چگونه آغاز شد؟

بخش‌هایی از پاکستان و کشمیر اوایل صبح روز چهارشنبه تحت حملات موشکی هند قرار گرفتند که طی آن دست کم ۳۱ نفر از جمله یک کودک سه ساله جان باختند. ارتش پاکستان اعلام کرد موشک‌های هندی شش شهر را هدف قرار دادند که شامل چهار مکان مختلف در استان پنجاب بود. این اولین بار از زمان جنگ سال ۱۹۷۱ بین دو کشور بود که هند به پرجمعیت‌ترین ایالت پاکستان حمله می‌کرد. حمله هند ۱۵ روز پس از حمله مرگبار به گردشگران در شهر «پهالگام» منطقه کشمیر صورت گرفت. طی این رخداد، گروهی از شبه نظامیان به سمت گردشگران هندو آتش گشوده و جان ۲۸ نفر را گرفتند. هند گروه‌های مسلحی را که ادعا می‌کند از سوی پاکستان حمایت می‌شوند، مقصر دانست. اما اسلام آباد هر گونه نقشی در این حمله را رد کرد.

پاسخ پاکستان

بلافاصله پس از حملات هند، مقامات سیاسی و نظامی پاکستانی اعلام کردند که این کشور دفاع خود را فعال کرده و جت‌های جنگنده آن در آسمان هستند. در ادامه، «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان در شبکه اجتماعی ایکس گفت که پاسخی به هند داده شده است. در طول شب، چندین ادعا توسط پاکستانی‌ها مطرح شد. از جمله سرنگونی پنج جت هندی که سه دستگاه آن هواپیمای رافال بود. این هواپیما‌های جنگنده در سال‌های اخیر از فرانسه خریداری شده است. عطاالله ترار، وزیر اطلاعات و همچنین خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان نیز در خبرگزاری‌های بین المللی مدعی شدند که پاکستان چندین جت هندی را سرنگون کرده است.

این درگیری واکنش‌های بین‌المللی زیادی را برانگیخت و از آن جایی که هر دو همسایه مسلح به جنگ‌افزار هسته‌ای هستند، نگرانی‌های زیادی در این خصوص مطرح شده بود.

منطقه کشمیر دهه‌ها است محل مناقشه هند و پاکستان بوده است. پس از استقلال هند در سال ۱۹۴۷، کشمیر که اکثریت ساکنان آن مسلمان بودند بین هند و پاکستان مورد مناقشه قرار گرفت. در نهایت، کشور‌های هند و پاکستان هر کدام کنترل بخشی از کشمیر را بر عهده گرفتند، ولی این مناقشه منجر به جنگ‌ها و تنش‌های متعدد شد. هند می‌خواهد بر تمامی کشمیر تسلط داشته باشد، اما پاکستان از جنبش‌های جدایی‌طلب کشمیر حمایت می‌کند. هرچند به گفته این کشور، حمایت‌ها فقط دیپلماتیک است. با این حال، هند سال‌ها است که پاکستان را به حمایت، تسلیح و آموزش گروه‌های مسلح و ایجاد مشکل در کشمیر متهم می‌کند. پس از حادثه حمله به گردشگران، هند یک گروه نامعلوم به نام جبهه مقاومت (TRF) را مقصر دانست و مدعی شد که این گروه تحت حمایت پاکستان است. پاکستان به شدت دخالت خود را رد کرده و خواستار تحقیقات شفاف در این خصوص شد.