به گزارش ایسنا، حمیدرضا اسکاش در وبینار "بازخوانی حادثه آتش سوزی ساختمان پلاسکو" با اشاره به تدوین گزارش تحلیل پس از سانحه پلاسکو (After Action Report) با بیان اینکه این گزارش ماحصل یک سال تحقیق و تحلیل درباره این سانحه بوده است، گفت: در این سانحه ۵۰۰ نفر حفار (۱۰ تیم ۵۰ نفره) از سوی آبفای تهران عملیات حفاری ۲ تونل به منظور دسترسی به طبقات پایین را اجرایی کردند که در نهایت متوجه شدند افرادی که در طبقه منهای یک ماندهاند، شانس زنده ماندن را ندارند.
وی ادامه داد: بر اساس این داده، تیم امداد و نجات سیاست امدادی خود را از نجات به آواربرداری تغییر دادند.
اسکاش، پلاسکو را با ساختمانی با ۱۶ طبقه دانست که از سال ۱۳۴۲ به بهرهبرداری رسید و در سال ۱۳۵۸ این ساختمان به بنیاد مستضعان تحویل داده شد، در خصوص تعداد طبقات این ساختمان اجماع نظر وجود نداشت و تعداد آن از ۱۴ تا ۱۷ طبقه اعلام شد، در حالی که این ساختمان دارای ۱۴ طبقه به اضافه یک طبقه همکف و یک طبقه منهای یک بوده است.
این محقق حوزه مدیریت بحران، به جزئیات سانحه پلاسکو اشاره کرد و یادآور شد: آتش سوزی در این ساختمان در ساعت ۷ و ۵۷ دقیقه روز پنجشنبه ۳۰ دی ماه سال ۱۳۹۵ آغاز شد و تا ساعت ۸ که اولین گروه آتش سوزی در صحنه سانحه حضور یافتند، تعداد ۴۸ واحد تا طبقه دهم دچار حریق شدند.
مشاور مدیریت بحران و معاون برنامهریزی و آموزشهای تخصصی سازمان امداد و نجات کشور، علت این آتشسوزی را بر اساس اعلام سرپرست دادسرای امور جنایی استان تهران، سیم کشی غیر فنی از مهتابی برای یخچال و هیتر در یکی از واحدهای این ساختمان عنوان کرد و ادامه داد: منشا گرمایشی این ساختمان شوفاژ بوده که تا طبقه چهارم آن آب گرم و گرمایش بوده و از این طبقه به بالا با هیترهای برقی گرمای لازم تامین میشده است.
اسکاش یکی از چالشهای این سانحه را ناآشنایی ساکنان واحدها با طرز کار با کپسولهای آتش نشانی عنوان کرد و گفت: علاوه بر آن به دلیل از کار افتادن پمپ آب، باکسهای آب سیستم آتش نشانی آن فاقد آب بوده است.
تلاشی که بیثمر ماند
این محقق حوزه مدیریت بحران با بیان اینکه آتش نشانان در ساعت ۱۰ و ۵۲ دقیقه موفق به مهار آتش شدند، اضافه کرد: این ساختمان در حین سوختن، ۳ بار فروریزش داشته است که این امر بزرگترین لطف خدا در حق مردم بوده است تا تعداد کشتههای این سانحه بیشتر از این میزان نشود.
وی فروریزش اول این ساختمان را در ساعت ۱۰ و ۵۲ دقیقه صبح روز ۳۰ دی ماه عنوان کرد و یادآور شد: در این ساعت سقف طبقه ۱۲ بر طبقه دهم آوار شد و در این ساعت که مردم و کسبه که حدود ۳۰۰ نفر میشدند و محل سانحه را ترک نکرده بودند، به دلیل این ریزش و انتشار صدای انفجار، محل را ترک کردند.
معاون برنامهریزی و آموزشهای تخصصی سازمان امداد و نجات کشور، ریزش دوم را در ساعت ۱۱ و ۲ دقیقه عنوان کرد که در این زمان دیوار ضلع شمالی این ساختمان تا طبقه همکف فرو ریخت، اظهار کرد: بلافاصله بعد از فروریختن دیوار ضلع شمالی پلاسکو، دستور خروج نیروهای آتش نشانی صادر میشود که از ۶۰ آتش نشان حاضر در صحنه آتش سوزی، ۴۴ نفر موفق شدند از طریق پلهها و بالابرهای بلند از ساختمان خارج شوند و مابقی به جمع شهدا پیوستند.
وی ریزش سوم و نهایی این ساختمان را در ساعت ۱۱ و ۳۳ دقیقه ذکر و خاطر نشان کرد: در این سانحه ۴ سوال اساسی "چه شد"، "چه کردیم"، "قرار بود چه کنیم" و "چه کنیم" مطرح میشود، گفت: یکی از مهمترین چالش آتش نشانان در این سانحه مسدود بودن درهای خروجی و پنجرهها بوده است. آنهایی که توانستند از این سانحه خارج شوند، به ما اعلام کردند در بسیاری از طبقات پنجرهها پلمپ شده بود؛ از این رو بسیاری از آنها نتوانستند از ساختمان خارج شوند.
اسکاش، تبدیل سقف کاذب به انبار پوشاک را از دیگر چالشهای این ساختمان ذکر کرد و یادآور شد: در این وضعیت ۲ اتفاق ناگوار در هنگام آتش سوزی رخ خواهد داد. اول اینکه پوشاک در زمان آتش سوزی به سرعت آتش میگیرد و از سوی دیگر در زمان اطفاء آب زیادی را به خود میگیرد که با سنگین شدن آن، حادثهای که ایجاد میکنیم دست کم از آتش سوزی ندارد.
مهمترین درس آموخته پلاسکو
وی با تاکید بر اینکه بزرگترین درسی که پلاسکو به ما داد، این است که در اطراف ساختمانهای بلند مرتبه نباید ساختمان سازی شود و فضای آزاد داشته باشند، گفت: این ساختمان از کف تا طبقات بالا تنها یک راه پله داشته است، ضمن آنکه نقشهای از ساختمان در دسترس نبود و در زمانی که نیاز به حفر تونل بود، مسوول تاسیسات این ساختمان نقشه اولیه را ارائه کرد که این نقشه مبنای حرکت حفاران قرار گرفت.
اسکاش، نبود سامانه فرماندهی یکپارچه، افراطی عمل کردن رسانهها در انتشار اخبار، نبود ستاد و صف مدیریت شده و نداشتن برنامه از پیش تعیین شده در ۲۰ نهاد مشارکت کننده در سانحه پلاسکو را از دیگر چالشهای این سانحه تلخ عنوان کرد و یادآور شد: علاوه بر این در این سانحه نیاز بود تا با قاطعیت بیشتری با مردم برخورد میشد و اگر کسبه تمایل به خروج از محل سانحه نداشتند، نیاز بود تا با قاطعیت بیشتری آنها را وادار به خروج میکردند.
وی بر لزوم برخورد قضایی بر این نوع سوانح تاکید کرد و افزود: اینکه آیا نظارت قضایی بر روی چنین سوانحی وجود دارد یا خیر، اطلاعی در دست نیست؛ ولی توصیه کردیم که علاوه بر نظارت با کسانی که در قبل، حین و بعد از سانحه کوتاهی کردند، برخورد قضایی شود که این امر نیاز به وجود قضات متخصص در این زمینه دارد.
انتهای پیام
