زندگی بشار اسد یک سال پس از سقوط؛ انزوای لوکس در مسکو

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - یک سال پس از سقوط بشار اسد در سوریه بدست تروریست‌ها و شبه نظامیان روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی ادعایی بدون ارائه سند ابعاد جدیدی از زندگی او در روسیه را فاش کرد. گاردین ادعا کرده است که خانواده اسد یک زندگی لوکس، آرام و منزوی در مسکو و امارات دارند. یک دوست خانوادگی، منابعی در روسیه و سوریه و همچنین داده‌های فاش شده، دیدگاهی تازه در مورد زندگی این خانواده منزوی ارائه می‌دهند.

بر اساس گفته دو منبع مطلع، این خانواده احتمالا در روبلیوفکا، یک مجتمع مسکونی حفاظت‌شده در مسکو، اقامت دارند. در آنجا، آنها با افرادی، چون ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور سابق اوکراین که در سال ۲۰۱۴ از کی‌یف گریخت، همسایه هستند.

گاردین در این گزارش نوشت: خانواده اسد با مشکل مالی رو‌به‌رو نیستند. پس از قطع ارتباط با بخش عمده سیستم مالی جهانی توسط تحریم‌های غرب در سال ۲۰۱۱، خانواده بخش زیادی از ثروت خود را به مسکو منتقل کردند، جایی که غربی‌ها نمی‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.

با وجود اقامتگاه راحت، این خانواده از محافل سوری و روسی که زمانی از آن لذت می‌بردند، جدا شده‌اند. پرواز ناگهانی بشار اسد از سوریه، دوستانش را با احساس رهاشدگی تنها گذاشت و اکنون مقامات روسی او را از تماس با مقامات ارشد حکومت منع می‌کنند.

گاردین به نقل از دوست خانوادگی که حتی نام او را ذکر نکرده است، گفت: «زندگی بسیار آرامی است. او بسیار کم و یا هیچ تماسی با دنیای خارج ندارد. او فقط با چند نفری که در کاخ او بودند، مانند منصور عزام (وزیر سابق امور ریاست‌جمهوری سوریه) و یاسر ابراهیم (همکار اقتصادی ارشد اسد) در تماس است.»

بی‌اهمیتی برای کرملین 

گاردین به نقل از یک منبع که ادعا می‌کند نزدیک به کرملین است، گفت که اسد تا حد زیادی برای پوتین و سران سیاسی روسیه «بی‌اهمیت» است. این منبع گفت: «پوتین تحمل کمی برای رهبرانی دارد که کنترل قدرت را از دست می‌دهند، و اسد دیگر یک چهره تاثیرگذار یا حتی یک مهمان جالب برای دعوت به شام ​​تلقی نمی‌شود.»

اسد به همراه پسرانش در ساعات اولیه ۸ دسامبر ۲۰۲۴، در حالی که شورشیان و تروریست‌های سوری از شمال و جنوب به پایتخت نزدیک می‌شدند، از دمشق فرار کردند. آنها توسط اسکورت نظامی روسیه مورد استقبال قرار گرفتند و به پایگاه هوایی حمیمیم روسیه منتقل شدند و از آنجا از کشور خارج شدند.

اسد به خانواده بزرگتر یا متحدان نزدیک رژیم خود در مورد فروپاشی قریب‌الوقوع هشدار نداد و آنها را به حال خود رها کرد. دوست ماهر الاسد (برادر بشار و مقام ارشد نظامی) که بسیاری از اعضای سابق کاخ را می‌شناسد، گفت: «ماهر روز‌ها با بشار تماس می‌گرفت، اما او پاسخ نمی‌داد. او تا آخرین ثانیه‌ها در کاخ مانده بود، شورشیان ذغال‌های قلیان او را درحالیکه گرم بودند، پیدا کردند. این ماهر بود، نه بشار، که به دیگران کمک کرد فرار کنند. بشار فقط به فکر خودش بود.»

وکیل رفعت الاسد (عموی بشار) گفته است که موکلانش در یک تماس وحشت‌زده، مطمئن نبودند که چگونه پس از فرار بشار از سوریه بگریزند. الی حاتم، وکیل رفعت، گفت: «هنگامی که به حمیمیم رسیدند، به سربازان روسی گفتند که اسد هستند، اما انگلیسی یا عربی صحبت نمی‌کردند؛ بنابراین هشت نفر از آنها مجبور شدند جلوی پایگاه در ماشین‌های خود بخوابند.» تنها پس از مداخله یک مقام ارشد روسی بود که این خانواده توانستند به عمان فرار کنند.»

در ماه‌های اول پس از فرار اسدها، خانواده در مسکو جمع شدند تا از اسماء، بانوی اول سابق سوری متولد انگلیس، که سال‌هاست به سرطان خون مبتلا و وضعیتش وخیم شده بود، حمایت کنند. او پیش از سقوط اسد در مسکو تحت درمان بود.

به گفته یک منبع آگاه از جزئیات سلامتی اسماء، بانوی اول سابق سوریه پس از درمان آزمایشی تحت نظارت سرویس‌های امنیتی روسیه بهبود یافته است.

سانسور رسانه‌ای 

گاردین در ادامه گزارش خود ادعا کرد که با تثبیت سلامتی اسماء، بشار اسد مشتاق است که روایت خود را علنی کند. او با آر تی و یک پادکست محبوب آمریکایی مصاحبه‌هایی را ترتیب داده، اما منتظر تایید مقامات روسی برای حضور رسانه‌ای است.

به نظر می‌رسد روسیه اسد را از هرگونه حضور عمومی منع کرده است. در یک مصاحبه نادر در نوامبر با رسانه‌های عراقی در مورد زندگی اسد در مسکو، الباروس کوتراشف، سفیر روسیه در عراق، تایید کرد که رئیس‌جمهور سرنگون شده سوریه از هرگونه فعالیت عمومی ممنوع شده است.

کوتراشف گفت: «اسد ممکن است اینجا زندگی کند، اما نمی‌تواند در فعالیت‌های سیاسی شرکت کند. او حق هیچ گونه فعالیت رسانه‌ای یا سیاسی را ندارد. آیا چیزی از او شنیده‌اید؟ نشنیده‌اید، چون به او اجازه داده نمی‌شود، اما او امن و زنده است.»

زندگی فرزندان اسد و سفر به امارات

این روزنامه انگلیسی گزارش داد که در مقابل، به نظر می‌رسد زندگی فرزندان اسد با اختلال نسبتا کمی ادامه دارد، زیرا آنها با زندگی جدید خود سازگار می‌شوند.

دوست خانوادگی که چند ماه پیش برخی از فرزندان اسد را دیده بود، گفت: «آن‌ها تا حدی گیج هستند. فکر می‌کنم هنوز کمی در شوک هستند. آنها فقط در حال عادت کردن به زندگی بدون اینکه خانواده اول باشند، هستند.»

تنها باری که خانواده اسد، بدون بشار، از زمان پایان حکومت خود در انظار عمومی دیده شده‌اند، در مراسم فارغ‌التحصیلی دخترش زین الاسد در ۳۰ ژوئن بود؛ جایی که او مدرک روابط بین‌الملل خود را از MGIMO، دانشگاه نخبه مسکو که بسیاری از طبقه حاکم روسیه در آن تحصیل می‌کنند، دریافت کرد.

حافظ که زمانی به عنوان جانشین احتمالی بشار تربیت می‌شد، از زمان انتشار یک ویدئو در تلگرام در ماه فوریه، که در آن روایت خود را از پرواز خانواده از دمشق ارائه داد و ادعا کرد مسکو به آنها دستور داده سوریه را ترک کنند، تا حد زیادی از انظار عمومی کناره‌گیری کرده است. رسانه‌ها فورا موقعیت جغرافیایی او را که ویدئو را در حین قدم زدن در خیابان‌های مسکو گرفته بود، شناسایی کردند.

بر اساس داده‌های فاش شده، حافظ بیشتر حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود را بسته و حساب‌هایی را تحت نام مستعار برگرفته از یک سریال آمریکایی ثبت کرده است. به ادعای منبع نزدیک به خانواده، فرزندان و مادرشان بیشتر وقت خود را صرف خرید و پر کردن خانه جدید روسی خود با کالا‌های لوکس می‌کنند.

داده‌های فاش شده روسیه نشان می‌دهد که زین الاسد مرتبا لباس‌های گران‌قیمت می‌خرد، در یک سالن پدیکور سطح بالا ثبت نام کرده و عضو یک باشگاه ورزشی نخبه در مسکو است.

فرزندان اسد مکررا از امارات متحده عربی نیز بازدید می‌کنند و اسماء نیز حداقل در یک مورد آنها را در سفر همراهی کرده است. سوابق پرواز فاش شده که توسط گاردین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ مشاهده شده، نشان می‌دهد که امارات مدت‌ها قبل از سقوط اسد نیز مقصد مورد علاقه خانواده او بوده است. کریم و حافظ سفر‌های مکرری بین ابوظبی، مسکو و سوریه داشته‌اند، از جمله پرواز‌هایی در نوامبر ۲۰۲۲ و سپتامبر ۲۰۲۳.

در ابتدا، خانواده اسد امیدوار بودند که از مسکو به امارات نقل مکان کنند. امارات برای آنها مکان بسیار آشناتری بود. گاردین به نقل از این دوست خانوادگی ناشناس ادعا کرده است آنها روسی صحبت نمی‌کردند و در برقراری ارتباط در محافل اجتماعی روسیه با مشکل مواجه بودند. با این حال، خانواده اکنون متوجه شده‌اند که انتقال دائمی برای مدتی اتفاق نخواهد افتاد، زیرا حتی امارات نیز، که میزبان بسیاری از سران مشکوک و منزوی شده جهان است، برای میزبانی دائم اسد احساس راحتی نمی‌کند.

منبع: گاردین