نقدی بی طرفانه بر فیلم سینمایی «زن و بچه»

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - فیلم سینمایی زن و بچه به نویسندگی و کارگردانی سعید روستایی  و تهیه‌کنندگی سید جمال ساداتیان این روزها در سینماهای سراسر کشور درحال اکران است. این فیلم سینمایی توانست در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن‌ ۲۰۲۵ اکران شود و در کنار رقبای خود برای دریافت جایزه نخل طلایی قرار گرفت.

این فیلم داستان پرستاری بیوه را روایت می‌کند که در نبود همسر، با ساختار مردسالار جامعه دست‌وپنجه نرم می‌کند. همچنین پیمان معادی و پریناز ایزدیار شخصیت‌های اصلی این فیلم سینمایی هستند.

در این‌گزارش به گفت‌وگو با دو منتقد و کارشناس حوزه سینما مهسان فراست و قربانعلی تنگ‌شیر پرداختیم تا جنبه‌های مثبت و منفی این فیلم سینمایی را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

زن و بچه روایتی تلخ و سرد همراه با اضطرابی عمیق

قربانعلی تنگ‌شیر مدرس و منتقد سینما درباره فیلم سینمایی فیلم زن و بچه که این روزا روی پرده سینماهای سراسر کشور درحال اکران است، گفت: معتقدم سعید روستایی در این فیلم کاملاً از فیلم اول خود دور مانده و در یک گرداب سناریوی پر تنش گیر کرده که قادر به خروج از آن نبوده است. البته شاید هم نگاه روستایی به جوایز جشنواره‌ها بود که در آن هم موفق نشد.

وی ادامه داد: به عبارتی نشان دادن این همه تلخی و بدبختی در فیلم زن و بچه از جمله؛ خیانت، فقر، مرد سالاری، انتقام فرزند ناخلف وسرکش ،عشق وناامیدی ، نقد نظام اموزشی نقد ساختار قضایی ، بحران خانواده ، فروپاشی طبقه متوسط را به چالش کشیده است. 

وی تاکید کرد: بنظرم فیلم به جای اینکه با ظرافت روایتی پیش رود به کلیتی از اعتراض‌ها و شعارهای شتاب زده بدل می‌شود. روایتی تلخ و بدون امید، فیلمی نا امید کننده که مخاطب را در درد و اضطراب عمیق غرق می‌کند.

تنگ شیر افزود: فیلم ۱۰۵ دقیقه است که حداقل در ۹۰ دقیقه نمایش استاندارد موفق‌تر به نظر می‌رسید. زن و بچه مجموعه‌ای از اتفاقات و سکانس‌های شخصیت محور است. همچنین معتقدم هر چهار فیلم روستایی ابد و یک روز، برادران لیلا ، متری شش ونیم ، زن و بچه همه درباره زنان بوده است. زنان که بی‌نیاز از مردان تصمیم می‌گیرند، می‌جنگند و سپس می‌بخشند.

تنگ شیر از اعتراض‌ها و شعارهای شتاب زده این فیلم گفت: زن و بچه به کلیتی از اعتراض‌ها و شعارهای شتاب زده بدل می‌شود، در نتیجه تلاشی پر ادعا اما بی‌رمق. در این اثر سینمایی فصل بیمارستان و انتقام از پدربزرگ اضافی و غیر قابل باور است وبرای دسترسی یک پرستار معمولی به یک اتاق بیماران خاص. فصل‌های اضافی زیادی در فیلم دیده می‌شود که می‌شود به راحتی از آن عبور کرد و چیدمان فاجعه بر فاجعه است که همواره از ارکان رئالیسم اجتماعی است، اما نه با تکه پاره‌ای ازایده ها و اعتراض‌ها بلکه نه روایت دارد نه تمرکز و حتی موضع دفاع. در این فیلم تنها می‌شود به موضوع آمبولانس خوابی و کرایه دادن آن به بی‌خانمان‌ها اشاره کرد که موضوع جدیدی بوده و این هم ازآن شوک‌ها و چرخش‌های ناگهانی بوده. فیلم به شدت سرد و تلخ و ناامید کننده نشان میدهد.

وی در پایان سخنانش گفت: در انتها باید از بازی‌های همه بازیکنان تشکر و قدردانی کرد که همه عالی بودنند به خصوص پریناز ایزدیار که یکی از سخت ترین فیلم های او بوده، هرچند که نقش مادر به سن ایشان نمی‌خورد و گریم هم نتوانست کاری کند. همچنین پیمان معادی هم خودش بود مثل همیشه و معتقدم علی یار جوان ناخلف فیلم از آینده های خوب سینمای ایران خواهد بود.

زن و بچه؛ داستانی از دل خانواده درباره عشق، درد و رهایی

مهسان فراست منتقد سینما در نقدی از فیلم سینمایی زن و بچه گفت: فیلم "زن وبچه" ساخته سعید روستایی داستانی از دل جامعه ای، ملتهب گرفتار در چنبره پیچیدگی‌های اجتماعی و خانوادگی امروز در زیر آسمان شهر است. زندگی یک زن به نام مهناز بابازی زیبای با بازی پرینازایزدیار و دو فرزندش پسری چهارده ساله، علیار و دیگری دختری هشت ساله را روایت می کند که درگیر مشکلات عدیده وروزمره هستند.

وی ادامه داد: وظیفه دشوار مهناز تنهایی است. ماوری که با همه سختی های سنتی ومبارزه برای بهتر زیستن و بقا تلاش می‌کند. ما در طول فیلم با جهان مهناز سر و کار داریم که علاوه بر کار در بیمارستان، با رسیدگی به بچه ها بخصوص پسر نوجوان پرحاشیه اش که در مرحله گذار از سالیان نوجوانی، شیطنت و دردسرهایش را سامان می دهد.

وی افزود: در این اثر سینمایی رابطه مهناز با پسرش علیار، یکی از نقاط عطف روایت اصلی ست. رابطه ای پر از عشق، ایثار، نگرانی وگاه خشم که در نهایت، به فاجعه‌ای دردناک ختم می شود.

در این اثر سینمایی بازی‌ها بسیار طبیعی وباور پذیر هستند. مخاطب احساس می کند این شخصیت ها واقعی هستند و نه فقط برای نقش های یک فیلم.

مهسان فراست با نقد دیالوگ‌های این اثر گفت: دیالوگ‌های فیلم به گونه ای نوشته شده اند که سر راست وراحت هضم شده، اما تاثیر گذار وبدون پیچیدگی های اضافی هستند. همچنین از دیگر نکات مثبت فیلم "زن وبچه" این هست که قضاوت نمی کند، نه مهناز را قربانی مطلق قلمداد می کند ونشان می دهند، ونه دیگران را سیاه وسفید. یک دنیایی واقعی خلق شده ذهن فیلمساز است که ما به ازای بیرونی وعیان داشته که در زیر پوست جامعه بدرستی، وجود دارد. این امر باعث‌می شود بیننده راحت تر باداستان، همذات پنداری کند.    

وی تاکید کرد: فیلم درعین سادگی حرفهای اش درباره خانواده، امید وپایداری است و تماشایش تجربه ای درخشان دراماتیک عمیق رابرای مخاطبش رقم زده ودر ذهن می ماند؛ اما نقطه مهم اثر جایی است که یک عشق مثلثی از دل ماجرا بیرون می زند. عشقی میان مهناز، همکارش حمید دربیمارستان که راننده آمبولانس است، بابازی پیمان معادی، و مهری خواهر جوانتر مهناز بابازی سها نیاستی، شکل می گیرد، وچه هوشمندانه این خرده داستان، در نیمه دوم فیلم همچون شوک برسر مهناز، وهم برسر تماشاچی، فرود می آید، این رابطه پنهانی که با ابراز عشق حمید به مهری ودرخواست ازدواج، فقط بک ماجرای سطحی نیست. بلکه گره ای روانشناختی ست که رابطه سه نفره آنان‌ را، وارد مراحل دشوارتری می کند.

فراست از فیلمنامه نوشته شده سعید روستایی گفت: در فیلمنامه حساب شده سعید روستایی هیچ شخصیتی گناهکار و یا مقصر، جلوه داده نمی شود. هر حسی هر‌نگاهی میان کاراکترها واقعی جلوه داده است. در کل باید اذعان داشت فیلم "زن وبچه" درباره انتخاب ها، پشیمانی ها وزخم های خانوادگی است، اگر چه آرام به نظر می آید، اما درونش، پر از موج واحساسات است.