گسترش ۴۰ درصدی پهنه‌های فرونشستی در تهران طی سال‌های اخیر+ فیلم

باشگاه خبرنگاران جوان؛ میثم ایران‌نژاد - علی بیت الهی مدیر مرکز زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران با هشدار نسبت به گسترش پدیده فرونشست زمین در کشور گفت: در سال‌های اخیر، فرونشست زمین در تمامی استان‌های کشور به‌جز استان گیلان شناسایی و پهنه‌بندی شده است. این پدیده با شدت‌ها و گستره‌های متفاوت، بخش وسیعی از اراضی کشور به‌ویژه مناطق حاصلخیز و دشت‌ها را دربر گرفته است.

وی افزود: بیشترین وسعت پهنه‌های فرونشستی مربوط به استان خراسان رضوی است و پس از آن استان‌های فارس، کرمان، اصفهان و تهران قرار دارند که بخش قابل توجهی از اراضی آن‌ها در معرض فرونشست قرار گرفته‌اند.

بیت‌اللهی با اشاره به بیشترین نرخ ثبت‌شده فرونشست در کشور اظهار کرد: بالاترین میزان فرونشست ثبت‌شده تاکنون مربوط به منطقه قهرمان رفسنجان است که نرخ آن به حدود ۴۰ سانتی‌متر در سال می‌رسد؛ رقمی بسیار نگران‌کننده. همچنین در جنوب البرز، شمال‌غرب مشهد و به‌ویژه در جنوب و جنوب‌غرب تهران، نرخ فرونشست به مرز ۳۰ سانتی‌متر در سال رسیده است.

رئیس مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه مسکن  و شهرسازی تأکید کرد: در دو سال اخیر، سرعت فرونشست در جنوب تهران نسبت به سال‌های قبل حدود سه برابر شده و در برخی نقاط حتی به ۳۰ سانتی‌متر در سال رسیده است.

وی افزود:مناطقی مانند مناطق ۱۷ و ۱۸ تهران و همچنین بخش‌هایی از مناطق مرکزی‌تر از جمله گوشه‌هایی از منطقه ۱۲ و منطقه ۲۱ نیز درگیر این پدیده شده‌اند.

وی ادامه داد: فرونشست زمین در تمامی استان‌های کشور مشاهده می‌شود و نکته نگران‌کننده این است که این پدیده به‌طور مستقیم با زون‌های دارای تمرکز بالای جمعیتی منطبق است؛ شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و کرمان در مجاورت یا داخل پهنه‌های فرونشستی قرار دارند و هر سال بر وسعت این مناطق افزوده می‌شود.

بیت‌اللهی خاطرنشان کرد: بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که در مشهد، پهنه‌های فرونشستی تا بخش‌های میانی شهر گسترش یافته و در تهران نیز وسعت این پهنه‌ها نسبت به گذشته حدود ۴۰ درصد افزایش داشته است.

وی برداشت‌های بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، کاهش نزولات جوی و نبود مقررات جامع و بازدارنده را از عوامل اصلی تشدید فرونشست زمین دانست و گفت: این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا خطرات ناشی از این پدیده روزبه‌روز افزایش یابد.

رئیس مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات با اشاره به تهدید آثار تاریخی کشور افزود: متأسفانه بسیاری از آثار تاریخی و میراث فرهنگی کشور از جمله نقش رستم، تخت جمشید و نقش جهان در پهنه‌های فرونشستی قرار دارند و حتی برخی از آن‌ها دچار آسیب‌های جدی شده‌اند.

وی در پایان تصریح کرد: بیشترین ریسک فرونشست زمین باید برای شهر اصفهان در نظر گرفته شود. این شهر به دلیل خشکی زاینده‌رود و برداشت‌های بی‌رویه آب، بخش وسیعی از اراضی خود را در پهنه فرونشستی دارد که این وضعیت به‌صورت روزافزون در حال گسترش است. امید است دولت با تصویب و اجرای مقررات و ضوابط ملی مرتبط با فرونشست زمین، نقش مؤثری در کنترل و مدیریت این پدیده ایفا کند.