اجتماعی 12:48 - 06 شهریور 1392
زنگ خطر بیابانی شدن هر روز در گوشه ای از این مرز وبوم و یکی از استانهای کشور شنیده می شود تا جایی که پس از رسیدن گرد و خاک ناشی از این پدیده در استانی مانند سیستان تا پشت بام خانه ها رسیده حالا بیابانزایی به پر آب ترین منطقه زاگرس که بام ایران معروف است نیز رسیده است.

پرآب ترین منطقه زاگرس بیابانی شد

به گزارش خبرنگار مهر،  اطلاعات و داده‌های پژوهشی و مطالعاتی انجام شده در دشت‌های حاصلخیز چهارمحال و بختیاری، از مشاهده  پدیده فرونشست زمین به‌عنوان شاخص‌ترین شناسه‌های آغاز بیابان‌زایی در سرزمین آب‌ها حکایت دارد.

چهارمحال و بختیاری با میانگین بارش حدود 700 میلی‌متر – که نزدیک به میانگین جهانی است – در شمار یکی از قطب‌های اصلی تولید آب در زاگرس مرکزی و کشور قرار داشته و به‌عنوان سرچمشه‌های اصلی رودخانه‌هایی چون زاینده‌رود و کارون بزرگ است اما در میان حیرت کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست، نشانه‌های فرونشست زمین و آغاز پدیده فاجعه‌بار بیابان‌زایی در دشت‌های این منطقه مشاهده شده است که این موضوع نگرانی کارشناسان از فراگیر شدن موج بیابانزایی در تمام کشور را دو چندان می کند.

کمتر از ۴ دهه است که با افزایش جمعیت، توسعه اراضی کشاورزی و ورود ماشین‌آلات کشاورزی و وابستگی ۸۰ درصدی به منابع آب‌های زیرزمینی و روند نگران کننده افزایش تعداد چاه‌های مجاز و غیرمجاز کشاورزی در تمامی‌۱۱ دشت چهارمحال و بختیاری، سالانه حدود ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب بوسیله ۳ هزار و 600 چاه و ۴۸۰ رشته قنات از ذخایر زیرزمینی بیرون کشیده شده و تعادل طبیعی این آبخوان‌ها برهم خورده است.

تراکم تا ۵ حلقه چاه در هر کیلومتر مربع از این دشت‌های کشاورزی، بهره‌برداری‌های بیش ا ز حد ظرفیت مجاز از ذخیره آبخوان‌ها و حذف سالانه بیش از ۲ متر ستون آب شیرین این آبخوان‌ها، اضافه‌بر ایجاد بحران‌های آبی باعث هجوم آب شور طبقات زیرین و افزایش آسیب پذیری آبخوان‌ها از نظر شیمیایی شده است.

یک کارشناس منابع طبیعی مهم ترین دلیل این رخداد را نبود مدیریت درست منابع آبی استان چهارمحال و بختیاری می داند: نبود مدیریت مناسب در بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی و در زمینه‌های الگوی کشت و روش‌های آبیاری و اصلاح فرهنگ مصرف آب در بخش کشاورزی و گسترش بی‌رویه و چشم‌گیر زمین‌های کشاورزی که عموما در اثر تغییر کاربری‌های غیرقانونی و فرصت‌طلبانه مرغزارها و عرصه‌های مرتعی صورت گرفته است، علت اصلی افزایش برداشت‌های مضاعف و بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی این آبخوان‌ها شده است.



به گفته هومان خاکپور، نتایج این اتفاق تا حدی است که در برخی از مناطق مانند دشت خانمیرزای لردگان، نشانه های بیابان‌زایی دیده می شود.





آبخوان آبرفتی دشت خانمیرزا نمونه منحصربه فردی از دشت‌های حاصلخیز چهارمحال و بختیاری است که در گذشته در بخش مرکزی آن یک تالاب طبیعی وجود داشته و بین تغذیه و تخلیه آب آن تعادل طبیعی برقرار بوده است اما با افزایش بهره‌برداری بی‌رویه از ذخیره آب زیرزمینی به‌عنوان تنها منبع تأمین کننده آب مورد نیاز بخش کشاورزی منطقه، روند نابودی و کوچک شدن این تالاب شدت یافته تا جایی‌که در حال حاضر مرغزاری تخریب شده و محدود برجای مانده است. 

آنطور که خاکپور می گوید: تقریبا در تمامی‌دشت‌های 11 گانه منطقه چهارمحال و بختیاری در سال‌های اخیر چاه‌های کم‌عمق در فصول کشت با کم‌آبی و حتی خشکیدگی مواجه بوده که در برخی موارد مشاجرات محلی و اجتماعی را به‌دنبال داشته است. مقایسه آماری منابع آبی این دشت‌ها در سال‌های مختلف بیانگر این حقیقت است که به بهانه افزایش تولید محصولات کشاورزی، اضافه‌ بر افزایش غیراصولی حدود 5 برابری شمار چاه‌های کشاورزی، تعداد چاه‌های عمیق نسبت به چاه‌های کم‌عمق به علت کاهش شدید سطح آب زیرزمینی و کف‌شکنی‌های مجاز و غیرمجاز جهت دست‌یابی به آب بیشتر، افزایش چشمگیری یافته است که این امر روند تخلیه غیرمجاز ذخیره این آبخوان‌ها را شتابی نگران کننده و فاجعه‌بار بخشیده که در سال‌های اخیر به‌عنوان دشت‌های ممنوعه و برخی نیز بحرانی اعلام شده‌اند.

به اعتقاد او، یکی ازضعف های  مدیریتی موجود که می‌توان از آن به‌عنوان خسارت خودخواسته نام برد صدور مجوزهای قانونی حفر چاه و میزان برداشت آب است که بر اساس نیازهای آبی و گاهاً فشارهای اجتماعی کشاورزان صادر شده و توجه چندانی به ظرفیت‌های آبی آبخوان‌ها نشده است. اجرای طرح‌های‌های آبخیزداری و تغذیه مصنوعی، اجرای سیستم‌های نوین آبیاری، افزایش راندمان آبیاری، اصلاح الگوی کشت و انتخاب گونه‌های با نیاز آبی کم نیز در شمار کم‌هزینه‌ترین گزینه‌های عملیاتی در برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت مقابله با پدیده بیابان‌زایی در دشت‌های این دیار قراردارد.

بنابراین باتوجه به‌اینکه منابع آبی اکثر دشت‌ها تنها به بارش‌های سالانه وابسته است، مدیریت هوشمندانه بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی که منطبق بر برنامه‌های کارشناسی مدون باشد، از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. رهاسازی اراضی ملی تصرفی و کاهش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی، کنترل بهره‌برداری با نصب کنتور، تخریب چاه‌های غیرمجاز و حتی خاموش کردن برخی از چاه‌های فعال واقع در حریم یکدیگر از مهمترین اقداماتی است که می توان در کوتاه مدت برای مدریت این بحران انجام داد.


1439007
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها

مهمترین اخبار اجتماعی

اجتماعی
«خبرگزاری فارس» بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی استان تهران وضعیت جوی این استان رگبار پراکنده همراه با وزش باد شدید و خیزش گرد و خاک به‌ویژه در مناطق جنوبی و نفوذ سامانه بارشی از امروز پیش‌بینی می‌شود.
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرنگار مهر، از روز ۱۶ خرداد ماه و مطابق با آنچه که از سوی دولت اعلام شده است ساعت کار ادارات دولتی از ساعت ۶ صبح تا ۱۳ عصر خواهد بود. به دنبال تصویب این موضوع یکی از مهمترین سوالاتی که ممکن است برای کارمندان ایجاد شود تغییر ساعت طرح ترافی...
اجتماعی
«خبرگزاری فارس» در روز‌های گذشته اخباری در رسانه‌های معاند در مورد اجرای حکم حبس زهرا و هدی توحیدی منتشر شده و دستمایه تولید محتوا قرار گرفته است.
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر، سیدکمال شهابلو هم‌زمان با ایام رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) گفت: با توجه به اینکه مخاطبان ما دوران زندگی امام راحل را درک نکرده‌اند، تلاش کردیم ابعاد شخصیتی امام را به همه مخاطبانمان معرفی کنیم. وقتی ...
اجتماعی
«خبرگزاری فارس» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست گیلان، مشارکت همه بهره‌برداران، جوامع محلی و ذی نفعان تالاب بین‌المللی انزلی را لازمه پاکسازی کامل گیاه مهاجم سنبل آبی از این تالاب دانست.
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرنگار مهر، سرهنگ علی سلیمانی ظهر شنبه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در روز ۱۴ خرداد بعد از نماز صبح کاروان‌ها و اتوبوس‌های اعزامی از ورامین و شهرستان‌های جنوبی استان به سمت مرقد امام راحل، توسط گشت‌های خودرویی پلیس تا پایان حوزه استحفاظی اسک...
اجتماعی
«خبرگزاری فارس» متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به عوارض انسداد یا بسته شدن و حرکت نامناسب لوله‌های رحمی، نازایی و حاملگی خارج رحم را از جمله پیامدهای این عارضه عنوان کرد.
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر، مرتضی مرادی پور با اشاره به تمهیدات اندیشیده شده برای برگزاری مراسم سالروز ارتحال امام خمینی (ره) گفت: جهت برگزاری ایمن مراسم سالروز ارتحال امام خمینی (ره)، ۱۰۸۴ نیروی امدادی به همراه چندین دستگاه آمبولانس و اتوبوس آمبولانس در ...
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر، در مجمع عمومی عادی سالانه شرکت کنترل کیفیت هوا، نماینده مؤسسه حسابرسی بهراد مُشار به عنوان حسابرس مستقل و بازرس قانونی شرکت در سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۱، گزارش این مؤسسه را در خصوص صورت‌های مالی، قرائت و عملکرد مالی و جری...
اجتماعی
«خبرگزاری مهر» به گزارش خبرگزاری مهر، با توجه به برنامه‌ریزی های صورت گرفته برای برگزاری باشکوه سی و چهارمین مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) معمار کبیر انقلاب اسلامی با حضور مردم نقاط مختلف کشورمان پارکینگ‌های بهشت زهرا (س) در قطعات مختلف برای استقرار خودروهای ...

مشاهده مهمترین خبرها در صدر رسانه‌ها

صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است