شاخصه‌های قرآنی حضرت علی اکبر (ع) برای جوان امروز

در عصر مدرن وقتی از جوان موفق صحبت می‌کنیم، فهرستی از موقعیت‌های اجتماعی و تحصیلی در ذهن انسان تداعی می‌شود. این از آن روست که برخی پدر و مادر‌ها وقتی می‌خواهند برای آینده فرزند خود تصمیم‌گیری کنند، آینده‌ای را برای او متصور می‌شوند که صرفاً به آبادانی دنیا منجر می‌شود. اما در نگاه ادیان آسمانی، انسان موفق باید در هر دو عرصه دنیوی و اخروی تلاش و عزم داشته باشد. البته این مسئله به این معنا نیست که فعالیت‌های انسان مؤمن در دنیا بی جهت و بی هدف باشد بلکه آموزه‌های دین، پیوندی ناگسستنی بین دنیا با آخرت برقرار می‌کنند.

از این جهت دنیا را پلی به‌سوی آخرت و آبادانی آن دانسته اند که انسان باید با نیت‌های پاک و خدایی و نیز با انجام اعمال صالح به انجام آن اقدام کند. از این منظر، قیامت و آخرت نسبت به دنیا اصالت دارد و بلکه اعمال دنیوی تعیین‌کننده سرنوشت قیامت افراد است؛ بنابراین جوان موفق با معیار‌های اُخروی شناخته می‌شود و معنویت اوست که به دنیایش سمت و سویی معنوی می‌بخشد. غیر از این مورد، انسان هر اندازه هم تلاش کند، از آنجایی که هدفی معنوی در ورای تلاش‌های خود ندارد و خودمحور حرکت می‌کند و برنامه‌ای برای آبادانی آخرت خود ندارد، به مرور زمان از جهت فطری احساس شکست و عقب‌افتادگی می‌کند.

شاید بتوان گفت حضرت علی اکبر علیه السلام چهره‌ای ماندگار برای جوانی است که به دنبال الگو‌های دینی می‌گردد. این جوان که منتسب به خاندان وحی و از فرزندان امام حسین علیه السلام است، مسیری معنوی و نورانی را طی کرد، دنیا را برای آخرت خواست و به دنبال آن سعی کرد آموزه‌های قرآن را در خود پیاده سازی کند، لذا نام و یاد او در تاریخ ماندگار شد.

از اولین آموزه‌های قرآن، هدایت به صراط مستقیم است که هر روز در نمازمان و در سوره حمد از خداوند درخواست می‌کنیم. حضرت علی اکبر مسیر زندگانی خویش را به گونه‌ای جهت‌دهی کرد که منجر به هدایت به صراط مستقیم شود تا در جرگه آیه بعد یعنی نعمت‌یافتگان قرار گیرد. حقیقت امر همین اتفاق افتاد. او با دل دادن به آموزه‌های قرآن و معلمان قرآن و هادیان الهی، مسیری را پیمود که منجر به رضایت خدا شد.

دیگر آموزه قرآن ایمان و عمل صالح است. بسیاری از آیات قرآن ایمان در کنار عمل صالح آمده است. در آیات قرآن بار‌ها می‌خوانیم «الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالحاتِ». این دست آیات گویای آن است که انسان باید در پی عمل صالح باشد و این امر در گروی ایمانیات صحیح است. فردی همچون علی اکبر علیه السلام با ایمانی که به خداوند و هادیان الهی داشت، جنس عملش، جنس عمل صالح بود نه صرفاً حسنه. 

از دیگر آموزه‌های قرآن، دنیا را برای آخرت خواستن است. آیات و احادیث متعددی ما را دعوت به این امر می‌کند که دنیا نباید در نظر ما از آخرت برتر باشد بلکه هدف باید آبادانی آخرت باشد. خداوند در آیه ۳ سوره ابراهیم در مذمت کسانی که نگاهی دنیوی دارند، می‌فرماید «الَّذِینَ یَسْتَحِبُّونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا عَلَی الْآخِرَةِ وَیَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ وَیَبْغُونَهَا عِوَجًا ۚ أُولَٰئِکَ فِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ؛ یعنی همانان که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح می‌دهند و [مردم را]از راه خدا باز می‌دارند و می‌خواهند آن را [با وسوسه و اغواگری]کج نشان دهند، اینان در گمراهی دوری هستند.» یا در آیات ۷ و ۸ سوره یونس می‌فرماید «إِنَّ الَّذِینَ لَا یَرْجُونَ لِقَاءَنَا وَرَضُوا بِالْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَاطْمَأَنُّوا بِهَا وَالَّذِینَ هُمْ عَنْ آیَاتِنَا غَافِلُونَ؛ مسلماً کسانی که امیدی به لقای ما ندارند و به زندگی دنیا خشنود شده اند و به آن آرام یافته اند و آنانکه از آیات ما بی خبرند.»، «أُولَٰئِکَ مَأْوَاهُمُ النَّارُ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ؛ آنانند که به کیفر گناهانی که همواره مرتکب می‌شدند، جایگاهشان آتش است.»

در کنار آن، هستند افرادی که از خداوند اینطور درخواست می‌کنند «.. َربَنا اتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی‌الاخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنا عَذابَ النّار»؛ یعنی خدایا در دنیا و آخرت به ما حسنه اتا کن و از عذاب آتش حفظ کن. (۲۰۱ بقره) امام باقر علیه السلام نیز در حدیثی فرمود «نِعمَ العَونُ الدنیا عَلی طَلَبِ الآخِرَةِ»؛ یعنی چه خوب کمکی است دنیا برای به دست آوردن آخرت. (الکافی، ج ۵، ص ۷۳) یا مردی به امام صادق علیه السلام گفت: به خدا که ما دنیاطلب هستیم و دوست داریم دنیا به ما داده شود. امام فرمود: «دوست داری با آن چه کنی؟» گفت: با آن به خودم و خانواده ام بهره‌ای می‌رسانم، صله رحِم به جا آورم، صدقه بدهم و حجّ و عمره بگزارم. فرمود: «این، دنیاطلبی نیست، آخرت طلبی است». زهد به معنای این نیست که انسان به طور کلی دنیا را کنار گذارد. قرآن کریم (در آیه ۷۷ قصص) می‌فرماید: لا تَنْسَ نَصِیبَک مِنَ الدُّنْیا؛ سهم خود را از دنیا فراموش مکن. (الکافی، ج ۵، ص ۷۲)

در نهایت اینکه گزاره‌های قرآنی فراوان است و هر فردی موظف است این شاخصه‌ها را احصاء کند. حضرت علی اکبر علیه السلام اینچنین زندگی کرد و سرافراز شد.

منبع: تسنیم