امروز، یازدهم آبان سالروز شهادت طیب حاج رضایی است. وی سال ۱۲۸۰ در محله صابون‌پزخانه (در اصطلاح عام صام‌پزخونه) تهران به دنیا آمد. پدر او حسینعلی پس از مهاجرت به تهران به شغل جمع آوری بوته‌های خشک برای نانوایی‌ها مشغول بود. طیب سه برادر به نام‌های حاجی مسیح، اکبر و طاهر داشت. او از همان ابتدا به ورزش باستانی علاقه‌مند و از عیاران و باستانی کار‌های تهران در دوران سلطنت سلسله پهلوی و از جمله افرادی بود که در ادبیات محاوره‌ای آن زمان به جاهل و یا لوطی مشهور بودند.

طیب پس از بازگشت از خدمت سربازی نامش بر سر زبان‌ها افتاد. از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۲ از میدان‌داران به نام میوه و تره بار تهران بود و به کار خرید و فروش میوه و تره بار مشغول بود. بار‌ها به دلیل دعوا و درگیری‌های جاهلانه دستگیر و به زندان رفت. در سال‌های جوانی سابقه خوبی نداشت. از جمله اینکه در سال ۱۳۱۶ به اتهام درگیری و زد و خورد با پاسبان شهربانی به دو سال زندان انفرادی محکوم شد. 

در سال ۱۳۱۹ نیز به اتهام نزاع، تحت تعقیب قرار گرفت که به قید کفالت آزاد شد. در سال ۱۳۲۲ نیز به پنج سال حبس با اعمال شاقه محکوم و سال ۱۳۲۳ نیز به بندرعباس تبعید شد. طیب در سال ۱۳۳۲ از کودتاچیان ۲۸ مرداد بود که تاج‌بخش شاه تلقی می‌شد. وی انسانی جوانمرد با منش لوطی و مشتی‌گری بود و به اتهام مشارکت و همکاری در قیام ۱۵ خرداد در تهران دستگیر و سرانجام به اعدام محکوم شد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با فرزندان شهید رضایی فرمودند «خیلی خوب است که یاد کنم از چهره دو نفر از شهدای عزیزی که حالا کمتر از ایشان یاد می‌شود: مرحوم طیّب و مرحوم رضائی که این دو نفر عزیزانی بودند که مبارزه کردند در این مبارزات نقش داشتند بعد هم شدیدترین انتقام را از اینها دستگاه گرفت و آنها را به شهادت رساند.» ۱۳۶۳/۰۳/۱۸

آیت الله سید علی خامنه‌ای بر مزار شهیدان حاج رضایی و حاج اسماعیل رضایی فرمود «یکی از بالاترین و با فضیلت‌ترین شهادت‌ها، شهادتی است که پدر شما و مرحوم طیب به آن شهید شدند؛ در دوران غربت، وحشت و اختناق؛ آن هم تنها. یک وقت انسان با هزار نفر به میدان جنگ می‌رود؛ یک وقت انسان، تنها در مقابل دشمن قرار می‌گیرد؛ این یک‌طور دیگر است. دوره اختناق واقعاً خیلی سخت بود؛ به خصوص نسبت به اینها که وضع عجیبی داشتند. خداوند ان‌شاءاللَّه درجاتشان را عالی کند.» ۱۳۷۵/۱۰/۱

شهیدان حاج رضایی و رضایی در ۱۱ آبان سال ۱۳۴۲ در پادگان عشرت آباد تهران به جرم شرکت در قیام ۱۵ خرداد و حمایت از نهضت حضرت امام خمینی (ره) توسط رژیم پهلوی به شهادت رسیدند.

چرا طیب را در آستان حضرت عبدالعظیم دفن کردند؟

بیژن حاج رضایی پسر ارشد طیب درباره پدرش چنین نقل کرده است: گاهی مادرم به او ایراد می‌گرفت. البته نظامات خاصی در مورد بچه‌ها برقرار بود و ما را ساعت ۸ شب می‌خواباندند. ولی گاهی که بیدار می‌ماندیم یا اینکه بنابه مصلحتی بیدار می‌شدیم، می‌دیدم که پدرم خودش را آب می‌کشد و سر نماز می‌ایستد. مادرم پوزخندی می‌زد و می‌گفت «نه به آن چیزی که خوردی و نه به الله اکبر گفتنت!»، اما پدرم نماز را که سلام می‌داد، به مادرم می‌گفت که «زن! تو با رابطه من و خدا کاری نداشته باش.»

وی افزود: پدرم وصیتنامه آخر را در محل پادگان قصر نوشت، من، مادرم، همسر دیگر مرحوم پدرم و دو تا از عموهایم بودند. او صراحتا اعلام کرد «نماز و روزه به خدا بدهکار نیست و هیچ نماز و روزه‌ای برای من نخرید». باوجود اینکه زندگی متناقضی داشت و گاهی خطا می‌کرد، اما همیشه نماز می‌خواند و الله اکبر می‌گفت!

حاج رضایی ادامه داد: روزی هم که در زندان وصیتنامه نوشت و به ما داد، اول وقت همان روز حدود ساعت پنج جلوی جوخه اعدام ایستاد. تمام مراکز درس علوم دینی تهران، نجف و قم تعطیل شد درحالی که برای هیچ فردی ۴۸ ساعت تعطیل نمی‌کردند که برای وی این کار را انجام دادند. پیغام‌های متعدد می‌آمد که حدود ۲۰، ۳۰، ۵۰ و ۱۰۰ سال کمتر یا بیشتر برای ایشان نماز و روزه خریدیم و داده ایم که بگیرند و شما این کار را نکنید در صورتی که او گفته بود که برایش این کار را نکنیم.

بنابر وصیت طیب پیکر او و حاج اسماعیل را در راهروی ورودی حضرت عبدالعظیم دفن کردند تا زائران از روی قبرش عبور کنند. او در وصیت‌نامه خود آورده‌است که هر کس پس از فوتش ادعای طلب داشتن پول از وی داشت، باید به او پرداخته شود و هر کس از بدهکاران اگر بدهی خودش را پرداخت نکرد او از طلب خود گذشت کرده است.

فیلم سینمایی صبح اعدام به کارگردانی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی علی شیرمحمدی و طیب به کارگردانی احمد کشاورز و مهدی مطهر فیلم‌هایی است که درباره شهید حاج‌رضایی و رضایی ساخته شده است.

مستندهای، سه سال و سه روز، طیب حاج رضایی، طیب و حُر انقلاب نیز درباره زندگی شهید حاج رضایی ساخته شده است.

رادمرد نوشته علی اکبر مسگر و مجتبی غفوری، طیب خان به قلم مسعود ده‌نمکی، طیب به همت گروه فرهنگی شهید ابراهیم هادی، لوطی انقلابی به قلم محمدجعفر بگلو، آزاد مرد از مرکز بررسی اسناد تاریخی کتاب‌هایی است که درباره شهید حاج رضایی نوشته و چاپ شده است.

منبع: ایرنا