اندیشه‌های امام راهی برای بیداری وجدان جهانی است

باشگاه خبرنگاران جوان - پیش‌نشست وبیناری جایزه جهانی امام خمینی (ره) روز جمعه، ۱۶ آبان‌ماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۰۰ به وقت مالزی (۱۰:۳۰ به وقت ایران)، با محوریت ترویج اندیشه‌های اخلاقی امام خمینی (ره) در عرصه بین‌المللی و با حضور اندیشمندان برجسته ایرانی و مالزیایی برگزار شد.

در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی کمساری، رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س)، استاد چیگو عزمی عبدالحمید، رئیس سازمان ماپیم مالزی و مشاور نخست‌وزیر این کشور، و حبیب‌رضا ارزانی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی، به ایراد سخن پرداختند.

نخستین سخنران این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین علی کمساری، رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (ره) بود که سخنان خود را با موضوع «ترویج اندیشه‌های اخلاقی امام خمینی (ره) در عرصه بین‌المللی» آغاز کرد.

وی گفت: در روزگار ما که بحران‌های اخلاقی و انسانی چهره جوامع را درگیر کرده است، بازخوانی اندیشه‌های اخلاقی امام خمینی ضرورتی مضاعف دارد. امام خمینی به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین متفکران و رهبران قرن بیستم، نظامی اخلاقی مبتنی بر توحید، عدالت و خودسازی انسان ارائه داد که نه تنها در ساحت فردی بلکه در عرصه سیاست و جامعه نیز امتداد دارد.

رئیس مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) با اشاره به چالش‌های امروز جهان در عرصه اخلاق، عدالت و هویت انسانی، گفت: سرعت پیشرفت فناوری، تغییرات فرهنگی و رقابت‌های سیاسی سبب شده است که ارزش‌های انسانی در بسیاری از جوامع به حاشیه رانده شوند. در چنین فضایی، اندیشه امام خمینی به‌عنوان الگویی از پیوند اخلاق و سیاست، می‌تواند پاسخی معنوی و انسانی برای بحران‌های معاصر باشد.

وی افزود: امام خمینی بر این باور بود که جامعه‌ای بدون اخلاق، به‌رغم پیشرفت مادی، در مسیر انحطاط قرار می‌گیرد. او همواره تأکید می‌کرد که تربیت انسان مقدمه هرگونه تحول اجتماعی و سیاسی است و اصلاح فرد، زیربنای اصلاح جامعه محسوب می‌شود.

حجت الاسلام کمساری، در ادامه، به تفصیل مبانی اخلاقی در اندیشه امام، پیوند اخلاق و سیاست در نظام فکری ایشان، و راهکار‌های ترویج جهانی این میراث فکری را تشریح کرد و در پایان گفت: اندیشه امام خمینی الگویی جامع از پیوند اخلاق، عرفان و سیاست ارائه می‌دهد؛ الگویی که می‌تواند مبنایی برای بازتعریف مفهوم حکمرانی اخلاقی در جهان معاصر باشد.

سخنران دوم نشست، استاد چیگو عزمی عبدالحمید، رئیس شورای مشورتی سازمان‌های اسلامی مالزی (MAPIM) و مشاور نخست‌وزیر مالزی بود که با موضوع «ترویج اخلاق از دیدگاه امام خمینی (ره)» به ایراد سخن پرداخت.

او در آغاز گفت: در عصری که قدرت مادی بر آگاهی اخلاقی سایه افکنده است، آموزه‌های امام روح‌الله خمینی یادآور این حقیقت‌اند که اساس تمدن اسلامی بر اخلاق استوار است. امام خمینی، انقلاب اسلامی را نه صرفاً حرکتی سیاسی، بلکه اصلاحی عمیق روحی و اخلاقی می‌دانست که نحوه تعامل اسلام با جهان را بازتعریف کرد.

وی افزود: امام خمینی اخلاق را جوهر وجود انسان می‌دانست و هشدار می‌داد که دانش بدون اخلاق به تکبر و ستم می‌انجامد. او رهبری را نوعی سرپرستی اخلاقی تعریف می‌کرد که مشروعیتش از درستکاری و تقوا سرچشمه می‌گیرد.

استاد عزمی عبدالحمید در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امام خمینی علم و فلسفه را از دیدگاهی عمیقاً اخلاقی می‌نگریست و نسبت به خطر غیراخلاقی شدن علم هشدار می‌داد. از نظر او، جامعه‌ای که از نظر فناوری پیشرفت کند ولی از نظر اخلاقی سقوط نماید، در حقیقت رو به نابودی است.

وی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد که ترویج اخلاق از دیدگاه امام خمینی، به معنای بازسازی تمدن بر پایه عدالت، فروتنی و مسئولیت است. این میراث اخلاقی، همچنان وجدان بشریت را بیدار می‌سازد و تکبر قدرت را به چالش می‌کشد.

در ادامه، حبیب‌رضا ارزانی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی، به‌عنوان سومین سخنران نشست، سخنان خود را با تأکید بر محوریت اخلاق در زندگی انسان آغاز کرد.

وی گفت: امام خمینی بر این باور بود که اخلاق، جوهره انسانیت و معیار واقعی تمدن است. از نظر او، اخلاق صرفاً مجموعه‌ای از آداب اجتماعی یا رفتار ظاهری نیست، بلکه نظامی جامع از تربیت اخلاقی و معنوی است که هم فرد و هم جامعه را شکل می‌دهد.

ارزانی؛ با اشاره به ریشه‌های قرآنی و نبوی اخلاق از نگاه امام خمینی، به آیه شریفه «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ» استناد کرد و گفت امام، اصلاح درون را آغاز هر تحول اجتماعی می‌دانست.

رایزن فرهنگی کشورمان، همچنین به حدیث شریف پیامبر (ص) اشاره کرد که فرمود: «إنما بعثت لأتمم مکارم الأخلاق»، و افزود که مأموریت پیامبر، انقلابی اخلاقی برای بیداری وجدان انسانی بود.

وی یکی از مهم‌ترین آموزه‌های امام را احیای مفهوم «جهاد اکبر» دانست و گفت: امام خمینی مبارزه درونی با نفس را مقدم بر هر نبرد بیرونی می‌دانست و تأکید داشت که اگر انسان بر نفس خود پیروز شود، جامعه‌ای عادل و آرام بنا خواهد شد.

وی افزود: امام خمینی اخلاق را راهنمای سیاست، اقتصاد و آموزش می‌دانست و هشدار می‌داد که اگر قدرت از اخلاق جدا شود، حتی پیشرفته‌ترین جوامع نیز به زوال خواهند رفت. او معتقد بود اصلاح ملت‌ها از اصلاح جوانان آغاز می‌شود و تربیت اخلاقی، بنیاد پایداری ملت‌هاست.

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی، گفت: هرچند اندیشه اخلاقی امام خمینی در چارچوب اسلام شکل گرفته است، اما مرز‌های دینی و فرهنگی را در می‌نوردد.

وی اضافه کرد: تأکید او بر راستی، تواضع، عدالت، مهربانی و خودمهاری با اصول مشترک اخلاقی در همه سنت‌های بزرگ بشری همخوانی دارد و می‌تواند زبان گفت‌وگوی ملت‌ها باشد.

ارزانی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد که امروز بیش از هر زمان دیگر، بشریت نیازمند بازگشت به معنویت و اخلاق است. او گفت پیام امام خمینی دعوتی جهانی به هم‌زیستی، عدالت و صلح است؛ پیامی که نه‌تنها مسلمانان بلکه همه انسان‌های آزاده می‌توانند با آن احساس نزدیکی کنند.

وی تأکید کرد که اگر این آموزه‌ها در آموزش، سیاست، رسانه و سبک زندگی جوامع نهادینه شود، می‌توان شاهد ظهور تمدنی انسانی‌تر و عادلانه‌تر بود؛ تمدنی که بر پایه کرامت انسان و محبت استوار است.

وی در پایان گفت: در جهانی که از مادی‌گرایی و سردرگمی اخلاقی رنج می‌برد، پیام امام خمینی دعوتی به بیداری اخلاقی است. اگر هر انسان دل خود را اصلاح کند، خانواده‌ها شکوفا می‌شوند، جوامع آباد می‌گردند و جهان به سوی صلح و آرامش پیش می‌رود.

این نشست با قرائت گزیده‌ای از سخنان امام خمینی (ره) و جمع‌بندی مجری درباره ضرورت بازگشت به اخلاق در روابط انسانی، سیاسی و فرهنگی، به کار خود پایان داد.

منبع: رایزنی فرهنگی ایران