دیوار برشی فولادی؛ مطمئن در برابر زلزله

محمد صبوری قمی، پژوهشگر گروه مطالعات فنی و عمرانی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان پیرامون راهکارهای مقاوم سازی سازه ها در برابر زلزله گفت: ایران کشوری لرزه‌خیز است که بیشتر شهرهای آن با خطر نسبی روبرو هستند. در میان شهرهای ایران، کلان‌شهر تهران به دلیل وجود چندین گسل فعال، از این موضوع مستثنی نیست. بنابراین بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌ها برای کاهش و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از زلزله در کشور و خصوصا شهر تهران، امری ضروری محسوب می‌شود. 

وی در ادامه با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین مسائل به منظور کاهش خسارت‌های ناشی از زلزله، اطمینان از عملکرد مطلوب ساختمان‌ها در مقابل زلزله است، خاطر نشان کرد: در هر ساختمانی، سیستم باربر جانبی، بخشی است که به منظور مقابله با زلزله در نظر گرفته می‌شود. بنابراین سیستم باربر جانبی، نقشی بسیار حیاتی در عملکرد ساختمان‌ها در برابر زلزله را ایفا می نماید که در نتیجه از خسارت‌های احتمالی ناشی از زلزله جلوگیری خواهد کرد.

صبوری قمی نیز ادامه داد: یک سیستم باربر جانبی مناسب باید علاوه بر مقاومت کافی در برابر بار زلزله، دارای خصوصیاتی از جمله شکل‌پذیری و جذب انرژی بالا نیز باشد. همچنین مسائلی مانند هزینه استفاده از سیستم، سادگی اجرا و در دسترس بودن آن نیز در انتخاب یک سیستم تاثیر بسزایی دارد.

پژوهشگر گروه مطالعات فنی و عمرانی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران درباره تقسیم بندی سیستم های باربر جانبی گفت: به صورت کلی سیستم‌های باربر جانبی شامل قاب‌های خمشی، مهاربندی و دیوارهای برشی می‌باشند که در میان این سیستم‌ها، استفاده از سیستم مهاربندی و قاب خمشی در ایران رایج‌تر بوده و دیوار برشی فولادی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌ است. اما این سیستم دارای ویژگی‌هایی مانند سختی، مقاومت و شکل پذیری بالا می‌باشد که این خصوصیات، در مقابله با بارهای جانبی، مخصوصا زلزله بسیار مطلوب هستند.

وی ادامه داد: یک دیوار نازک فولادی، علاوه بر مقاومت بسیار بالا، دارای سختی، شکل پذیری و جذب انرژی زیاد نیز می‌باشد. همچنین به دلیل نازک بودن دیوار فولادی، مصرف مصالح پایینی داشته و در نتیجه به لحاظ اقتصادی نیز گزینه‌ای مناسب به عنوان یک سیستم باربر جانبی محسوب می‌شود. اجرای این سیستم نیز دارای پیچیدگی خاصی نبوده و به سادگی و سرعت نسبی بالا قابل نصب در سازه‌ها می‌باشد. علاوه بر این، در کشور ایران، فولاد مصالحی در دسترس می‌باشد و با توجه به وجود کارخانه‌های متعدد تولید فولاد در کشور، تامین ورق فولادی نازک امری امکان پذیر خواهد بود. همچنین تجربه موفق عملکرد این سیستم در کشورهای لرزه‌خیز جهان، اطمینان از کارکرد مطلوب آن را حاصل کرده است.

وی با اشاره به مزایای فراوان دیوارهای برشی فولادی، استفاده از این سیستم را راهکاری مناسب و قابل اطمینان به منظور مقابله با بار زلزله، مخصوصا در ساختمان‌هایی با اهمیت زیاد دانست.

 صبوری با بیان اینکه متاسفانه امروزه در کشور ما به ندرت از این سیستم استفاده می‌شود و می‌تواند دلایل متعددی نیز داشته باشد، گفت: عدم آشنایی مهندسین با این سیستم و روش‌های طراحی آن و همچنین عدم توجه به آن در برنامه‌ریزی و سیاست گذاری‌ها، موجب شده تا استفاده مطلوب از این سیستم، در کشور و بالطبع کلان شهر تهران محقق نگردد. چنانچه این سیستم مورد توجه و استفاده بیشتری در طراحی ساختمان‌ها قرار گیرد، نه تنها کلان شهر تهران می‌تواند از ساختمان‌هایی ایمن‌تر در برابر زلزله بهره‌مند شود، بلکه به عنوان الگویی برای دیگر شهرهای لرزه‌خیز ایران، استفاده از این سیستم را در سایر شهرها نیز گسترش خواهد داد.