نقطه شروع دشمنی ایران و آمریکا از زمان تسخیر لانه جاسوسی بود؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ نفیسه خلیلی - یکی از منابع متقن و پرفایده‌ای که به تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در سال ۵۸ به عنوان یک حادثه مهم در تاریخ انقلاب اسلامی پرداخته، کتاب «ایستگاه خیابان روزوِلت» به قلم محمد محبوبی است که سال گذشته توانست نظر رهبر معظم انقلاب را به خود جلب کند و ایشان این کتاب را پُرکننده یکی از خلأ‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی کشور دانستند.

رهبر معظم انقلاب تاکید کردند: ما به جنگ روایت‌ها در پیکار‌های جهانی توجه لازم را نکرده‌ایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان داده‌اند. 

باشگاه خبرنگاران جوان به بهانه سالروز ۱۳ آبان، مصاحبه‌ای با نویسنده کتاب ترتیب داده، که در ادامه می‌خوانید.

محمد محبوبی، نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» در پاسخ به این سوال که اگر ۱۳ آبان لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام تسخیر نمی‌شد، چه اتفاقی می‌افتاد؟ گفت: طبق اسنادی که از سفارت آمریکا برجای مانده، سیاست‌های این کشور در ایران طبق روندی پیش می‌رفت که مبدا آن از زمان پیروزی انقلاب اسلامی است و پیش از آنکه این سیاست‌ها به نقطه مقصد برسد، سفارت آمریکا تسخیر و عملیات آمریکایی‌ها متوقف شد.

محبوبی در پاسخ به این دیدگاه که در صورت عدم تسخیر سفارت، مسیر روابط ایران و آمریکا در دهه‌های بعد چگونه می‌توانست پیش برود؟ چون برخی معتقدند تسخیر لانه جاسوسی آمریکا مبدا دشمنی ایران و آمریکا بوده، توضیح داد: طبق اسناد منتشر شده هدف دولت آمریکا نفوذ و تاثیرگذاری بر تصمیمات دولت موقت، منحرف کردن مسیر انقلاب، تامین منافع آمریکا در ایران و نهایتاً طراحی کودتا و براندازی بود. بنابراین، اگر این مسیر ادامه پیدا می‌کرد، چه بسا در ماه‌های بعد عملیات نرم مثل ائتلاف‌های سیاسی برای کنار زدن حاکمان انقلابی یا یک عملیات سخت مشابه کودتای سال ۵۹ (کودتای نقاب) صورت می‌گرفت.

نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» درباره علت پشیمانی برخی افراد موثر در تسخیر سفارت و تغییر موضع آنها طی این سال‌ها گفت: این تغییر موضع به ماهیت این پدیده ارتباطی ندارد. دیدگاه‌های انسان‌ها در طول زمان تغییر می‌کند و ممکن است افرادی که در یک واقعه حضور دارند، به مرور به دلیل تغییر دیدگاه، نسبت به گذشته خود منتقد باشند. نمونه مشابه این موضوع در تاریخ ایران و جهان هم وجود دارد. حدود ۴۰۰ دانشجوی مسلمان پیرو خط امام در آن مقطع فعالیت می‌کردند، که از این تعداد شاید کمتر از پنج نفر از اقدام خود پشیمان شدند. ولی، چون آنها با سروصدا و تبلیغات زیاد نظر خود را بیان کردند، اینگونه برداشت شده که گویا همه پشیمان شده‌اند. در صورتی که واقعیت چنین نیست.

وی در پاسخ به این پرسش که کدام بخش از روایت رسمی تسخیر سفارت آمریکا کمتر بازتاب داده شده یا تحریف شده است؟ توضیح داد: مسائل زیادی در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا و پیامد‌های آن وجود دارد که در طول تاریخ تحریف شده یا در این مدت دچار سوء خوانش شده است. اما مهمترین قسمتی که در طول زمان دچار تحریف شده، مسئله سرآغاز منازعات و نقطه تنش ایران و آمریکاست. چراکه همیشه ایران در همه موضوعات مقصر است؛ از جمله وضعیت فعلی که بین روابط ایران و آمریکا وجود دارد، مقصر ایران نشان داده می‌شود. گویا مبدا بررسی تاریخ روابط ایران و آمریکا از ۱۳ آبان شروع شده و به مواردی نظیر کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، لایحه کاپیتولاسیون و حضور مستشاران سیاسی و اطلاعاتی در ایران اشاره نمی‌شود. در حالی که واقعه ۱۳ آبان واکنشی به حوادث پیش از آن بود.