تشکیل کارگروه‌های مردمی فعال در حوزه جمعیت در دستور کار

باشگاه خبرنگاران جوان- نشست مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت، با مدیران سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان حوزه جمعیت با هدف هم‌افزایی، تعامل و بهره‌مندی از ظرفیت گروه‌های مردمی در پیشبرد اهداف سیاست‌های کلی جمعیت در محل ستاد برگزار شد.

دکتر مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت در این نشست ضمن تشکر از حضور فعالان حوزه جمعیت گفت: از حضور شما بزرگواران بسیار سپاسگزارم. اینجا خانه شماست و ما صرفاً امانت‌دار آن هستیم. تلاش ما این است که تا زمانی که در این مکان خدمت می‌کنیم، بتوانیم در مسیر خدمت به شما و تمام کنشگران مردمی حوزه جمعیت گام برداریم.

وی با اشاره به سطح بالای فعالیت تشکل‌های مردمی در زمینه جمعیت افزود: زحماتی که شما در این عرصه کشیده‌اید کمتر از جهاد فی سبیل‌الله نیست. بسیاری از شما از کمترین امکانات بیشترین بهره را برده‌اید و تجربه‌های ارزشمندی را رقم زده‌اید.

دبیر ستاد ملی جمعیت با بیان اینکه پیشنهاد‌ها و برنامه‌های ارائه‌شده توسط فعالان مردمی می‌تواند به‌عنوان پشتوانه‌ای برای تصمیم‌سازی‌های ملی به‌کار گرفته شود، گفت: در سخنان شما صد‌ها طرح و برنامه نهفته است که اگر بتوانیم از آنها به‌درستی بهره ببریم، مسیر اجرای سیاست‌های جمعیتی در کشور هموارتر خواهد شد.

وی تأکید کرد: قرار است با تشکیل کارگروه‌های ذیل مجموعه کنشگران جمعیت، دستورالعمل‌ها و برنامه‌های کاربردی تدوین و به شهرستان‌ها ارسال شود تا روند فعالیت‌ها هدفمندتر و منسجم‌تر دنبال شود. این کار باید با محوریت خود شما انجام شود تا از شکل مردمی خارج نشود.

وحید دستجردی با اشاره به نقش حمایتی ستاد ملی جمعیت در زمینه‌های مختلف گفت: ستاد در حوزه برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، نظارت و حتی تا حد امکان پشتیبانی مالی در کنار شما خواهد بود. هرچند منابع مالی گسترده‌ای در اختیار نداریم، اما از ظرفیت خیرین و حامیان مردمی نیز برای پشتیبانی از طرح‌های مؤثر استفاده خواهیم کرد.

وظیفه خود می‌دانیم تسهیل‌گر فعالیت‌های شما باشیم

وی ادامه داد: همان‌طور که شما در میدانی‌ترین سطوح فعالیت کرده‌اید و موفق شده‌اید روند کاهش جمعیت را در برخی مناطق متوقف یا معکوس کنید، ما نیز وظیفه خود می‌دانیم که تسهیل‌گر فعالیت‌های شما باشیم تا از توان و انگیزه شما حداکثر بهره گرفته شود.

دبیر ستاد ملی جمعیت همچنین از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی «مجمع خیرین جمعیت کشور» خبر داد و گفت: به‌دنبال ایجاد سازوکاری هستیم تا حمایت‌های مردمی و دولتی به‌صورت هدفمند و منسجم در مسیر فعالیت‌های مؤثر جمعیتی هدایت شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت استفاده از ظرفیت هنر در ترویج فرهنگ فرزندآوری و مقابله با چالش‌های فرهنگی اشاره کرد و اظهار داشت: فرهنگ‌سازی در حوزه جمعیت باید نرم، مؤثر و مبتنی بر تأثیرگذاری عاطفی باشد. این مأموریت مهم می‌تواند از مسیر هنر و رسانه به بهترین شکل انجام گیرد.

وحید دستجردی با یادآوری تجربیات خود در دوران نمایندگی مجلس شورای اسلامی گفت: در سال‌هایی نه‌چندان دور، افتخار ما این بود که میزان سقط و طلاق در کشور بسیار پایین بود. اما امروز باید با جدیت برای بازگشت به آن وضعیت تلاش کنیم و این امر جز با همکاری گسترده مردم، نهاد‌های فرهنگی و تشکل‌های مردمی محقق نخواهد شد.

بازگویی تجربه‌های میدانی و ضرورت پرداخت به محتوای تربیتی

دکتر وحید دستجردی با اشاره به بازدید‌ها و حضورش در مدارس گفت: عدم شناخت اولویت‌های دانش آموزان و عدم وجود برنامه، نشان‌دهنده کمبود پرداخت محتوایی به مسائل تربیتی و دینی است.

وی یادآور شد: اگرچه ظواهر آموزشی مثل برگزاری مراسم‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری وجود دارند ولی پرداخت عمیق به مسائل اعتقادی، حیطه‌های شرعی و تعریف روابط صحیح، در برنامه‌های مدرسه جای خالی دارد و این کاستی موجب شده نسل‌هایی که امروز در خیابان دیده می‌شوند از درک عمیق نسبت به هویت و ارزش‌های معنوی محروم بمانند.

تجربه قانون‌گذاری؛ کمیسیون زنان، جوانان و خانواده

وحیددستجردی از تشکیل کمیسیون دائمی زنان، جوانان و خانواده در دوره نمایندگی خود سخن گفت و تأکید کرد که آن کمیسیون با حضور فعال اعضا، به تولید طرح‌ها و پیگیری مسائل تربیتی و خانوادگی پرداخت.

او اشاره کرد: برخی نهاد‌ها در آن زمان وضعیت را مطلوب می‌پنداشتند، اما بررسی میدانی و تماس با مدارس نشان داد خلأ‌های جدی در آموزش‌های تربیتی و پرورشی وجود دارد.

تزکیه مقدم بر تعلیم؛ ضرورت بازتعریف رویکرد‌های تربیتی

وی به اهمیت «تزکیه» پیش از «تعلیم» اشاره و تأکید کرد: آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها در دهه‌های گذشته از این بخش غفلت کرده‌اند. دستجردی با بیان حدیثی از پیامبر درباره سه مرحله تربیتی (هر مرحله هفت سال) خاطرنشان کرد و گفت: فرصت‌های تربیتی در دوره‌های حساس رشد را باید با دقت غنیمت شمرد چراکه تلاش برای ورود به مباحث اخلاقی در سنین بالاتر کارآمدی چندانی ندارد.

نقش خانواده، مدارس دینی و حمایت اجتماعی

دبیر ستاد ملی جمعیت با ابراز نگرانی از مشکلات اقتصادی خانواده‌ها گفت: ساختار حمایتی لازم برای تربیت دینی و اسلامی فرزندان در خانواده‌ها باید فراهم شود.

 او تأکید کرد بهره‌گیری از ظرفیت تشکل‌های مردمی برای فراهم کردن امکانات مدارس دینی و حمایت از خانواده‌ها ضروری است تا کودکان امکان تربیت در محیط‌های منطبق با ارزش‌های مورد نظر را بیابند.

قدردانی از کنشگران و ضرورت حمایت مادی و معنوی

وی بار دیگر از کنشگران مردمی قدردانی کرد و گفت: ستاد باید برای جبران فداکاری‌های آنان، امکانات و حمایت‌های ویژه فراهم کند؛ «باید برای شما فرش‌قرمز پهن کنیم»؛ زیرا کار کنشگران در این عرصه بسیار ارزشمند و مغفول مانده است.

هشدار نسبت به عادی‌سازی سقط و تمرکز بر راهکار‌های مثبت

دکتر وحید دستجردی به مسئله سقط جنین غیرقانونی اشاره کرد و ضمن بیان ضرورت شفافیت در امور گفت: نوع فعالیت و اطلاع رسانی در این زمینه باید به گونه‌ای باشد که موجب عادی‌سازی این پدیده نشود، حتی یک سقط هم برای جامعه ما زیاد است. او پیشنهاد داد به‌جای پرداخت صرف به ابعاد منفی و ترسیم عددی، باید روی اقدامات مثبت و پیشگیرانه متمرکز شد تا قُبح زدایی نشود و راه‌حل‌های موثر فرهنگی و اجتماعی ارائه گردد.

تلفیق علوم انسانی و دینی در رویکرد‌های فرهنگی جمعیت

مرضیه وحید دستجردی با تأکید بر لزوم نگاه چندبعدی به موضوع جمعیت گفت: باید روانشناسی، جامعه‌شناسی، دین‌شناسی و مسائل جمعیتی را با هم ترکیب کنیم تا به نتیجه‌ای برسیم که تأثیر فرهنگی و اجتماعی آن پایدار باشد. باید با زبانی درست و متناسب با ذهن و فرهنگ مردم با آنان سخن گفت.

آسیب گسست فرهنگی و ضرورت بازسازی ارزش‌های اصیل

وی با اشاره به تغییر ارزش‌های فرهنگی جامعه افزود: در گذشته فرهنگی حاکم بود که حرمت نان را می‌دانستیم و آن را می‌بوسیدیم، اما امروز این فرهنگ‌ها کمرنگ شده است. از بین رفتن بسیاری از ارزش‌ها سبب شده است که رفتار‌هایی مانند سقط جنین نیز عادی جلوه کند، در حالی که قرآن آن را خطایی بزرگ و گناه کبیره می‌داند.

برخورد با شبکه‌های سازمان‌یافته سقط غیرقانونی

دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به گسترش دسترسی به دارو‌های سقط جنین از مسیر‌های غیرقانونی اظهار کرد: امروز قرص‌های سقط به راحتی وارد کشور می‌شوند و حتی در فضای مجازی تبلیغ می‌شوند. این مسئله نشان از سازمان‌یافتگی دارد و لازم است دستگاه‌های مسئول با همکاری نهاد‌های امنیتی و قضایی به طور جدی نسبت به بررسی این امر اقدام کنند.

حمایت از تولیدات فرهنگی برای ترویج ارزش‌های جمعیتی

وی ادامه داد: باید فعالیت‌های شما در حوزه ازدواج، فرزندآوری و مقابله با سقط به زبان هنر منتقل شود. لازم است فیلم‌سازان و نویسندگان از دل برنامه‌های شما الهام بگیرند و ما نیز از تولید این آثار حمایت خواهیم کرد. زمانی تلویزیون آثار مؤثری درباره کار و زندگی مردم تولید می‌کرد و امروز نیز باید همان مسیر را با محوریت جمعیت دنبال کنیم.

ضرورت توجه به شهرداری‌ها و کار میدانی در محلات

دبیر ستاد ملی جمعیت گفت: شهرداری‌ها در کشور‌های پیشرفته نقش مهمی در سیاست‌های جمعیتی دارند و ما نیز باید با شهرداری‌ها و گروه‌های محلی ارتباط نزدیک‌تری برقرار کنیم. هدف ما تسهیل‌گری برای فعالان مردمی است، نه تصدی‌گری. رفع موانع و توسعه برنامه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌ها باید با مشارکت شما انجام شود.

برنامه‌ریزی بومی برای شهرستان‌ها

وی خاطرنشان کرد: هر شهرستان مسائل خاص خود را دارد. باید با سفر به مناطق مختلف، مسائل جمعیتی هر منطقه را بررسی و راهکار‌های بومی طراحی کنیم. همان‌گونه که شما در مناطق مختلف توانسته‌اید وضعیت را از منفی به مثبت تغییر دهید، می‌توان این تجربه را در سراسر کشور گسترش داد.

تأکید مقام معظم رهبری بر مسئله جمعیت

دبیر ستاد ملی جمعیت با بیان اینکه دغدغه جمعیت از عمیق‌ترین نگرانی‌های مقام معظم رهبری است، گفت: ایشان فرموده‌اند هر کس کوچک‌ترین قدمی برای مسئله جمعیت بردارد، مشمول دعای نماز شب من است. همین دعاهاست که موجب برکت در مسیر فعالیت‌های شما شده است.

ایمان و امید به آینده کشور

وی با اشاره به ضرورت توکل و امید به آینده اظهار کرد: من در هر زیارت و نماز، از خدا می‌خواهم که به این ملت در مسئله جمعیت عنایت کند. رهبری ما شخصی حکیم، فرزانه، لطیف و مهربان است و ما باید قدردان این نعمت باشیم. ان‌شاءالله با تشکیل کارگروه سمن‌ها و حضور شما فعالان مؤمن، بتوانیم تسهیلگر کار‌ها باشیم و در مسیر تحقق اهداف جمعیتی کشور گام‌های مؤثری برداریم.

شایان ذکر است، در این نشست، حاضران ضمن تشریح فعالیت‌های خود و ارائه گزارش، به بیان نقطه‌نظرات و پیشنهادات خود پرداختند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

«ضرورت حمایت ویژه از خانواده‌های پرجمعیت به‌عنوان مجاهدان جمعیتی و تأمین نیاز‌های اساسی آنان»، «راه‌اندازی درمانگاه مجازی برای ارائه خدمات پزشکی و مشاوره‌ای به مادران باردار بدون نیاز به خروج از منزل»، «ایجاد آموزشگاه مجازی با هدف آموزش مهارت‌های خانگی و توانمندسازی مادران باردار و خانه‌دار»، «تولید و توزیع بسته‌های سیسمونی با استفاده از ظرفیت سمن‌ها، محلات، گروه‌های جهادی و تیم‌های خیاطی مردمی»، «گسترش فروشگاه‌های دوستدار جمعیت و ارائه تخفیف‌های ویژه برای خانواده‌های پرفرزند»، «لزوم فعال‌سازی مساجد به‌عنوان پایگاه‌های مردمی ترویج فرزندآوری و حمایت از مادران»، «تقویت پیوند میان دانشگاه‌ها و مجموعه‌های مردمی در حوزه پیشگیری از سقط جنین»، «استفاده از ظرفیت هنر و رسانه برای بازنمایی انسان بودن جنین و ارتقای فرهنگ عمومی نسبت به کرامت حیات»، «طراحی اردو‌های خلاقانه و نشست‌های صمیمانه برای خانواده‌ها با هدف رفع دغدغه‌های ذهنی و ترویج فرزندآوری»، «شکل‌گیری شبکه‌های مردمی در قالب هسته‌های مادرانه برای پیگیری مسائل جمعیتی در سطح محلات»، «ایجاد پلتفرم اجتماعی جمعیتی با هدف هم‌افزایی، حمایت از خانواده‌های پرجمعیت و توسعه خدمات»، «حمایت از فعالیت‌های جهادی در مناطق محروم به‌ویژه در حوزه خدمات به مادران باردار و دارای فرزند خردسال» و «تأکید بر تقویت جریان‌های فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای به منظور بازتعریف جایگاه مادری و کرامت زن در جامعه».