جنسیت و سن، در میزان درک خطر رانندگان مؤثر است

باشگاه خبرنگاران جوان - سرهنگ رابعه جوانبخت، رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ، با تأکید بر نقش حیاتی «درک خطر» در پیشگیری از تصادفات، عابران پیاده را کم‌آگاه‌ترین گروه ترافیکی در مواجهه با خطر‌های محیطی دانست و بر لزوم آموزش‌های هدفمند برای ارتقای رفتار ایمن تأکید کرد.

وی با اشاره به اهمیت درک خطر در رفتار ایمن رانندگی افزود: درک خطر یکی از پایه‌های اصلی پیشگیری از تصادفات است و به توانایی فرد در شناسایی، ارزیابی و واکنش به خطر‌های بالقوه محیطی اطلاق می‌شود. این توانایی بسته به شرایط و ویژگی‌های فردی، در افراد مختلف متفاوت است.

جوانبخت ادامه داد: درک خطر به معنای پیش‌بینی خطر است، نه ترس از آن. فردی که بتواند خطر‌های بالقوه را که هنوز به واقعیت نرسیده‌اند تشخیص دهد، می‌تواند با رفتار مناسب از وقوع حوادث جلوگیری کند.

وی در تشریح عوامل مؤثر در شکل‌گیری تصادفات گفت: زنجیره انسان، راه، وسیله نقلیه و شرایط محیطی چهار ضلع اصلی حوادث ترافیکی هستند. درک خطر در این میان در دسته خطا‌های انسانی قرار می‌گیرد و نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

سرهنگ جوانبخت در پاسخ به اینکه چرا درک خطر اهمیت دارد، توضیح داد: رانندگانی که خطر را زودتر تشخیص دهند و آن را پیش‌بینی کنند، فرصت بیشتری برای واکنش دارند. آنها محیط پیرامون را رصد کرده و تصمیمات بهتری در شرایط بحرانی می‌گیرند که به حفظ جان خود و دیگران کمک می‌کند.

وی درباره عوامل مؤثر بر درک از خطر گفت: تجربه رانندگی یکی از مهم‌ترین عوامل است. رانندگانی که تجربه و مهارت بیشتری دارند، خطر‌های بالقوه را بهتر شناسایی کرده و واکنش مناسب‌تری نشان می‌دهند. همچنین سن و ویژگی‌های فردی نیز تأثیرگذارند؛ به‌طوری‌که رانندگان جوان معمولاً درک خطر کمتری دارند و رفتار‌های پرخطر بیشتری از خود نشان می‌دهند. متأسفانه برخی از آنها بدون داشتن گواهینامه یا مهارت کافی پشت فرمان می‌نشینند که منجر به تصادفات شدیدتر می‌شود.

جوانبخت افزود: جنسیت نیز در این زمینه مؤثر است. خانم‌ها معمولاً درک از خطر بالاتری دارند و تحلیل و ارزیابی بهتری از موقعیت‌های خطرناک انجام می‌دهند، در حالی‌که آقایان به دلیل ریسک‌پذیری بیشتر، تمایل بیشتری به مواجهه با خطر دارند.

وی در جمع‌بندی سخنان خود اظهار داشت:   راننده خوب کسی است که خطر‌ها را پیش‌بینی کرده و برای آنها برنامه‌ریزی می‌کند. چنین فردی به جای ترس، تصمیمات محتاطانه‌تری می‌گیرد. اما درک خطر پایین‌تر باعث بروز رفتار‌های پرخطر مانند سرعت غیرمجاز، سبقت نابجا و عبور از چراغ قرمز می‌شود که پیامد‌های ناگواری به همراه دارد.

در پایان، سرهنگ جوانبخت به راهکار‌های افزایش درک خطر اشاره کرد و گفت: شبیه‌سازی موقعیت‌های خطر، آموزش تصویری از تصادفات واقعی، تحلیل رفتار‌های پرخطر در کلاس‌های آموزشی و استفاده از آزمون‌های درک خطر از جمله روش‌هایی هستند که می‌توانند به شکل‌گیری رفتار ایمن در ناخودآگاه افراد، به‌ویژه در سنین پایین، کمک کنند و از وقوع تصادفات پیشگیری نمایند.