کدام کشور به انرژی هسته‌ای در ماه دست پیدا می‌کند؟

تینا مزدکی_رقابت تنگاتنگ بین ایالات متحده و چین برای بازگشت به ماه، ابعاد جدیدی به خود گرفته است. هر دو کشور قصد دارند به ترتیب تا سال‌های ۲۰۲۸ و ۲۰۳۰ به سطح ماه برسند، این رقابت فراتر از پیشرفت علمی، به دلیل تمایل شرکت‌ها برای استخراج منابع ارزشمند از ماه شدت یافته است. به عنوان نمونه، شرکت کرایوژنیک Bluefors مستقر در هلسینکی، ماه گذشته قراردادی با استارتاپ تجاری‌سازی فضایی Interlune امضا کرد. این قرارداد شامل خرید تا ۱۰ هزار لیتر هلیوم-۳ قمری استخراج شده از ماه می‌شود که ارزش آن می‌تواند به ۳۰۰ میلیون دلار برسد.

هلیوم-۳: سوخت آینده از ماه

هلیوم-۳، ایزوتوپ پایدار هلیوم و منبعی بسیار پرتقاضا است. این ماده قابلیت تأمین سوخت راکتورهای هسته‌ای در ماه یا زمین و همچنین کمک به خنک‌سازی کامپیوترهای کوانتومی را دارد. هلیوم-۳ در زمین بسیار نادر است، اما به لطف بمباران سطح بدون محافظ ماه توسط بادهای خورشیدی، در ماه فراوان‌تر یافت می‌شود. این ویژگی، انگیزه‌ای قوی برای ورود صنعت خصوصی به عرصه استخراج منابع از ماه فراهم کرده است.

چالش‌های اقتصادی و فناوری استخراج

Interlune در پیش روی خود وظیفه دشواری برای اثبات توجیه اقتصادی برداشت هلیوم-۳ از ماه دارد. بر اساس گزارش ماه گذشته فوربس، بیل‌های حفاری این شرکت ممکن است مجبور باشند میلیون‌ها تن خاک ماه (رگولیت) را برای جمع‌آوری مقدار کافی از این ایزوتوپ حفاری کنند، زیرا این ماده به صورت متراکم و فراوان در دسترس نیست. همچنین، انتقال تجهیزات لازم به ماه می‌تواند بسیار گران‌قیمت باشد و این پروژه را به یک سرمایه‌گذاری پرخطر تبدیل کند.

اینترلون تنها نیست. اکوسیستمی از شرکت‌ها در حال برنامه‌ریزی برای استخراج منابع قمری هستند. به عنوان مثال، بلو اوریجین (Blue Origin) متعلق به جف بزوس، ماه گذشته قراردادی را برای نقشه‌برداری منابعی از جمله هلیوم-۳ و یخ آب از مدار، «ارزیابی آن‌ها در روی زمین و بهره‌برداری از آن‌ها در محل» امضا کرد. مصطفی بلال، دستیار پژوهشی مرکز مطالعات هوافضا و امنیت،می‌گوید علاوه بر هلیوم-۳، یخ آب در ماه نیز یک منبع حیاتی است زیرا می‌توان آن را به آب آشامیدنی، اکسیژن و سوخت موشک تبدیل کرد. بنابراین، با وجود مشکلات فنی بی‌شمار، ترکیبی از منافع خصوصی و دولتی در حال پیشبرد تجاری‌سازی استخراج از ماه هستند.

حضور دائمی و پیامدهای ژئوپلیتیکی

منابعی مانند هلیوم-۳ می‌توانند کشورها را قادر سازند تا حضور دائمی‌تری در قمر طبیعی زمین برقرار کنند. کارشناسان معتقدند که این امر می‌تواند تعیین‌کننده برنده رقابت فضایی جاری باشد. به عنوان مثال، پایگاه‌های قمری نمی‌توانند به طور کامل به پنل‌های خورشیدی متکی باشند، زیرا شب در ماه دو هفته زمینی طول می‌کشد. این وضعیت، انرژی هسته‌ای را در ماه به گزینه‌ای سودآورتر تبدیل می‌کند. به همین دلیل، اولین کشوری که منبع انرژی هسته‌ای در ماه داشته باشد، عملاً می‌تواند یک منطقه ممنوعه را برای اهداف ایمنی تحمیل کند و بدین ترتیب، چارچوبی قانونی را برای عملیات قمری ایجاد کند که ورودی‌های بعدی نیز باید در آن فعالیت کنند.

سؤالات بی‌پاسخ و آینده نامعلوم

در حالی که شرکت‌ها از هم‌اکنون قراردادهایی برای استخراج و فروش منابع بالقوه ارزشمند در ماه امضا می‌کنند، بسیاری از سؤالات بی‌پاسخ باقی مانده‌اند. اولاً، ایجاد یک اقتصاد پایدار در مدار ماه، همانطور که ناسا در نظر دارد، هنوز سال‌ها فاصله دارد و عملی بودن آن نیز هنوز نامشخص است. شرکت‌هایی مانند SpaceX تازه در حال توسعه روش‌های حمل و نقل قابل استفاده مجدد هستند که بتوانند به طور مطمئن شکاف بین سیارات را پر کنند.

همچنین، ما حتی به طور قطع نمی‌دانیم که چقدر هلیوم-۳ در ماه وجود دارد، چه برسد به اینکه چگونه از آن به عنوان یک منبع انرژی قابل اعتماد در راکتورهای همجوشی استفاده کنیم؛ مفهومی که با وجود چندین دهه تحقیق، بسیار دست‌نیافتنی باقی مانده است. با این وجود، شرکت Interlune امیدوار است تا سال آینده یک دوربین چند طیفی را به سطح ماه به عنوان بخشی از فرودگر Griffin-۱ شرکت Astrobotic ارسال کند تا غلظت هلیوم-۳ در خاک ماه را تخمین بزند.

منبع: روزنامه هفت صبح