نسل آینده با کتاب بیگانه خواهد بود

نادر قدیانی، فعال حوزه نشر و مسئول انتشارات قدیانی با حضور در برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» رادیو گفت‌وگو با موضوع چالش‌های صنعت نشر در ایران بیان داشت: در ۷ تا ۸ سال گذشته، حضور کتاب در سبد خانوار کم‌رنگ شده و امسال نیز متأسفانه از ابتدای مهر باتوجه‌به تعطیلی‌های پی‌درپی مدارس و آلودگی هوا و کتاب از سبد خانوار بسیار کم شده است و این مهم باعث نگرانی‌هایی برای آینده کتاب ایجاد می‌کند.

 وی افزود: باتوجه‌به وضعیت امروز کتاب و کتاب‌خوانی بایستی مسئولین فرهنگی به حوزه نشر توجه ویژه داشته و راهکار‌های حمایتی لحاظ کنند تا با این قیمت‌ها ناشران کتاب‌های خود را به سمت تیراژ‌های تک‌نسخه‌ای و چند نسخه‌ای نبرند.

 قدیانی تصریح کرد: نشر کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان به دلیل رنگی بودن و تصویرگری‌ها هزینه‌های بالایی دارد و تیتراژ‌های ۳ تا ۴ هزار نسخه‌ای را می‌طلبد؛ ولی در این شرایط چاپ به این شکل امکان‌پذیر نیست و به طور کل، چاپ کتاب‌های کودک و نوجوان روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود.

 وی ادامه داد: متأسفانه امروزه باتوجه‌به تورم و گرانی کاغذ و کاهش خرید کتاب، تیراژ کتاب‌ها از ۱۰ و ۲۰ هزار نسخه در دهه ۶۰ و ۷۰ به ۵۰۰ و هزار نسخه رسیده است.

 مسئول انتشارات قدیانی با اشاره به توسعه فنّاوری و کتاب‌های دیجیتالی بیان داشت: با رواج کتاب‌های صوتی و دیجیتال موجی در جهان به پا شد که انتظار می‌رفت در چند سال آینده هیچ ناشری وجود نداشته باشد؛ ولی با همان سرعتی که این موجه فراگیر، رشد داشت خوشبختانه عقب‌گرد کرد و فضای مجازی روی نشر برخی کتاب‌ها مانند کتاب‌های داستان و رمان تأثیر صددرصدی نداشت.

 وی اظهار داشت: فضای مجازی بر روی نشر کتاب‌های مرجع و دائرةالمعارف و فرهنگ لغت‌ها تأثیر داشت و با اسکن و انتشار این کتاب‌ها در فضای مجازی به ناشران این حوزه ضرر و زیان زیادی وارد شد و مؤلفین این کتاب‌ها نیز انگیزه‌ای برای تکلیف این دست کتاب‌ها ندارند.

 قدیانی اذعان داشت: اگر چه اسکن و قراردادن این دست کتاب‌ها در فضای مجازی و در دسترس قرارگرفتن اطلاعات و کتاب‌ها با یک جست‌و‌جو ساده کمک بزرگی به جامعه کرد، ولی این خطر را داشت که در آینده دیگر دانشمند و نویسنده و مؤلف نباشد و انگیزه نداشته باشد که این کتاب‌ها را بنویسد.

 مردم رغبتی برای خواندن کتاب ندارند

 رضا حاجی آبادی مدیرمسئول انتشارات هزاره ققنوس نیز در این برنامه بیان داشت: کاهش تیراژ کتاب‌ها از ۱۰ هزار نسخه به ۲ هزار نسخه نشان می‌دهد که مردم رغبتی برای خواندن کتاب ندارند.

 وی افزود: سال‌های دور میانگین تیراژ کتاب‌ها حداقل هزار نسخه بود؛ ولی اکنون میانگین تیراژ کتاب‌ها زیر ۲۰۰ نسخه است.

 حاجی آبادی تصریح کرد: همه ارکان نشر در وضعیتی که دچار آن هستیم و اینکه مردم رغبتی به خواندن کتاب ندارند، مقصر هستند؛ بنابراین همه باید تلاش کنند کتاب و کتاب‌خوانی اولویت اول مردم شود.

 وی با بیان اینکه فرایند تولید کتاب دو بخش تولید فنی و تولید محتوایی دارد گفت: متأسفانه کشور ما در تولید فنی دچار مشکل است و به‌خاطر کاغذ، مرکب و هزینه بالای دیگر ابزار‌های چاپ مانند فیلم، زینگ و صحافی هزینه‌های تولید فنی بالا رفته است و از طرف دیگر نیز در تولید محتوایی یکدستی، یکنواختی، برابری و مساوات در استفاده از زیرساخت‌های اقتصادی برای همه ناشران فراهم نیست.

 مسئول انتشارات هزاره ققنوس ادامه داد: در حال حاضر ۳ هزار و ۲۰۰ کتابخانه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در سراسر کشور فعالیت دارند؛ ولی اغلب کتابخانه‌های ما فقط قرائت‌خانه هستند و افراد فقط برای خواندن کتاب به آنجا می‌روند درحالی‌که در کتابخانه‌های عمومی دنیا اغلب فعالیت‌های ترغیبی انجام می‌گیرد.

 وی با بیان اینکه در حوزه ترویج کتاب برخی از اتفاقات و تبلیغات هر روزه از برخی کتاب‌ها، باعث شده اعتماد مردم از بین برود و ذائقه مردم خراب شود اظهار داشت: برای ترویج کتاب‌خوانی باید ذائقه مردم اصلاح شود.

 حاجی آبادی اذعان داشت: تمام حوزه‌های مختلف فرهنگی از کتاب سرچشمه می‌گیرد؛ لذا قدرت فرهنگ می‌تواند جامعه را بسازد و به آن آرامش برساند و حتی نجات دهد.

 مسئول انتشارات هزاره ققنوس تأکید کرد: بایستی کتاب و کتاب‌خوانی تبدیل به فرهنگ شود و برای تحقق این مهم نباید فقط یک وجه از دیدگاه‌های مردم و سیاستمداران منتشر شود؛ بلکه باید تمام نیاز‌ها منتشر شود و اکنون جامعه ما بیش از همه نیاز به رمان دارد و باید اجازه داده شود رمان‌ها چاپ شوند.