به گزارش ایسنا، آلبوم زیر داستان شکل گیری کنوانسیونهای ژنو در سال ۱۹۴۹ و کاربرد آنها در مخاصمات مسلحانه را روایت میکند.
صفحه نخست از کنوانسیون ژنو که در سال ۱۸۶۴ میلادی به تصویب رسید. این کنوانسیون نخستین ابزار برای حمایت از قربانیان جنگ، یعنی اعضای مجروح و بیمار نیروهای مسلح است. در این سال کمیته بینالمللی صلیب سرخ نیز تاسیس شد.
آمبولانس ارتش دانمارک در سال ۱۸۷۸. کنوانسیون ۱۸۶۴ ژنو نشانی متمایز کننده (صلیب سرخ با پس زمینه سفید) برای آمبولانسها، بیمارستانها و کارکنان خدمات درمانی تعیین نمود. نشان هلال احمر با پس زمینه سفید کمی بعدتر به معرفی شدند.
در ۱۹۰۶ دولت سوئیس کنفرانسی را با شرکت ۳۵ کشور برگزار کرد تا کنوانسیون اول ژنو را بررسی کرده و تغییرات لازم را در آن اعمال کنند. اصلاحیههای کنوانسیون حاکی از حمایت از زخمیان و اسرای جنگی و نیز سازمانهای داوطلب و پرسنل درمانی بود که وظیفه آنها درمان، انتقال و تخلیه زخمیان و کشتگان بود. همچنین بازگرداندن اسیران دشمن به وطن به عنوان یک توصیه و نه یک اجبار در آن مطرح شد. بدین ترتیب کنوانسیون ۱۹۰۶ جایگزین کنوانسیون اول ژنو مصوب ۱۸۶۴ شد.
پس از جنگ جهانی اول روشن شد که کنوانسیون ۱۹۰۶ و کنوانسیون لاهه مصوب ۱۹۰۷ دیگر کفایت نمیکنند. از این رو در ۱۹۲۹ باز هم بهروزرسانی شدند تا رفتار متمدنانه با اسرای جنگی ترویج شود.
بر اساس این تغییرات جدید، باید با تمامی اسرای جنگی با رحم و شفقت رفتار کرد و شرایط زندگی آنان باید انسانی باشد. همچنین قواعدی برای زندگی روزانه اسرا وضع شد و کمیته بین المللی صلیب سرخ به عنوان یک سازمان بیطرف تأسیس شد تا مسئولیت جمعآوری و انتقال اطلاعات مربوط به اسرای جنگی، زخمیان و کشتگان را به عهده گیرد.
در طی جنگ جهانی اول، کمیته بینالمللی صلیب سرخ آژانس بین المللی اسرای جنگی را تاسیس کرد. هدف این سازمان ثبت جزییات اسرای جنگی، یافتن خانواده ایشان و ایجاد امکان تبادل خبر میان ایشان بود. در این عکس کارکنان این آژانس در مقابل موزه راس در ژنو گرد هم آمده اند. طی جنگ جهانی دوم کمیته بینالمللی صلیب سرخ آژانس مرکزی زندانیان جنگی را به همین هدف تاسیس نمود. اما در جنگ جهانی دوم، حجم کار این آژانس خیلی بیشتر بود. این سازمان برای ۳۵ میلیون اسیر جنگی تشکیل پرونده داد که ۷ برابر بیشتر از تعداد پروندههای جنگ جهانی اول بود.
کنوانسیون ۱۹۲۹ مانع اعمال دهشتناکی نشد که در طول جنگ جهانی دوم در داخل و خارج از میدان کارزار، درون اردوگاههای اسرای جنگی و اردوگاههای کار اجباریِ غیرنظامیان مرتکب شد. در نتیجه، کنوانسیونهای ژنو در سال ۱۹۴۹ باز هم گسترش یافتند تا از غیرنظامیانی که در جنگ شرکت ندارند، حمایت شود.
در جریان کنفرانس ژنو در سال ۱۹۴۹، شروط جدیدی به کنوانسیون ژنو اضافه شد تا از موارد زیر حمایت به عمل آید:
پرسنل، تأسیسات و تجهیزات درمانی غیرنظامیان زخمی و یا بیمار که نیروهای نظامی را همراهی میکنند.
کارکنان مذهبی غیرنظامیانی که برای مبارزه با نیروهای اشغالگر اسلحه به دست میگیرند.
در کنوانسیونهای ژنو آمده که کمیته بینالمللی صلیب سرخ میتواند با رضایت طرفین مخاصمه، به فعالیتهای بشردوستانه خود در حمایت از بیماران و مجروحین نیروهای مسلح زمینی و دریایی و اسرای جنگی ادامه دهد. همچنین این کنوانسیونها تصریح دارند که زخمیان و بیماران نباید کشته و شکنجه شوند و یا در آزمایشات زیستشناختی از آنها استفاده شود.
کنوانسیونهای ژنو مصوب ۱۹۴۹ قواعدی را برای حمایت از مجروحان و بیماران بر روی زمین و مجروحین و بیماران و کشتی شکستگان نیروهای مسلح و غیر نظامیان در دریا در خود دارند.
سال ۱۹۶۹، سایگون، ویتنام. پزشک کمیته بینالمللی صلیب سرخ از یک یتیم خانه بازدید میکند. در طی جنگ ویتنام که از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۵ میلادی ادامه داشت، کمیته بینالمللی صلیب سرخ، برغم تقاضاهای متعدد فقط اجازه فعالیت در ویتنام جنوبی را به دست آورد.
در سال ۱۹۷۷، پروتکلهای اول و دوم به کنوانسیونهای ۱۹۴۹ الحاق شدند. این پروتکلها به این دلیل تدوین شدند که بیشتر قربانیان مخاصمات مسلحانه از زمان تصویب کنوانسیون ۱۹۴۹ قربانیان جنگهای داخلی خونبار بودند. در این پروتکلها که به وضع قوانینی در رابطه با مخاصمات مسلحانه داخلی میپردازد، آمده که باید با تمامی کسانی که سلاح در دست ندارند رفتاری انسانی پیشه کرد.
۱۹۶ کشور از کنوانسیونهای ژنو تبعیت میکنند چون بر این باورند که برخی رفتارها در میدان جنگ آنچنان شنیع و زیانبارند که در واقع به تمامی اعضای جامعه بینالملل صدمه وارد میکنند. این قواعد کمک میکنند که تا جایی که امکان دارد مرز مشخصی بین رفتار انسانی با نیروهای مسلح، کارکنان درمانی و غیرنظامیان از یک سو و سبعیت لجام گسیخته بر علیه آنان از سوی دیگر کشیده شود.
خرداد ماه ۱۳۶۰. جنگ عراق علیه ایران. بازگشت اسرای جنگی دچار مجروحیت یا بیماری جدی. بر اساس کنواسیونهای ژنو، طرفین درگیری میباید آزادی و بازگشت اسرای جنگی دارای مجروحیت یا بیماری را تسهیل کنند.
در این جنگ ۷۱۷ اسیر دچار مجروحیت شدید یا بیماری عراقی و ۷۱۸ اسیر ایرانی با همین شرایط طی ۱۷ مرحله و تحت نظارت کمیته بینالمللی صلیب سرخ به سرزمین خود بازگشتند.
سال ۲۰۰۹- غزه- نماینده کمیته بینالمللی صلیب سرخ در حال ارزیابی خسارات وارده و جمع آوری گفتههای ساکنان پس از حمله اسراییل است. بر اساس اطلاعات گردآوری شده، کمیته بینالمللی صلیب سرخ با تمام طرفین درگیری در مورد چگونگی مدیریت مخاصمات به گفتگوهای دو جانبه میپردازد.
سخن آخر
ماهیت جنگ از زمان تصویب معاهدهی اولیه در ژنو در سال ۱۸۶۴ میلادی در ۱۵۰ سال پیش دستخوش تغییرات گستردهای شده است. درگیریهای مسلحانهی امروزی بیشتر درون کشورها رخ میدهند تا میان دولتها. ابزار و روشهای نبرد بهقدری پیچیده شدهاند که نیاکان ما بهسختی میتوانستند آنها را درک کنند. سلاحهای خودکار مانند هواپیماهای بدون سرنشین نمونهای از این دست هستند. بر این اساس، طرح این پرسش معقول به نظر میرسد که آیا حقوق بینالمللی بشردوستانه با تمامی این تغییرات همراه بوده است؟
اصول اساسی حقوق بینالمللی بشردوستانه همچون همیشه موضوعیت دارند و در واقع حقوق بینالمللی بشردوستانه در واکنش به پیشرفتهای حاصل شده در درگیریهای مسلحانه روند رو به تکاملی را طی نموده و به این روند همچنان ادامه میدهد. با این همه، ناگزیر باید با این حقیقت روبرو شد که درگیریهای مسلحانه همچنان به قیمت جان انسانها تمام میشود و در این میان افراد غیرنظامی بیشترین آسیب را از این بابت متحمل میشوند.
انتهای پیام
